Bu kez derviþ kýlýðýndaydý fedailer. Musul Ulucamii'nde kimsenin kuþkusunu uyandýrmadan, bir köþede cuma namazýný kýlýyorlardý. Musul ve Halep'in Türk Emiri El Porsuki de namaz kýlanlar arasýndaydý. Etrafý tepeden týrnaða silahlý adamlarla çevriliydi. Ne bir kýlýcýn, ne de býçaðýn delebileceði örme bir zýrh giyiyordu. Ama bunlar iþe yaramadý. Derviþ kýlýðýndaki fedailer, zehirli bir býçak ile emirin boðazýný kestiler. Ýsteseler camideki panikten yararlanýp kaçabilirlerdi ama buna yeltenmediler bile. Sanki namazdan kalkmýþ gibi sakin, mutlu ve sevinç içinde ölümü karþýladýlar. Emirin muhafýzlarý onlarý oracýkta parçaladý.

Haþhaþilerin dehþet uyandýran bu cinayeti ne ilk, ne de sondu. Örgütün Ýslam dünyasýný altüst eden ilk eylemi 1092'de gerçekleþmiþti. Hedef, adýyla bile Selçuklu Ýmparatorluðu'nu simgeleyen 75 yaþýndaki vezirdi: Nizamülmülk, yani "devletin düzeni". Yýllardýr fedailerin hedef aldýðý hiç kimse, onlarýn elinden kurtulmayý baþaramamýþtý. Sultanlar, halifeler, vezirler, emirler, komutanlar býçak darbeleri altýnda can vermiþti. Fedailerin en zor cinayetleri iþlemekle kalmayýp, soðukkanlýlýkla ölümü beklemeleri, o çað insanlarýnýn kanýný donduruyor, cinayetin yarattýðý dehþet duygusunu katbekat artýrýyordu. Ancak "haþhaþ" içenler bunu yapabilir diye düþünülüyordu. Onlara Haþhaþi denmesinin nedeni buydu. Yapýlan bir tür intihar eylemiydi çünkü. Bu eylemlerden dolayý da "bütün zamanlarýn en korkunç tarikatý" olarak bilindi. Batý dillerindeki "assassin" (katil), "assassination" (suikast) sözcükleri de iþte bu Haþhaþilerden kaldý. Bu örgütün kurucusu ve büyük üstadý Hasan Sabbah'tý: Hem halifeliðe, hem de o sýralar Ýran'ýn yaný sýra tüm Ýslam dünyasýnýn hâkimi ve Sünni Ýslam'ýn koruyucusu Selçuklu Türklerine karþý savaþ açan bir Þii önderi...

Onun düþmanlarý üzerinde dehþet yaratmak üzere tercih ettiði silah suikasttý. Ama suikastý o icat etmemiþti. Dünyanýn tanýdýðý, bildiði bir þeydi. Eski Mýsýr'dan Roma'ya, Çin'den Bizans'a pek çok örneði vardý. Taht kavgalarýnýn, iktidar çekiþmelerinin olduðu her yerde, suikasta da yer vardý.

Ne var ki, Hasan'ýn kullandýðý suikast tarzý, hazýrlýk, hedef, yöntem ve yarattýðý etki bakýmýndan farklýydý. Tarihte belki de ilk kez, bir merkezden yönlendirilen bir örgüt, terörü bir dehþet makinesi olarak kullanýyordu. Etkinliði, hiyerarþisi ve disiplin anlayýþý bakýmýndan, bir tarikattan çok dinsel/siyasal bir örgüttü bu. Müritler de derviþ ya da derviþ adaylarý deðil, profesyonel suikastçý idi ve onlara fedailer (dai: davetçi, misyoner) deniliyordu. Eðitim düzeylerine, güvenirliklerine ve cesaretlerine göre çýraktan "üstadý azama" kadar derecelere ayrýlmýþlardý. Her biri, büyük üstat Hasan Sabbah'ýn bizzat belirlediði tekniklerle yoðun bir ruhsal ve bedensel eðitimden geçiyordu. Gerçekleþtirilecek cinayet, hem düþmanlarý, hem de halk üzerinde dehþet, korku ve hatta hayranlýk uyandýracak nitelikte olmalýydý. Darbe öldürülecek kiþiyle birlikte, onun temsil ettiði deðerlere ve halkýn duygularýna yönelmeliydi. O yüzden, hedef belirlenirken, intikam duygusundan daha çok, mitsel tarafý ele alýnýyordu. Ama bu amaç sadece hedefin niteliðiyle saðlanamazdý, buna uygun yöntem de geliþtirilmeliydi. Buna göre, fedailer tek tek ya da ikili üçlü gruplar halinde görevlendiriliyor; tüccar, derviþ, dilenci kýlýðýna giren bu kiþiler cinayetin iþleneceði kente gönderiliyordu. Eylem gününe kadar, kentte herhangi bir olaya karýþmamaya ve kuþku çekmemeye büyük özen gösteren fedailer, kurbanlarýný izliyor, yaþadýklarý yerleri, alýþkanlýklarýný belliyor ve büyük bir sabýrla eylem anýný bekliyorlardý. Tüm bu hazýrlýklar inanýlmaz bir gizlilik içinde yürütülüyordu. Ancak, icraatýn, hazýrlýktaki gizliliðin tersine açýkta, halkýn gözü önünde gerçekleþtirilmesi gerekiyordu. Cinayet yeri genellikle kentin en büyük camisi, tercih edilen gün de cumaydý. Sanki suikast yapmýyor, cuma namazý için toplanan kalabalýða asla unutamayacaklarý bir gösteri sunuyorlardý. Hedefteki kiþi ne denli korunursa korunsun, bir yolunu bulup üzerine çullanýyor ve býçak darbeleriyle öldürüyorlardý. Bazýlarý býçaðý býrakýp kalabalýða söylev çekiyor, bazýlarý da, soðukkanlýlýkla muhafýzlarýn gelip kendisini parçalamasýný bekliyordu. Neden? Çünkü Hasan Sabbah, nasýl keþfetti bilinmez, etkili bir eylemin sadece can almak, bir hasýmdan kurtulmak deðil, korku ve dehþet yaratmak olduðunu biliyordu. O yüzden de onun fedaileri sadece cinayet iþlemiyor, ayný zamanda kendilerini de feda ediyorlardý.

Amerikalý yönetmen Coppola'nýn ünlü filmi "Baba"da bir feda sahnesi vardý. Kumarhane iþletmek üzere Küba'ya giden Amerikalý mafya önderi, bir militanýn kendisini polislerle birlikte havaya uçurmasýna tanýk oluyor ve derhal "yatýrým" yapmaktan vazgeçiyordu. Ona göre, eðer insanlar davalarý uðruna kendilerini parçalayabiliyorsa, orada tutunma þansý yok demekti. Hasan Sabbah'tan bu yana bin yýl geçmiþti ve insanlar inançlarý ya da politik mücadeleleri uðruna kendilerini feda etmeye devam ediyorlardý. Bütün halklarýn tarihi, kendisini ülkesi, vataný, inançlarý uðruna feda eden ve pek çoðu kahramanlar listesinde yer alan insanlarla doludur. Bu yönüyle feda, dehþet verici bir eylem deðil, onur duyulan bir davranýþ olarak algýlanýyordu. Düþmana yakalanmaktansa intihar edenler, teslim olmaktansa ölmeyi göze alanlar; örneðin 2. Dünya Savaþý'nýn Japon kamikazeleri övgü ve hayranlýkla anýlýyordu.

Ancak modern zamanlarýn terör örgütleri, aynen Hasan Sabbah'ýn yaptýðý gibi, "kendini feda etme"nin ardýnda yatan dehþet damarýný keþfetmekte gecikmedi ve militanlarýna "feda savaþçýlarýný" örnek göstermeye baþladý. Bu çýlgýnlýðýn bir kez denenmesi yeterliydi ve hangi ülkede yapýlýrsa yapýlsýn tüm dünyaya yayýlmasý kaçýnýlmazdý.

Nitekim öyle oldu; silahlý baskýnlara, uçak kaçýrmalara, suikastlara, barikat savaþlarýna, bombalamalara tanýk olan 20. yüzyýl insanlýðý, her intihar saldýrýsýnda daha çok sarsýldý. Tüm dünyada 270 intihar saldýrýsýnda (bunun 18'i Türkiye'de gerçekleþti) binlerce kiþi can verdi. Sonunda, yolcu olarak dört uçaða binen cinnetin kollarýndaki "19 sessiz adam" tahayyül bile edilemeyeni gerçekleþtirdi. Kendileri ve masum yolcularýyla uçaklarý birer füzeye dönüþtürüp "hedef"lere dalýþ yaptýlar. Dehþetin sýnýrý yoktu artýk.