Sokrates


-M.Ö 470-399 yýllarý arasýnda yaþamýþtýr.
-Babasý heykeltýraþ,annesi ise ebedir.
-Yazýlý hiçbir eseri olmadýðý için,doðrudan doðruya tanýyamýyoruz.Eflatun ve Aristo’nun verdiði bilgiler sayesinde onun hakkýnda fikir sahibi olabiliyoruz.
-Prodikos ve geometrici Kyreneli Theodoros’un öðrencisidir.
-Sýrtýnda harmanisi,yaz-kýþ yalýnayak sokaklarda dolaþan ;saðlam yapýlý,dýþ görünüþü kaba saba bir insan.
-Ýnsanlarýn düþüncelerini acýmasýzca tenkit ederdi.
-Kritias’ýn zorbaca yönetimine karþý cephe almýþtýr.
-Kusursuz bir yurttaþtý.Ülkesi için savaþa gitmiþ,kahramanca savaþmýþtý. Ancak ülkenin deðerlerine karþý çýktýðý suçlamasýyla ölüme mahkum edilmiþti.Ölüm cezasý verildikten sonra o,Kriton’un kaçma teklifini, yurdunun kanunlarýna olan saygýsý nedeniyle reddetmiþtir.
-Sokrates,Atina’da dersler verdiði gibi;sokakta,pazarda karþýlaþtýðý kiþilerle konuþur, onlara soru sorup cevaplarýný dinlerdi.
-Ýki aþamadan oluþan bir yöntemi vardý: a)Ýroni(alay):Bu yöntemi uygulayarak önce kiþiye,alaylý bir yolla hiçbir þey bilmediðini gösteriyordu. b)Maiotik(doðurtma):Sorular sorarak kiþinin doðuþtan aklýnda bulunan bilgileri ortaya çýkarýyordu.
-“Tek bir þey biliyorum,o da hiçbir þey bilmediðimdir” sözü ona aittir.
-Sokrat’ýn amacý,gençlerin düþünmeden edindikleri eðitimi(þu anki Türk gençlerinde olduðu gibi!..) yýkmak ve kiþinin kendi baþýna düþünmesini saðlamaktý.
-Sokrates, alaycý uslûbunun gelenekleri sarstýðý ve sitenin tanrýlarýndan baþka tanrýlarý yücelttiði ve de gençlerin ahlâkýný bozduðu gerekçesiyle þikayet ediliyor.Yapýlan yargýlama sonucunda da ölüme mahkûm ediliyor.
-Bazýlarý onun tek tanrý inancýna sahip olduðunu,çok tanrýlý dinlere karþý çýktýðýný;bu nedenle tanrý heykelleri yapýp satarak geçinen esnafý rahatsýz ettiðini ve onlarýn da þikayetçi olduklarýný,belirtiyorlar.
-Sokrat kapatýldýðý hücrede verilen baldýran zehirini kendi elleriyle,konuþa söyleþe içti ve huzur içinde öldü.
-Sokrat,Kant’a göre “aklýn ideali”,Hegel’e göre “Bir Ýnsanlýk Kahramaný; felsefesini yazmayan,ama yaþayan bir gerçek filozof”,Nietzche’ye göre ise “Ölüm bunaltýsý nedir bilmeyen,yaþayan biri deðil,bir salt akýl olarak ölen ve hayat güdüsünden tümüyle kopmuþ bir canavar”dýr.
-Sokrat,önceleri fizikçilerin,özellikle Anaksagoras’ýn teorilerine ve doða bilgisine baðlanmýþ,sonra ise doðayý “tanrýlara býrakýp” sadece insanlarla,ahlâk ve erdem konularýyla ilgilenmiþtir.
-“Kendi kendini taný!”,”Kimse bile bile kötü deðildir;her kötülük bilgi sanýlan bir bilgisizlikten gelir.” Ýfadeleri onun sözlerinden bazýlarýdýr.
-Sokrates’in karýsý:”Ah!Bu insafsýz yargýçlar!Seni haksýz yere öldürüyorlar.”diye aðlayýp sýzlanýrken,Sokrates de “Ya haklý olarak öldürseler,daha mý iyi olacaktý?”demiþ.(Montaigne’den bir alýntý)