Eðitim ve felsefe iliþkisi üzerine eleþtirel bir deneme..
Ýnorganik doðanýn en temel özelliði deðiþip dönüþmektir
Maddi evrimin en uygun anýnda, inorganik doðanýn organik doðaya sýçramasý, nesnel olanýn deðiþim dönüþüm yasalarýna, geliþim yasalarýnýn da eklenmesini saðlar..Ýþte bu noktada doða; inorganik doða yasalarýyla birlikte, organik doða yasalarýn da etkisi altýna girer..Artýk doða, hem inorganik, hem de organik bir yapýyý içerir..Organik doðanýn tek canlý hücreden insana kadar gelen sürecinde, canlýlýk; türlerin birbirine dönüþümü ve geliþimi yasalarýyla iþler..
Organik doðanýn en temel yasalarýndan biri eðitimdir..Organik doðayý oluþturan her canlý türü, yaþamýný ve türünü sürdürebilmek için, doðal organik yasalarýn bilgisiyle sýnýrlýdýr..
Her canlý türü, doðanýn bir yasasý olan ‘varolma savaþýmýný’ bilmek ve türünün devamýný saðlamak için, bu bilgiyi bireylerine genetik kodlamalarla aktarmak sorumluluðundadýr.. Bu doðanýn bilinçsiz eðitim durumudur ve tüm yaþayan türler, bu bilinçsiz doðal eðitim durumuna uyum saðlamak zorundadýrlar..Doðanýn bu eðitim yasasýna uyum saðlayamayan türler, yaþam alanýndan çekilmek zorunda kalýrlar..
Doðanýn diyalektiði, doðanýn üçüncü aþamasýnda tamamlanýr. Birinci evre olan inorganik doða, ikinci evrede organik doðaya, üçüncü evrede de toplumsal doðaya sýçrar..Artýk doða diyalektik üçlemesini tamamlamýþ ve emeði üreten insan; emekle birlikte kendisini ve toplumsal yasalarý da var etmiþ olur..
Toplumsal yasalar, inorganik doða yasalarý ve organik doða yasalarýyla bir diyalektik bütünlük oluþtururlar ve bu bütünlük, doðal bilinçsiz eðitimin dönüþüme uðratýldýðý; iþin içine bilincin katýldýðý süreci baþlatýr..
Ýnsanýn var olduðu noktada, doðanýn ilk iki evresinden kopmadan, ama yeni bir eðitim yasasý çalýþmaya baþlar. Organik doðadaki türsel eðitimin evrimlerinin gelecek kuþaklara aktarýmý; insanda, üretilen aletlerin ve bu aletleri üretebilmenin bilincinin aktarýmýna dönüþür..
Baþka bir söylemle; insan dýþýndaki türler eðitimi, gelecek kuþaklara genetik kodlamalarla ve sýnýrlý biçimde bireysel yaþamlarýyla aktarýrlar. Örneðin, avcý bir hayvanýn fizyolojik doðasýný yavrusuna genetik kodlamalarla aktarmasý ve avlanmayý da yaþamsal pratik içinde öðretmesi gibi…Ýnsanda ise bu süreç, onun toplumsal bir varlýk olmasý bakýmýndan, organik doðadaki türlerden farklý çalýþýr. Çünkü insan; toplumsal üretim bilinciyle insanlaþýr ve bu bilinci gelecek kuþaklara aktararak türsel geliþimini sürdürür..
Ýnsan türünün yaþamýný sürdürebilmesi; doðadan kopmadan, doða yasalarýna egemen olmanýn savaþýmýný biçimlendirmekle gerçeklik kazanýr. Bu ise, doða yasalarýnýn kavranmasýnýn eðitimini gerektirir. Organik doðanýn canlýlarý, doðal yasalara uyum saðlayabilmenin eðitimiyle yaþarlar. Ýnsan ise bu yasalara egemen olmadan yaþayamaz.
Toplumsal bilincin evrimsel geliþim süreçlerinin yakýn tarihlerinin izlenmesi bizlere, insanýn üç temel bilinçlenme biçimi olduðunu gösterir.

1. Metafizik-idealist dönem..2. Ýdealist-kaba materyalist dönem..3. Diyalektik ve tarihsel materyalist dönem..
Çaðdaþ bir insan için eðitim; bu üç dönemin öðrenilmesi ve içselleþtirilip davranýþlara dönüþtürülmesi sürecidir..Bu süreç insanýn fetus döneminden baþlar ve insanýn tüm yaþamý boyunca kesintisiz olarak sürer. Ýnsan nesnel bakýmdan olduðu kadar, öznel bakýmdan da oluþumunu tamamlamadan doðar ve oluþumunu tamamlamadan ölür.
Çaðdaþ bireyin, tüm yaþamý boyunca iki temel okulu vardýr. 1.Materyalizmin kaba algýlanýþýný da içine alan, Metafizik-Ýdealist okul. 2. Tarihsel ve Diyalektik Materyalist okul. Bu iki temel okul, bir insanýn yaþamý boyunca çeþitli biçimlerde karþýsýna çýkar. Bu okullarýn dýþa vurumu; Bilim..Ekonomi-politik..ve Kültür-Sanat alanlarýnda gerçekleþir.
Sözünü ettiðimiz her iki okul; bilim, ekonomi-politik ve kültür-sanat anlayýþlarýnda, farklý iki temel dünya görüþünü gerçekleþtirirler. Metafizik-Ýdealist dünya görüþü, temelini, üretim ve eðitim özgürlüklerinin kýsýtlanmasý, baskýlanmasý ve toplumsal emeðin sömürüsüne dayandýrdýðý için, akýl dýþý, bilim dýþý bir içeriðe sahiptir.
Tarihsel ve Diyalektik Materyalist dünya görüþü ise; temelini nesnenin ve öznenin bilimsel algýlanmasýna dayandýrdýðý için, bilimsel bir içerik ve bu içeriðe uygun bir geliþme yapýlanmasý içindedir.
Ekonomi-politik, bilim ve kültür-sanat, insaný toplumsal yaþamýnýn üç temel alanýdýr. Bu üç temel alandaki nesnel ve öznel geliþmeler; insanýn nesnel ve öznel yapýsýný her an yeniden yeniden biçimlendirir ve etkisi altýna alýr.
Bir insanýn nesnel ve öznel yaþamýndaki tüm davranýþlarý ve düþünceleri, ekonomi-politik, bilim ve kültür-sanat alanlarýnda gerçekleþir ve bir insan asla bu üç alanýn dýþýnda kalamaz.
Sözünü ettiðimiz bu üç alanýn da kendi içinde iki boyutu vardýr. 1. Pratik eðitim ve uygulama boyutu. 2. Teorik eðitim ve uygulama boyutu.Bu iki boyut, diyalektik bir bütünlük oluþturup, her aþamada birbirlerini içerirler.
Bu iki boyutun, yukarýda sözünü ettiðimiz iki okul tarafýndan ele alýnan iki temel eðitim biçimi vardýr. Metafizik-idealist okul bu boyutlarý insanlara, sonuçlarý tekbenciliðe (solipsizm) kadar uzanan bir bireysellik içinde aktarýr. Bu düþünme biçiminde esas olan birey ve bireyselliktir. Sürekli olarak bireysel kurtuluþ ve bireysel yaþam öne çýkarýlýr. Ýnsanlar toplumdan soyutlanmýþ birer soyut birey haline getirilmeye çalýþýlýr. Çünkü, toplumdan soyutlanan bir birey, sömürüye ve baskýya daha açýk ve savunmasýz hale gelmiþ olur.
Tarihsel ve materyalist diyalektik yöntem ise bütünüyle toplumcudur. Metafizik-idealist yöntemde toplumsallýðýndan koparýlmýþ birey, bu yöntemde yeniden toplumsallýðýna baðlanmýþ ve bireyin toplumsallýðý öne çýkarýlmýþtýr. Çünkü bireylerin tek tek bir araya getirilmiþ aritmetik diziliþi, ‘toplumun ve toplumsal olanýn’ tanýmý vermez.
Toplum; Doðal yaþamsal zorunluluklar nedeniyle üretim için bir araya gelmiþ bireylerin, toplumsal üretim ve toplumsal paylaþým iliþkilerinin toplamýdýr. Bir insaný toplumsallýðýndan soyutlarsanýz o artýk insan olmaz..
Buraya kadar söylenmiþ olanlardan þöyle bir sonuç çýkarmak olasýdýr: Bir insanýn tüm yaþamý boyunca bir eðitim sürecinden geçtiði temel bir gerçekliktir. Eðitim, insan olmanýn en temel argümanýdýr. Çünkü insan, eðitim demektir bir anlamda.
Burada temel sorun, eðitimin niteliði ve içeriðidir. Ýçinde yaþanýlan Kapitalist-Emperyalist düzen, bireyleri her an yeniden yeniden eðitimin metafizik-idealist algýlanýþýna yönlendiriyor ve gerçek okul olan tarihsel ve diyalektik materyalist okulun alanýný sürekli olarak sýnýrlýyor ve daraltýyor..Öyleyse ne yapmalý..
Sanýrým burada, insanlýðýn en büyük düþünürlerinden biri olan Epikuros’a kulak vermek bir baþlangýç oluþturabilir..
“Payýna gerçek özgürlük düþmesi için,felsefeye hizmet etmen gerekir. Felsefeye boyun eðmiþ, kul olmuþ kiþi, beklemeye gerek duymaz, hemen kurtuluþa erer. Çünkü felsefeye hizmet etmek özgürlüðün kendisidir. Kiþi gençken felsefeyle uðraþmayý ertelememeli, yaþlanýnca da bu uðraþýdan býkmamalý. Çünkü ruh saðlýðýný elde etmek için kimsenin yaþý henüz erken, ya da geç deðildir. Felsefe çaðýnýn henüz gelmediðini ya da artýk geçtiðini söyleyen kiþi ise, mutlu olma çaðýnýn henüz gelmediðini ya da artýk geçtiðini söyleyen kiþiden farksýzdýr.”
Sedat Akýncý..11-6-2008
akincisedat@hotmail.com
sedatakýncý.com