Kaybettiði yolunu saatlerdir arayan birisinin bezginliði yüzünde izler býrakmýþtý. Yýlgýn gözler; boþ boþ baktý. Masada oturan lisedeki hocasýnýn yanýna geldi. Selam verdi ve oturdu.
     Saçlarý dökülmüþ; dökülen yerdeki güneþ yanýklarý dikkat çeken hocasý Faruk bey:
     -Hoþ geldin Asuman, dedi.
     -Hoþ bulduk, sað olun hocam.
     -Kýz! Hiç deðiþmemiþsin. Aradan geçen bunca yýl var.
     -Üç yýl geçti ama, siz bana sorun; deðiþip deðiþmediðimi.
     -Dur hele! Ne oluyorsun? Birazcýk soluklan. Sýnýfta da hep konuþurdun, fýrsatlarý hiç kaçýrmazdýn.
     -Sonuca bak hocam. Ne olduk þimdi?
     -Yaþýyorsun, saðlýðýn yerinde. Þükredecek çok þeyin var demektir.
     -Orasý öyle ama!
     Faruk bey, Asumanýn sýkýntýsýný anlamýþtý. Buraya da onun için gelmiþti. Gözlüklerini çýkardý masanýn üzerine koydu. Elleriyle gözlerini birkaç kez sýkýþtýrdý; ovaladý. Ellerini þakaklarýyla alnýnda dolaþtýrdý. Asumanýn ellerinin titrediðini gördü. Sýkýlmasýn diye hemen gözlerini kaçýrdý.
     Boynunda takýlý çantasýný kucaðýna bastýrmýþ, metal düðmesiyle durmadan oynayan Asuman, telaþlý; sýkýntýlý, karamsar tavrýyla:
     -Polyanacýlýk oynamak istemiyorum; býktým bundan. Ýnsan her zaman iyi olamaz. Kiþiliðim yok oldu. Ruh saðlýðým bozuldu. Yýprandým; bittim hocam.
     -Neden bu kadar karamsarsýn? Buna hakkýn yok.
     -Nasýl olmayayým. Ailemin çektiði sýkýntýnýn verdiði vicdan azabý beni çok üzüyor; kendi kendimi yiyip bitiriyorum. Benden ümitliydiler, emek verdiler. Sonuç ne oldu? Kocaman bir hiç. Babamýn ilgisizliði; boþ vermiþliði daha da kötü.
     Gözleri dalgýnlaþtý; dalgasýz denizdeki sandal gibi durgun, hareketsiz ve sakin. Bana bir þeyler söyle, der gibi baktý hocasýna. Kedisini bu azgýn okyanustan sað çýkaracak bir rota çizmesini istedi davranýþýyla.
     -Halini anlýyorum, dedi. Zor çok zor. Ama hayatýn devam ettiðini anlayacak kadar zekisin. Kendini sorguladýðýn zaman çoðu meseleyi çözeceðini biliyorum. Bu kadar karamsar olman sana yakýþmýyor. Sen canlý; hayat doluydun. Hâlâ da öylesin.
     -Hocam, size öyle demek düþer. Ben kendimi hep sorguluyorum. Gecemi, gündüzümü hatta rüyalarýmý bile. Okul bitti; üç yýl geçti. Nereye kadar? Üniversiteye giden arkadaþlarýmla ilk zamanlar telefonlaþtýk. Sonra? Sonrasý olmadý; olamazdý zaten. Herkes kendi hayatýný yaþýyor. Boþ durmak; boþta kalmak beni çok sýkýyor. Her an benim için azap gibi. Arkadaþlarým ile iliþkilerim sýfýr. Beni unuttular. Zaten ne yapabilirler ki? Ben bunu da aþtým. Ama rahatlayamýyorum. Bunca kitap okudum. Bana ne saðladý?
     -Dur hele! Kitap okuman senin kültürünü, görgünü, kiþiliðini yüceltir; güzel insan olmaný saðlar. Okumaya devam etmen senin için iyi bir yol olabilir. Okuduklarýný baþkalarýyla paylaþman; onlarý anlatarak faydalý olman, hayata olan ilginin baðýný güçlendirir. “Ýnsanýn en faydalý olanýnýn, baþkalarýna faydalý olan” olduðunu biliyorsun. Birkaç kiþiye gerçeði, güzeli ve anlamlý iþi öðretsen; kendine olan güvenini saðlamýþ olmaz mýsýn?
     Kucaðýndaki çantasýnýn kopardýðý düðmesini, montunun cebine koydu. Ayak ayak üstüne attý. Siyah gömleðinin altýnda sarý tiþörtü görünüyordu. Zaman zaman kýrmýzý baþörtüsünün ucunu parmaklarýyla çekerek düzeltiyordu. Cebindeki siyah gözlüðün ucu görünüyordu.
     Biraz daha sakinleþmiþ; durulmuþ bir halde:
     -Hocam, doðru söylüyorsun da, benim gibi çoðu zaman zikzaklarla dolu bir hayatý olan ne yapabilir ki? Vicdan azabý çektiðimi söylemiþtim. Annem... Kadýncaðýz benim için uðraþýyor. Normal bir kýzýn yapmasý gerekli olan çeyizlerimi hazýrlamamý istiyor. Yapmayýnca da küplere biniyor. Kadýn haklý serzeniþlerinde. “Kýzým, bu gidiþle evde kalacaksýn”, diyor. Bir þey diyemiyorum; içime atýyorum. Anneme kendimi beðendirmem lazým; bunun için bir þeylerim olmalý; ama yok. Çoðu zaman kendimi sýðýntý gibi hissediyorum. Ümitsizce yaþýyorum.
     Faruk bey, gözlüðünü tekrar taktý. Asumanýn anlattýklarý canýný sýktý; yüz ifadesi deðiþti. Yardýmcý olabilmek için daha dikkatli konuþtu:
     -Ümidini kaybetme. Ümitsizlik akýllý insana yaraþmaz. Ümidini kaybeden her þeyini kaybeder. Ýnançlý insan ümitsizlik içinde kalamaz. Yarýnýn ne getireceðini kimse bilemez. Problemlerin çözümünü zamana býrak. Kendine haksýzlýk yapýyorsun. Ayný zamanda ailene de haksýzlýk yapýyorsun. Kendini sýðýntý gibi hissetmen oldukça yersiz. Hiçbir aile çocuðunu sýðýntý; fazlalýk olarak görmez. Onlarýn gayret, telaþ ve arzularý mutlaka senin iyiliðin içindir.
     -Evet. Ben bazen fazla sorgucu oluyorum. Bazen çok ciddiye alýyorum. Belki sorun etmeye bile deðmez. Ama, sorunlar sorun edilmeli. Belki de ben onu yapýyorum.
     Bu arada çantasýnýn kapaðýyla durmaksýzýn oynuyordu. Bazen anlamsýzca gözleri derinleþiyor. Bazen de sýð sulardaki balýðýn hareketini takip edercesine cevval oluyordu.
     -Dedikodu yapýlmasýndan korkuyorum. Nasihat edilmesini istemediðim halde baþkalarýna nasýl bu iþi yapabilirim? Elbette faydalý olmalýyým. Baþkalarýna yardýmcý olmalýyým. Ama nasýl? Cahillerle uðraþmak çok zor... Beni anlamýyorlar; anlamak istemiyorlar.
     Baþýný önüne eðdi. Bir an öylece kaldý. Hocasýnýn anlattýklarýný “evet” diyerek dinledi. Küçük yüzünü ekþitti; gülümsedi. Dudaðýný ýsýrdý farkýnda olmadan. Oturduðu sandalyede hafifçe doðruldu.
     -Belki de okumanýn yanýnda yazmak gerekli. Kendime güvenemiyorum. Ha, belki de çok iyi yazýyorum. Dostoyevski’yi sollayabilirim? Suç ve ceza mý? Ceza ne zaman verilmeli?... Yok yok. Okumak daha iyi, farklý okumak gerekir. Hep ayný tarz... Dudaðýný büktü. ...mi yani, dedi. Görüyorsunuz halimi; kafam dingin deðil. Karar verecek kadar da kendimi rahat hissetmiyorum. Yalnýzým; yalnýzlarý oynuyorum sürekli. Gerçeklerle yüzleþmek zor ama yapýlmalý.... Annemin “kitaplarla uðraþacaðýna birazda çeyiz hazýrla” baskýlarý yok mu? Çýldýracaðým. Neymiþ; teyzemin kýzý yastýk dolamasýný bitirmiþ, ne güzel olmuþmuþ... El iþi yeteneðim yok; canýmý sýkýyor... Ben bunca yýl bunlar için mi okudum? Böyle olmamalýydý.
     Ellerinin üzeri kireçlenmiþ, belki de güneþ yanýðý, kývrým kývrým izler; yollar oluþturmuþ; kavrulmuþtu. Tarlada çalýþtýðý belliydi. Öðrencilik yýllarýnda görmediði sýkýntýlarý yaþamasý, böyle düþünmesine neden olmuþtu belki de.
     Öðrenciyken bunlarý hiç düþünmemiþ; hayal bile etmemiþti. Ama o yýllarýný da iyi deðerlendirmemiþti. “Keþke biraz daha çalýþsaydým” sözlerinin de bir anlamý kalmamýþtý. Çalýþmalýydý zamanýnda. Bir kat daha fazla çalýþsaydý; belki de bunlar baþýna gelmeyecekti. Gençlikte bunlarý düþünmek iþine gelmedi. Vakit geçirmek, eðlenmek daha hoþ gelmiþti. Gýrgýr, þamata...daha kolaydý.
     Faruk hoca, dikkatli, sessizce ve deðer verdiðini gösterircesine dinledi. Asumaný rahatlatacak þeyleri düþündü. Boðazýný birkaç öksürükle temizledi.
     -Senin söylediklerin gibi birisi olup çýktýðýna inanmak istemiyorum. Sen, çoðu zaman sýnýftaki arkadaþlarýný yönlendirmede hiç zorluk çekmezdin. Bulunduðun ortamlarda bu fonksiyonunu yerine getireceðine de hâlâ inanýyorum. Ýçinde bulunduðun durumu açýk yüreklikle deðerlendirip, gerçekleri kabullenmede olgun davranýþ göstereceðini biliyorum. Kendini de, aileni de üzmeye hakkýn yok. Onlarý da anlamaya çalýþ. Her þey üniversite demek deðildir. Belki böylesi daha hayýrlýdýr. Nice üniversiteye gidip, kiþiliðini; her þeyini kaybedenler var... Hayýrýn nede olduðunu bilemezsin...
     Faruk hoca, uzunca bir konuþma yaptý. Asumanýn sýkýntýlý halini yok etmek için uðraþtý.
     Vakit bir hayli uzamýþtý. Asumanýn telaþlý sesi yükseldi:
     -Hemen kalkmam lazým, geç oldu. Buraya gelirken bile izin almadým. Ýzin isteseydim; bir sürü soru soracaklardý. Belki de izin vermeyeceklerdi.
     -Bu da yanlýþ. Onlar anne-baba, her þeyi bilmeleri haklarý. Keþke izin alsaydýn. Ýstersen annenle ben konuþabilirim.
     -Hayýr, hayýr. Teþekkür ederim. Buna ihtiyacým vardý. Çok iyi oldu. Sað olun hocam.
     -Beni her istediðin zaman arayabilirsin.
     Asumanýn gergin yüzü yumuþamýþ; rahatlamýþtý. Yüzünde hayat izi sayýlacak gülücükler oluþtu. Küçük siyah gözleri daha bir hayat doldu. Bu, Asumanýn kendi sýkýntýlarýný anlatmasýndan mý, Faruk hocanýn anlattýklarýyla etkilenmesinden mi, yoksa bazý gerçekleri yeni kavramýþ olmasýndan mý, anlaþýlamadý.