Hangimiz sokakta mendil, sakýz satan, arabalarýn camlarýný silmek isteyen çocuklarla rastlaþmamýþtýr. Görmezden gelsek de onlara hep rastlarýz. Onlar toplumun göz ardý ettiði gerçeklerden ama acý gerçeklerden bir tanesidir. Biz bu yazýmýzda sokakta çalýþan deðil sokaðý yurt edinen çocuklarýmýzdan söz edeceðiz pek iç açýcý bir konu olmasa da sizlerle paylaþmak istediðim bir toplumsal yaraya dikkatinizi çekmek istiyorum bu yazýmda. Bakýn ne diyor sokak çocuklarý:

Biz tehlike deðiliz tehlikedeyiz!

(*)”Sokak çocuklarýnýn çoðu kimsesiz deðildir; ancak içinde bulunduklarý aile baðlarýnýn niteliði, bu çocuklarý ya sokaklarda çalýþarak aile bütçesine yardýmcý olmaya ya da evden kaçmaya yönelten nedendir. Aslýnda bu çocuklar sokaklarýn ‘kimsesizleridir. Çünkü onlar, içinde yaþamak için uðraþ verdikleri topluma yabancýlaþmýþlardýr. Onlar genellikle uyuþturucu kullanmaya ve suç maðduru ya da sanýðý olma tehlikeleri ile karþý karþýyadýrlar. BM Çocuk Haklarýna Dair Sözleþme’si (ÇHS) çerçevesinde ele alýndýðýnda, bu çocuklar, özel koruma önlemlerine muhtaç çocuklar kategorisinde deðerlendirilmektedir”. Bu satýrlarý. unicef’ in Türkiye sitesinden aldým. Yazý þöyle devam ediyor:

“Tüm dünyada tarih boyunca görülen en kalabalýk çocuk kuþaðý, içinde bulunduðumuz on yýl içinde dünyaya gelecektir ve bunlarýn 1.5 milyonu da Türkiye’de doðacaktýr. Bu çocuklarýn bir bölümü, yoksulluk, aþýrý kalabalýk, fiziksel, ekonomik, cinsel ya da duygusal istismar gibi etkenler nedeniyle aileleri ile sorun yaþayacaktýr. Koþullara uyum saðlamak için gösterilecek çabalara karþýn, bu çocuklarýn önemlice bir bölümü Türkiye’deki kentlerin sokaklarýnda yaþayan ve çalýþan çocuklarýn saflarýna katýlacaktýr”. Saptamalar ürkütücü hep nüfusumuzun genç ve dinamikliðinden söz ederken bunun arkasýnda eðer önlem alýnmazsa yatan potansiyel tehlikeyi bir düþünün. Bu gelecek için bir senaryo olsa da mevcut durum yine ayný sitede þöyle dile getirilmiþ.

Varolan Durum

Türkiye’de kentlerin sokaklarýnda yaþayan ve/veya çalýþan çocuk sayýsý son dönemde gözle görülür biçimde artmýþtýr.

Pek çok çocuk anne-babalarý tarafýndan sokakta çalýþýp aile geçimine destek vermeye zorlanmaktadýr.

Ýstismar eden ailelerden gelen çocuklarýn bazýlarý kurtuluþu sokaklarda aramaktadýrlar.

Birçok zaman okula gidemeyen, gitse bile ev ödevlerini yapacak zamaný bulamayan bu çocuklarýn birçoðu eðitim sisteminin dýþýnda kalmakta, bu da vasýflý iþler için gerekli olan ilköðretim diplomalarýný alma þanslarýný sýnýrlamaktadýr.

Çocuklarýn çoðu sokaktayken kötü muameleye, fiziksel ve/veya cinsel istismara, hastalýklara ve yetersiz beslenmeye maruz kalmakta, madde baðýmlýsý haline gelmektedir”. Þimdi söyleyin bana bu çocuklarý toplumun kanayan bir yarasý olmak yerine okuyan düþünen ve üreten birer birey olmalarý yolunda neler yaptýk. Daha doðrusu neler yapamadýk. Sokak çocuklarýnýn profiline bakmak gerekirse ülkemizde bu konuda yaptýðý çalýþmalarla adýndan söz ettiren bir uzmanýn (**) Prof.Dr. Oðuz POLAT’ ýn konu ile ilgili bir yazýsýndan alýntý yapmak istiyorum.

(***) ”Bu çocuklara baktýðýmýzda; evde dayak yiyen, sonra bu þiddete dayanamayarak sokaða kaçan, burada da suça itilerek yaþayan çocuklarýn olduðunu görmekteyiz. Bu çocuklara saðlýk dýþý koþullarda çalýþan çocuklarý da eklemek gerekir. Hepsinin ortak özelliði bulunduklarý yaþýn gerektirdiði yaþamý yaþayamamalarý ve en çok gereksinmeleri olan ev sýcaklýðýndan, ebeveyn ilgisinden, oyun oynamaktan ve saðlýklý beslenmeden yoksun olmalarýdýr”.

Biz tehlike deðiliz tehlikedeyiz! Sokak çocuklarýnýn bu feryadýný duymak ülke yarýnlarýna güven ile bakmanýn olmazsa olmaz ön koþulu olmalý.

(*)http:// www.unicef.org/turkey

(**)Prof.Dr.Oðuz POLAT: http://www.adlitip.org/?page_id=159

(***)http:// http://www.sokakcocuklari.net/

Fotoðraf Rana Mullan © UNICEF Türkiye 2004