Ýlkelliði, yazýlý tarihin baþladýðý dönemin hemen gerisine atarak orada bulunan ve insanlýða ait maddi, manevi bütün birikimlerin bir karþýlýðý olarak tanýmlarsak acaba ne kadar doðru bir tesbitte bulunmuþ oluruz? Ýlkellik iç içe geçerek süreklilik oluþturan zaman kavramýnda bir þekilde burun kývýrarak sýrtýmýzý döndüðümüz ve ait olduðu zaman ve mekâna hapsetmeye çalýþtýðýmýz bir baþkalýðýn, alýþýlagelen normlarýn dýþýnda oluþun tanýmlamasý ise eðer daha þimdiden bugün bize ait olanlarýn yarýnki nesiller için, ilkelliði yadsýnamayacak deðerler olduðunu kabullenmemiz gerekecek. Öyle ya, biz tespit ve tanýmlamamýzý yaparken iþin kolayýna kaçmýþ ve bizden sonrakilere kendi aleyhimize kullanabilecekleri bir bakýþ açýsýný miras olarak býrakmýþýz demektir bu.
Herkes pekâlâ þunu bilir ki ilkellik, gördüðümüz algýladýðýmýz olgularý aþamamak, aðýrlýðý altýnda ezilip kalmak yetersizliðidir. Ýlkellik kendi varlýðýmýzý fark etmeden kendimizi sýnýrsýz, sonsuz evrenin odaðýna yerleþtirmek yanýlgýsýdýr. Ýlkellik bir, sen-ben meselesi olmaktan öte, insanlýðýn arýzalý iþleyen düþünme yeteneklerinin katýlýmýyla geniþleyen açmazlarýn ortak adýdýr. Dil ve iletiþimde kör ve saðýr olmak, kavram oluþturmada anlaþýlmayý saðlayan genel prensiplerin gerisine düþerek bölük pörçük anlam kýrýntýlarýndan anlamlý bir þeyler üretme basiretsizliðidir. Doðal mecrasýndan uzaklaþarak þekillenen her bir anlayýþ, ne kadar göz alýcý renge sahip olursa olsun tarih karþýsýnda ilkellik yaftasýyla tanýmlanmaktan alamayacaktýr kendini.
Hayatý okumada, insan zekâsýnýn her tür siyasi, politik ve ekonomik, emperyal dürtülerden arýnarak ürettiði ortak deðerlerin zaman ve mekâný aþýp, huzur dolu bir geleceðe ulaþmada insanlýða rehberlik ettiði görülmedik bir þey deðil.
Kabil’in Habil’e çevirdiði hile ve entrikalar elbette sürüp gidecek varlýk kavgasýnda ama öte yandan Habil, insanlýðýn vicdanýnda dün hangi deðere sahip ise yarýnlarda da ayný saygýnlýðý korumaya devam edecektir. Ya Kabil, Kabil ise gerekçelerini kabul ettirebileceði budalalar aramayý sürdürecektir hayatta.

Aydýn AKDENÝZ