3-4 hafta önce tanýþtýðým bir adam Kurt Tucholsky (9 ocak 1980 – 1 aralýk 1935) çýkmýyor þu sýralarda aklýmdan. 1935 yýlýnda ölmüþ bu adam. Ama çok tanýdýk bir þeyler var sanki hayatýnda. Ortasýnda olduðumuz bir kabus gibi… Þair-yazar-gazeteci-politikacý kurt Tucholsky…

Kurt Tucholsky Almanya’nýn (Weimar Cumhuriyeti) döneminin en önemli gazeteci-yazarlarýndan. Yazý hayatýna 1907 yýlýnda imparator Wilhelm II’nin sanat zevkiyle alay ettiði kýsa bir masal yayýmlayarak baþlýyor. Gazeteciliðe ise 1919 yýlýnda sol bir gazetenin yazý iþleri müdürlüðünü yaparak . Kendisini barýþsever, antimlitarist ve demokrat olarak tanýmlarken sürekli yaklaþan Nasyonel Sosyalizm tehditlerine karþý uyarýyordu. O dönemler birçok politikacý yazara suikastlar düzenleniyor ve bunlar hafif cezalarla boþ laflarla atlatýlýyordu. Bununla ilgili bir yazýsýnda;

“…Bu kötü bir hukuk deðil. Bu eksik bir hukuk deðil. Bu aslýnda bir hukuk deðil…” sözlerini söylemiþtir.
1920 yýlýnda “Baðýmsýz Sosyal Demokrat Parti”’de aktif görev aldý ancak bu onu hiçbir zaman parti arkadaþlarýný eleþtirmekten alý koymadý örneðin “Freiheit”’in yazý iþleri müdürlüðüne;

“Bay Dr. Rudolf Hilferding, devlet tarafýndan sosyal demokrasi ile mücadele etmek için Freiheit'ýn yazý iþlerine getirildi. Ýki yýl içinde,Freiheit'ý kritik tehlikeli bir gazete olmaktan öyle bir çýkardý ki,ortada ne gazete kaldý ne de tehlike”

Lafý uzatmaya gerek yok. Gördüðü tehlikeleri elinden geldiði kadar halkýna anlatýyor ne olursa olsun doðru bildiðini yazýyordu. Gelen Nazi tehlikesinin farkýndaydý. Suskunluk döneminden önce mektuplarýndan-makalelerinden þu satýrlar okunuyor;

“Bazen kendi çalýþmalarýmýn etkisi beni endiþelendiriyor. Cidden bir etkisi var mý? (Ben baþarýdan bahsetmiyorum; Buz gibi oluyorum öyle düþününce.) Ama bana bazen korkunç derecede etkisizmiþ gibi geliyor: Yazýyorsun ve çalýþýyorsun. Sonuçta gerçek durumda, yönetimde ne oluyor? Bu iðrenç ve karanlýk, taciz edici karaktersiz kurum kancýklarýný kovalayabiliyor muyuz? Gidiyor mu bu sadistler? Bürokratlar kovuluyorlar mý? (...) Bu beni üzüyor."

“Almanya'yý nasýl mahvettiðimi ima eden yazýlarý okudukça, deli olacaðým. 20 yýllýk mücadelem içerisinde bana acý veren tek þey bir polis memurunu bile kovduramamamdýr.”

1930’lu yýllarda tüm uyarýlarýnýn duymazlýktan gelinmesi, cumhuriyet, demokrasi ve insan haklarý için yaptýðý mücadelelerin anlamsýz olduðunu görür. Derinden etkilenir . 18 aylýk bir hapis macerasý geçirir. Hapisten çýktýktan sonra Almanya’daki ortamýn kendisi için çok tehlikeli olduðu ortadadýr. Nazilerin eline düþmekten korkar . Almanya’da olmamasýnýn iyi bir izlenim býrakmayacaðýný düþünür ve bir de bunun üzüntüsüyle ülkesini terk eder. 1933 yýlýnda nazi partisi yönetimi alýr. Bundan iki yýl sonra 1935 yýlýnda Tucholsky Hindistan’daki evinde çok sayýda uyku hapý alýr. Bir de mezar taþý için bir önerisi vardýr;

“Burada altýn bir kalp ve demir bir çene yatmaktadýr. Ýyi geceler…”

Kurt Tucholsky’i öldüren þey yýllardýr gördüðü acý son yavaþ yavaþ gerçekleþirken, hiçbir þey yapamamýþ olmasý. Uyku haplarýna kim inanýr… Her gün baðýrýp bir kez olsun iþitilmemek onu öldüren.

Düþünmeden edemiyorum bizim Tucholsky’lerimizin sonu ne olacak acaba. Her gün doðru bildiðini doðru bildiði için savunan ve bir çok konuda gerçekten de doðrusunu bilen 3-5 aydýnýmýzýn sonu ne olacak acaba...

Kim bilir belki onlar da “yalnýz” ölürler…

Ya da biz dinlemesini/okumasýný öðreniriz…

MEHMET CEYLAN
01/31/2010