Entelektüel, toplumsal ve evrensel sorunlara kayýtsýz kalmaz. Haksýzýn ve güçlünün safýnda yer almayan adamdýr entelektüel.Güçlüye yaranmaya çalýþmayan, doðruyu söylemekten çekinmeyendir o.Bir anlamda doðrucu davuttur.

“Selamunaleyküm Kör Kadý.” anekdotu entelektüele dair esprili bir yaklaþým olabilir sanýyorum.

Modern zamanlardan önce. Bugünkü mahkemelerin baktýðý iþlere, Kadý Efendiler bakýyormuþ. O devirde, toplumsal asayiþi bozan bir olay yaþanmýþ. Suçlular ve tanýklar, kadý efendinin huzuruna getirilmiþler. Kadý Efendi, tanýklarýn yalan söylediðini sezmiþ. “Bu tanýklar yalan söylüyor, olayý gören ve yalan söylemeyen bir tanýk bulun getirin .”diye emretmiþ. Toplumda doðruluðu ile tanýnan ve olayý gören birini bulup getirmiþler.- Bu arada kadý efendinin bir gözü âmâ imiþ.- Yeni tanýk kapýdan girerken “ Selamunaleyküm Kör Kadý.” diye selam verince. Kadý efendi, “Yahu ben size doðru söyleyen adam istedim; ama bu kadar da doðru söyleyen deðil.”demiþ.

Aktardýðým anekdot ne kadar oturdu bilmiyorum. Lakin entelektüelin karakterini açýklama babýnda bir kapý araladýðýný sanýyorum.
Bir anlamda entelektüel, popülist yaklaþýmdan uzak.;geliþmeleri ve olaylarý aklýn, mantýðýn ve vicdanýn süzgecinden geçirerek, kývýrmadan, çevirmeden doðru karar alabilendir. o aldýðý kararý her zaman ve zeminde sonuna kadar savunur.

Baþka bir zaviyeden bakýldýðýnda, egemen güçleri karþýsýna almaktan çekinmeyen, kiþilere ve kurumlara göbeðinden baðlý olmayan, eleþtirel keskinliði olan insandýr.

Entelektüelin,hakim normlara karþý durarak; kamusal hayatta sürekliliði saðlamak gibi bir görevinin olduðu da söylenebilir. Ýsimsiz bir memurdan ve ihtiyatlý bir bürokrattan entelektüel olmaz.Entelektüel, yaþadýðý toplum adýna her türlü görüþü belirtme,onu temsil etme ,olumsuzluklara tavýr koyma yetki ve becerisine sahiptir.

Modern tarih döneminde entelektüeller dünyadaki geliþmelere ve insanlýðý etkileyen olaylara da müdahil olmuþlardýr. Entelektüeller nevi þahsýna münhasýr insanlardýr..
“Hezar gýpta ki devrin o kadim efendisine.
Ne kendi kimseye benzer ne kimse kendisine.” Beytinde de söylendiði gibi, entelektüel norm dýþý bir insandýr denilebilir. Bu farklýðýn yanýnda muhalif bir zekasý ve amansýz bir yargýlama gücü vardýr onun. Onda ego tatmin etmek ve statüsünün keyfini sürmek hastalýðý yoktur. Her zaman zayýf olanlarýn ve temsil edilemeyenlerin safýna dahildir.

Toparlamaya çalýþýrsak. Entelektüel, çoðunlukla uçlarda yaþar ve bu uçlarda mutad olanýn, rahat olanýn ötesine hiçbir zaman geçmemiþ kafalarýn göremediðini görür. Entelektüel otoriteye,güç sahibine, alýþkanlýða,otoritenin belirlediði statükoya deðil rizikoya, yeniliðe ve deneye duyarlýdýr.

Ahir kelam; entelektüel, deðiþimi ve hareket halinde olmayý temsil eder, yerinde saymayý deðil. Ýnsanlýk ona muhtaçtýr. O insanlýða can simididir , mürþittir.
Ýbrahim KÝLÝK