“Modern Ýslam“ sentezi geçerli mi?-3

Modernizm Sömürüsünden kurtulmak!

Her halukarda batýdan doðuya doðru esen bu tür kasýrgalarýn asýl müsebbibini batýdan önce içimizde aramaktan geçer diye düþünmeden alamýyoruz kendimizi. ’’Sömürü’’ terimini maddi fenomenlerin ötesindeki anlam zeminine oturtmayý baþardýðýzda tablonun ne denli vahim karelerle doldurulduðunu ancak o zaman daha gerçekci deðerlendirmek ve görmekle mümündür!


Modernizm rüzgarýnýn þiddeti bizi ve bizimle birlikte ailemizi de bu sürecin içine katmýþtýr. Kuþatma ilk dalgasýný takriben iki asýr önce baþlattýðýnda bu denli vahim tablo oluþturacaðýný elbette o günün islami aydýnlarý görememezlik gibi bir naifliðe düþmüþ olabilirler. Bu öyle bir süreçtir ki, batýlý olmayan müslüman ülkelerin tamamýna yakýn ve uzakdoðunun kahýr ekserinide etkilemekten geri kalmamýþtý.
Bu rüzgardan günlük hayat tarzýnýn deðiþime uðramasýnýn çok ötesinde idi. Öyleki ruhsal ve düþünsel melekelerimizide teslim etmiþ bir kiþilik/toplum olarak bulduk kendimizi.


Modernizmin sunuduðu özgürlük adý altýndaký bu deðiþim, bununla da yetinmeyerek islami sorululuklarýmýza öncülük etme iddiasýnýda kabule yakýn bir zihni oluþum aþamasýna getirdi! Öyle ki; sorunlarýmýzýn çözümünde referans olarak batýnýn modernizminden etkilenmeden çözüm sunamaz bir aþamada kabul ettirildik.

Batýlý ve batý yanlýsý aydýnlar ki; buna bir kýsým doðulu aydýnlarda dahil. Hýrýstiyanlýk ve sair dinlerin insan ruhunu gerçeklerden uzaklaþtýrdýklarýna, insanlarý hayattan uzaklaþtýrýp metafizik alemine baðladýðýndan ötürü eleþtirmiþlerdir. Batýnýn aydýnlanma dediði çaðla baþlayan sinsi düþüncenin islama sýzmasý ile islamýnda ayný role sahip olduðu terennün edilmeye baþlandý. Ancak Ýslam kültrü, tamamiyle olmasa dahi büyük ölçüde bu dinlerden farklý ve dinamizm yüklüdür. Ýþte batý siyasileri islamdaki bu farkýn islami aydýnlarca fark edilmemesi islam ile hýrýstiyanlýk ve diðer semavi dinler arasýndaki bu çeliþkiyi görememesi için semavi dinlerin hepsini bir kategoriye koyarak bilinçli bir yanlýþa sürüklemek istiyor. Böylece bazý islami aydýnlar, hýrýstiyanlýktaki protestan mezhebinin yaptýðý gibi Ýslam içinde ’’zamanýn gereklilikleri’’ olarak reformlarýn kaçýnýlmazlýðýný öne sürerek islamý olmasý gereken mecradan saptýrmak ve böylece evrensel siyasal islama dönüþmemesini düþünürler. Oysa Ýslam’ýn hrýstiyanlýktaki gibi reforma ihtiyacý yoktur ve tarihi geleceðinde de olmayacaktýr! Ýslam dünyasýnýn esas sorunu islami aydýnlarýn uluslararasý derin siyasi çatýþmalarýn en önde rol aldýðý bu konuya yeterince aþina olamamasý ya da böyle kabul edilmemesidir.

Nitekim Ýslam’ýn yalnýzca adalet, önderlik, hürriyet v.s ilkeleri terimsel olarak gündeme alýnmasý yeterli olmamalý, toplumu dinamik bir halde evrensel islami harekete götürmek için derin siyaset içeren yukarýdaki ikilemden çýkmasý gerkliliði adalet, önderlik, hürriyet sair ilkeler kadar önceliklidir. Dinin sekülerleþtirilmesi,’’laik“ veya dini orijinliðinden uzaklaþtýrma olarak nitelendirilmesinin daha doðru olacaðýna inandýðýmýz ’’Modern islamDüþüncesi’’ kendisini deðerlerinden kopmamýþ orijinal bir yaklaþým olarak takdim etse de, varlýk sebebi ya da temel karakteri olan geçmiþine tepkisellik, dinin mensubu olan genel halk kitlesini sandýðýndan daha belirsiz ve bir o kadar da kaygan zemine hareket etmeye itmektedir. Ayrýca evrensel kapitalizmin gereklilikleri ve liberallik gibi kavramlar yüklenince mevcut sekuler din anlayýþýnýn kaosunu anlamak ve içinden çýkmak daha bir girift olmaktadýr. Modernizm ve islam açýsýndan hatýrda tutulmasý gereken önemli bir diðer hususta þu olmalý ki, islam dünyasýnda modernist çalýþmalarýn yere basan saðlam ayaklarý gözle görülür bir üretim oluþturmuþ deðiller. Kendi içlerindeki çeþitlilikleri ve islam toplumlarýndaki farklýlýklarý, onlarýn bu konuda saðlam bir planlarýnýn olmadýðýný da gösterir olmuþtur. Özellikle model ülke olarak Türkiyenin öncülük yapmak istediði modern islam teortisi fikrinin savunucularý arasýndaký fikri daðýnýklýk ve paradigmalarýndaki farklýlýk, oluþturmak istedikleri sistemin ne kadar uzaklarýnda olduklarýný göstemiyor deðil.
’’Ýslam modernizmi’’ kavramý ile batýnýn evrensel olarak sunmak istediði kriterlerin arasýndaki farklýlýðý asgariye düþürme çabalarý da keza kendileri açýsýndan farklý bir ikilem!
Yüzeysel olarak savunulan belli baþlý bazý "sloganlar"ýn ötesine geçemeyen laik elit kabukta kalma olarak algýlanan modern islam için yeni olgular üretmek zorunda býrakýlan ve bu sorumluluðun yüklediði vebalin altýndaki eziklik ile çýrpýnan batýlý modernistler topluluðu. Bu düþüncenin yapýsýný tahlil etmeyi hedef edinen hemen bütün çalýþmalarýn da, yerli islam modernistlerin tekdüze ezber denilebilecek belli konulardaki görüþ ve düþüncelerini defalarca tekrarlamak ve yeniden sýralamaktan öteye geçmemektedir.
Esasýnda baþka türlü olmasý da imkanlarý dýþýndadýr. Þöyle ki; "Özislam sorgulamasý" modernistlerin kabul ettikleri ’’dinde aklýn mutlak otoritesi“, "zamana özdeþ, dinde kolaylýk", "deðiþim ve "ilericilik" gibi daire kavramlar içinde sunulan düþünceleri, ayný kavramlarýn derinliklerine inildikçe farklýlaþma ve tezatlar birbiriyle uzlaþamayacak kadar derinleþtiði kendileri açýsýndan da görülmüyor deðil.
Ýþte Modern islam düþüncesi denildiðinde neyin, nasýl anlaþýlmasý gerektiði hususunda yanlýþlara düþülmemesi için, modernist islamcýlar adýna kimin hangi hakla ne söyleyeceðini, sözsel modern görüþlerinin kimlere baðlayýcýlýðý olduðunu bildirecek fert ve kurumlarýn müphemliðide farklý bir sorun olarak ele alýnmalýdýr.
Modernizm kendisince uzmanlaþmýþ kültürünü bilim ve teknoloji yoluyla kazandýðý birikimini günlük yaþayýþýn zenginleþtirilmesi ve rasyonel örgütlenisi için kullanýlmasý gerektiðini savunarak yaklaþýmýný modernlerþtirmek istediði dünyaya hile, olmazsa güç yoluyla kabul ettirilmesi gerektiðini düþünüp uygulamaya çalýþýrken, içine düþütüðü ikilemden netleþtirmek istemediði, sahip olduðu bilgi ve teknolojinin alt yapýsý olan birikimlerini geçmiþin mirasýndan kopuk olmadan elde etiðini hiç mi düþünmek istemedi? Ayný yerli modernistlerin dýþtaki öncülerinden olan Bacon ve Descartes üstadlarýnýn sahip olduðu bilgi daðarcýklarýna vakýf olamamalarý ise savunduklarý parigmalarýnda denli vitrinlik olduklarýný gizler olabilirler ki? Öyle ki; Üstadlarýnýn ’’Tekonolojinin yükseliþi ile ekonomik örgütlerin yeni bir biçim kazanmasý sürecini…’’ temel ilke kabul ederlerken Ýslami hareket ve cemiyetleþme sürecini ilkellik olarak kabul edecek kadar tezat oluþturdular!
Sonuç olarak:
Buraya kadar anlattýklarýmýz buzdaðýnýn görünen kýsmýný teþkil etse de, bu çalýþmaya sýðdýrýlacak kadar küçük ve önemsiz konu deðildir. Bu güne kadar sultanlarýn saraylarýna sütun olarak kullanýlan Ýslam bundan sonra batýnýn kokuþmuþluðuna alternatif olan yegane hayat nizamý olarak batýya olan tehditi engelleme çabasýnýda yadsýmamalý olayýn bir baþka boyutu Musevi kökenli saçaklý kotlarýn müslüman gençlerin bacaklarýný alýmlý eda süslemesine takýlýp kalmak iþin ciddiyetini anlamamak demektir.
Ýslamýn devrimci yasalarý öncülüðünde devrimci mücadeleyi kimin kontrolünde ve nasýl yapýlmasý gerekiri, kirlenmiþ beyinlerin sunduðu teoriler deðil, Allah’ýn Kur’an-ý belirleyecek. Ancak çözümü ve ilkeleri belirleyen mutlaka yakýn Ýslamýn öncü felsefesini yakalamak dini sorumluluk Ruhu yüklenmeden geçen bu süreç, kendi bünyesinde yeni sorumlu adanmýþlarý baðrýnda taþýmasýnýda göstermiþtir...
Ýnanca karþý aklýn özgürlüðünü öven, demokrasi þaklabanlýðý adýna seçilmiþ aristokrat takýmýn mutlak deðerleri hukukun üstünlüðü adýna kula kul etme safsatasý
Batý evebeyn’inden doðan ikiz kardeþlerin Romantik düþlerinin dýþa yansýmasýdýr bu. Peki nasýl ikizinin isteði ile baynunu kendi giyotin’ine uzatan komunistin ruhu kardeþi kapitaliste hulul eder?! Bir bedende iki ruh taþýyan ebter! Rakibi islamýn öz çocuðunu kendisine evlatlýk almak ve ömrünün sonunda hizmetçi kullanmak öyle mi?
Dünyanýn ezici çoðunluðu Adalet ve gerceðin yegane kaynaðý yalnýzca kutsal metin olan Kur’an esintilerinden oluþacak geleceðin evrensel erdemler sitesinde birleþirken dini kültüründen öteye algýlamak istemeyen ebter’in yaverine ne deme li?
Irkçý Ýbrani devletinin (sýnýrsýz korsan devlet) kutsal metinlerin hukuki üstünlüðünü erdem olarak niteleyen yaverlerin, kendi Kutsal deðerlerine biçtikleri statü gerçekten Musa’nýn, Bel’am-ý Baur sorununa yeniden odaklanmamýzý gerektirecek kadar düþündürücü!
Nihayet:
Ýlahi dinlerin hiçbiri aklý reddetmiyor, bilakis akla hitap ediyor, ne var ki; objeler dünyasýnda salt (saf) akýlla yola çýkýlamayacaðýný vurguluyor.
Keza Deneyim (yasasý)’ýn kanýtladýðý olumlu bilimleri de ilahi dinler reddetmiyor. Buna göre bilimsel gerçekler konusunda bir çatýþma sözkonusu deðildir.
Ýslam'ýn, bu tür konular içeren sorunlarýný periyodik ve kronolojik olarak deðerlendirecek saðlýklý aydýnlara ihtiyacý dünden daha ivedidir. Ýslam ümmetinin iftiharý olan Alimlerden Þehid Mutahhari, Ayetullah Beheþti ve Aydýnlardan Þehid Þeriati (mezinani) modernizm hastalýðý adýna ümmete yol göstericilik yaparak çok güzel tespitlerde bulunmuþlardý. Batý dünyasýnda Modernizm adýna sadece akli deðerlerle (alkýn bu denli öne itilmesinin sonucunda batýnýn aydýnlanma çaðý dediði ve bunun hatýrýna dine ihtiyaclarýnýn kalmadýðýný ve Tanrýya geri verdiklerini…) bunca bilimsel ilerleme, teknolojik yenilik ve diðer milletlerin medeniyetlerinden ödünç aldýklarý nimetleri modernizmin hizmetine sunarak insana sözde huzur ve yeryüzünün cennetini vaad etmek adýna hoyratça kullanmalarýna raðmen huzur vermediði gibi. Bu huzuru getirecek, insanlýðý yükseltip, gerçek mevkisi olan insan-ý kamile ulaþtýracak en güzel yöntem ve en etkili reçete özislam deðilmi ydi? ÖzellikleHizbullah ve nispeten Hamas direniþi ve zaferleri ile birlikte Mýsýr, Ürdün, Suudi Arabistan ve diðer malum çevrelerin ilamla sorunlarý var. Evrensel islam davasýný kendilerine þiar edinmiþ sorumlu adanmýþ müminlerin varlýklarý gerçekte yukarýdaki hedeflere ulaþmayý engellemektir. Ve gayet tabiidir ki bu Ýsrail - ABD ve Ýngiltere patentli ’’ýlýmlý islam’’ namý diðer ’’modern islam’’ýn önündeki engellerden biridir.

Muhammed CAN
Frankfurt 09.08.2008

Dipnotlar:
1- Düþünce arayýþý/Fecr yay. Ankara s.97
2- Pradigma Felsefe terimleri sözlüðü/A. cevizci