..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
"Anka kuþu gibi yalnýzlýðý adet edin! Öyle hareket et ki, adýn daima dillerde dolaþsýn ama seni görmek olanaksýz olsun." -Fuzuli, Leyla ile Mecnun
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Ýnceleme > Entelektüel > Ömer Faruk Hüsmüllü




15 Þubat 2010
Bilgi - Kitap ve Ýmge Üzerine Aforizmalar  
Ömer Faruk Hüsmüllü
Nietzsche : yarý-Bilim tam Bilimden daha üstündür. O, sorunlarý olduklarýndan daha kolay görür ve bununla görüþünü daha anlaþýlýr, daha inandýrýcý kýlar. Thomas Kuhn : Birbiriyle çatýþan birçok karþýt Bilimsel görüþten sonunda galip gelenlerin bu güne kadar getirdiði bir Bilim söz konusudur. Thomas Kuhn : Paradigmalar birbiriyle yarýþan farklý Bilimsel yaklaþýmlardýr.


:AGAB:

ÖNEMLÝ NOT:Buradaki sözlerin gerçek yazarlarý karþýlarýndaki isim olmayabilir.Çünkü bu derleme internet üzerinden yapýlmýþtýr.Aforizmalarý kullanýrken bu ihtimalin gözönünde bulundurulmasý ricasýyla....




A. W. Hare :Düþünce rüzgar, bilgi yelken, insanlýk bir kayýktýr.
A.W.Hare : bilgi, sevgiyle zekanýn anasýdýr.
Alexander Everett : bilgi bir ýþýk gibidir. Onu kullanýrsanýz daha parlak olur, kullanmazsanýz söner.
Alexander von Humboldt : Hayvanlara karþý acýmasýzlýk ne gerçek eðitim, ne de gerçek bilginlik ile baðdaþýr.


Aristo : bilgi akýlla edinilir.Akýl doðuþtan bilgiye deðil,bilgi yapma yetisine sahiptir.
Aristo : Duyu organlarýnýn faaliyeti ve dýþ dünyaya ait gözlemler olmadan bilgi meydana gelemez.
Bacon: Bizi güçlü yapan yediklerimiz deðil, hazmettiklerimizdir. Bizi zengin yapan kazandýklarýmýz deðil, muhafaza ettiklerimizdir. Bizi bilgili yapan okuduklarýmýz deðil, kafamýza yerleþtirdiklerimizdir.
Balzac : bilginin efendisi olmak istersen, çalýþmanýn kölesi olmalýsýn.
Berkeley : bilginlerle beraber düþünmeli,halkla birlikte hareket etmelidir.
Bertrant Russel : Bu dünyada,aklý baþýnda hiç kimsenin þüphe edemeyeceði kadar çürütülemez kesinlikte bir bilgi var mýdýr?
Bertrant Russel : Bertrant Russel : Bertrant Russel :
Bhartrihari : bilginler meclisinde sükut, bilgisizlerin en güzel süsüdür.
Blessington Kontesi : Önyargýlar, insanlarý birbirlerinden uzak tutmak için bilgisizlikten yapýlmýþ zincirlerdir.
Chesterfield : Gençken bilgi aðacýný dikmezsek ,ihtiyarlýðýmýzda gölgesinde barýnacak aðacýmýz olmayacaktýr.
Christian Morgenstern :Ýster kiþiliðiyle olsun, ister bilgisiyle, bana bir þeyler verebilen
herkesi severim. Benim tüm nefretim gevezeleredir.
Condillac : Bütün bilgilerimiz duyulardan gelir,öteki duyularý yetiþtirip bilgilendirdiði için dokunma duyusundan gelir.
Demokritos : Duyularýmýz bizi yanýlttýðý için,duyular yoluyla elde edilen bilgiye kuþku ile bakmalýdýr.
Demokritos :Eðitilmiþ insanlarýn umutlarý, bilgisizlerin zenginliðinden daha deðerlidir
Descartes : Þüphe edilemeyecek mükemmel bilgiye bizi matematik ulaþtýrabilir.Matematik bize sadece bilineni öðretmekle kalmamalý yeniyi de öðretmelidir.
Descartes :•Gerçek bilgi ; yaparak , denenerek öðrenilen bilgidir.
Disraeli : Ýnsanýn, cahil olduðunu bilmesi bilgiye atýlmýþ ilk adýmdýr.
Edmont Goblot: Her hata bir bilgisizliðin ya da bir yanýlmanýn sonucudur.
Emerson : Korkunun kaynaðý bilgisizliktir.
Emil Michel Cioran:Dini tecrübe konusunda artýk sadece teferruatlý bilginin endiþelerini yaþayan modernler, Mutlaðý TARTAR, onun çeþitlerini inceler ve ürpertilerini mitoslara saklarlar - tarih meraklýsý bilinçler için baþ döndürücü olan o mitoslara.Artýk dua etmez olunduðundan, dua üzerine uzun uzadýya yorumlar yapýlýr. Artýk hayret nidalarý yoktur; sadece teoriler...
Ethel Mumford :Doðru insanýn üzerinde uygulanýrsa bilgi bir güçtür.
Gazali : Felsefi açýklamalarla kesin bilgiye ulaþýlmasý imkansýzdýr.Ruhsal yaþamýn en yüksek derecesi boþ felsefî bilgi deðil,her bilginin üzerinde olan anlýk sezmedir.Gerçek ancak mistik görüyle sezilebilir.
Goethe : Az þey bilirsek bir þeyin doðruluðuna emin olabiliriz, bilgi artýnca kuþku da artar.
Goethe : Ýnsanýn bilgisi artýnca huzursuzluðu da artar.
Haeckel : Aklýn ve ilmin üç büyük düþmaný vardýr: Kötülük, bilgisizlik ve tembellik.
Hopi Kabilesi :Ölüler güç ve bilgilerini beraberinde götürmez, yaþayanlara ilave eder.
Hz. Ali : Zengin, bilgisi çok olan insandýr.
J.Dewey : Ýnsanýn bilgi edinme eylemi,bir sorunla karþýlaþtýðý anda baþlar.Örneðin ormanda kaybolan bir kiþi,yolunu bulmak için yoðun bir biçimde düþünmeye baþlar.Güneþin ve arazinin durumu,þimdiye kadar yürüdüðü yön gibi verileri hesaba katarak bir çözüm,bir bilgi üretir.Eðer ürettiði çözüm ormandan kurtulmasýný saðlýyorsa bilgi doðru,saðlamýyorsa yanlýþtýr.
Kant : Algý,örgütlenmiþ duygu;kavram,örgütlenmiþ algý;bilim,örgütlenmiþ bilgi;bilgelik,örgütlenmiþ hayattýr.
Kant : bilgimiz deney ile baþlar,ama deneyden doðmaz.Bilgi için deney kadar kaynaða da ihtiyaç vardýr.
Kant : Dýþ dünya olmasaydý,bilginin hammaddesi olmayacaktý;akýl olmasaydý,dýþ dünyaya ait tüm algýlarýmýz bilgi halini almayacaktý.
Kant : Her bilgi yargýdýr;ne var ki her yargý bir bilgi deðildir.
Kant : Ýnsan bilgisi dogmatiklerin öne sürdüðü gibi mutlak deðil,ama þüphecilerin iddia ettiði gibi de kesinlikten yoksun deðildir.
Konfüçyus : bilgi insaný þüpheden, iyilik acý çekmekten, kararlý olmak korkudan kurtarýr.
Konfüçyüs : Bir þeyi bildiðin zaman , onu bildiðini göstermeye çalýþ.Bir þeyi bilmiyorsan , onu bilmediðini kabul et.Ýþte bu bilgidir.
L.Gienin :Yarý aydýnlar, bilgisizlerden daha tehlikelidirler.
Lao – Tsze: Baþkalarýný bilen kimse bilgili, kendini bilen kimse akýllýdýr.
Locke : Ýnsan zihninde doðuþtan gelen hiçbir bilgi yoktur.Her türlü bilgi,gözlem ve duyularýn kullanýmý sonucunda oluþur.
Lumbee Kabilesi :Günümüzde insanlar bilgiyi arar oldu, hikmeti deðil. Halbuki bilgi mazidir, hikmet ise istikbal...
Mevlana : Artýk önemli olan bir þeyler bilmek deðil, bilgiye nasýl ulaþacaðýný bilmektir.
Mevlana : bilgin ne kadar fazla olursa olsun, bildiðin karþýndakinin anladýðý kadardýr.
Mevlana : Bir veri tabanýna deðer kazandýran þey; inþaa ediliþ þekli deðil, içindeki bilgilerdir.
Milton: Üç tür arkadaþ vardýr. Birincisi yemek kadar ihtiyaç duyduðumuz akýllý arkadaþlar. Ýkincisi hastalýk gibi bizi rahatsýz eden akýlsýz arkadaþlar. Üçüncüsü ilaç gibi þifa veren bilgili arkadaþlar
Moliere : bilgili bir aptal, bilgisiz bir aptaldan daha aptaldýr.
Moliere : Susan bir bilgin , bir kelime söylemeyen aptaldan farksýzdýr.
Montaigne : Baþkalarýnýn bilgisiyle bilgin olabilsek bile,ancak kendi aklýmýzla akýllý olabiliriz.
Muhammed Bozdað : Hazineyi miras býrakabilirsiniz ama kullanmadýðýnýz bilginin ne size ne de mirasçýlarýnýza faydasý vardýr.
Muhammed ikbal: Harekette birlik olmazsa, fikirde bilgi faydasýzdýr.
Nietzsche : bilginin her türü ýstýraptan gelir. Sefahat, duraklamak ve geriye bakmamak eðilimindedir, oysa acý hep nedenleri sorar. insan aðrýlarda incelir. Sürekli kurcalayan, törpüleyen acý, ruhun topraðýný altüst eder. Yeni düþünce meyveleri için gerekli havalandýrmayý saðlayan da bu altüst oluþtur.
Ömer Faruk Hüsmüllü : Bir bilgi,teoriden uygulamaya geçmezse umulan yararý saðlayamaz.Doðruyu bilmek ile davranýþlarýmýzda göstermek ayný þey deðildir.Ýnsanlar çoðunlukla teoriden uygulamaya geçmekte ya zorlanýrlar,ya da gecikirler.
Parmenides : Duyu bilgisi bizi yanýltýr.Gerçek bilgi deneyle deðil,düþünmekle elde edilen bilgidir.
Pavlov:Her þeyi bildiðini sanma! Gerçekte çok bilgili olsan da kendine “Cahilim “diyebilecek cesaretin olmalý.
Pestalozzi : Yaþamýmda edindiðim en büyük bilgi þudur: Kendi kendine yardým etmeyi bilmeyene, hiç kimse yardým etmez.
Platon : bilgi hatýrlamaktýr.Çünkü insanlar bilgileri deneyle elde etmezler,bilgiler insan zihninde doðuþtan yer alýr.
Platon : Filozoflar yönetime gelmedikçe veya yönetimde bulunanlar felsefe yapmadýkça mutluluk gelmeyecektir.Çünkü ancak filozoflar doðru bilgiyle insaný mutluluða götürür.
Protagoras : Ýnsan her þeyin ölçüsüdür.Ortada ne kadar insan varsa o kadar doðru veya saný vardýr.Herkes için geçerli olan bir bilgi yoktur.Duyulardan elde edilen bilgiler göreceli bilgilerdir.
Ralph Sockman: bilgi adasý ne kadar büyük olursa, hayret kýyýsý da o kadar büyük olur.
Sadi : bilgisine göre davranmayan kimse, üzerine kitap yüklenmiþ hayvanlardan baþka bir þey deðildir.
Sadi : bilgisiz bir kimse savaþ davuluna benzer, sesi çok, içi boþtur.
Sadi : Günahtan kaçýnmayan bilgin, meþale tutan bir kördür. Doðru yolu gösterir, kendisi görmez.
Sadi : Ne kadar okursan oku, bilgine yakýþýr þekilde davranmazsan cahilsin demektir.
Sadi : Üç þey sürekli kalmaz: Ticaretsiz mal, tartýþmasýz bilgi, cezasýz saltanat.
Schiller : Çýkar gözetmeyen, bizzatihi kendisi için istenen bilgi diye bir sey yoktur.
Shakespeare : Cehalet Tanrýnýn laneti olduðuna göre, bilgi göklere uçabileceðimiz kanatlardýr.
Sokrat : bilgili olduðumuz oranda özgür oluruz.
Sokrat : Ýyi olan tek þey bilgi ve kötü olan tek þey de cehalettir.
Sokrat : Kimse bile bile kötü deðildir;her kötülük bilgi sanýlan bir bilgisizlikten gelir.
Stanislaus Leszcynski : bilgi büyük adamý alçak gönüllü yapar, Normal adamý þaþýrtýr, Küçük adamý ise, kibirlendirir.
Steve Chandler : bilgi güçtür. Ne biliyorsanýz gücünüzün temeli odur,bütün enerjiniz ondan alýrsýnýz.
Steve Chandler : Eðer siz kötümser biriyseniz , sizin biyolojik bilgisayarýnýz çoðu kez o yönde yüklü ve yoðun olur.
Thomas Fuller : bilgi bir hazine ise, uygulama da bu hazineyi açan bir anahtardýr.
Türk Atasözü : Baba bilgisiyle adam olunmaz.
Uður Mumcu : bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz.
William Edwards Deming : Sadece çok çalýþma, iyi niyet ve çaba ile deðiþim gerçekleþtirilemez. Transformasyon için bilgiye sahip olma, öðrenme ve uygulama gereklidir.

Bacon : bilmek, hakim olmaktýr.
Bacon : Yalanlamak ve reddetmek için okuma! Ýnanmak ve her þeyi kabullenmek için de okuma! Konuþmak ve nutuk çekmek için de okuma!Tartmak, kýyaslamak ve düþünmek için oku!
Bertrand Russel : Tek kitaplý adamdan kork!
Cenap Þehabettin : Neleri bilmediðini bilen çoktur, güçlük, neleri hiçbir zaman bilemeyeceðini bilmektir.
Dale Carnegie: Ýnsan konuþacaðý þeyden kýrk kat fazlasýný bilmiyorsa, konuþmamalýdýr.
Diodorus Siculus: kitaplýklar, aklýn tedavi yerleridir.
Farabi: Önce doðruyu bilmek gerekir, doðru bilinirse yanlýþ da bilinir. Ama önce yanlýþ bilinirse doðruya ulaþýlamaz.
General Eisenhower :Entellektüel, baþkalarýndan daha çok þey bilmediðini daha çok sözcükle anlatan kiþidir.
General S. Patton:Nereden baþlayacaðýnýzý bilmiyorsanýz, baþlayamazsýnýz.
J.J.Rousseau :Ýnsan bilmediði þeyi sormak için bile, birçok þey öðrenmiþ olmalýdýr.
Karneades : Hiçbir þey bilmediðimi de kesin olarak bilemem.
Konfüçyüs : Bildiðini bilenin arkasýndan gidiniz, bildiðini bilmeyeni uyarýnýz,bilmediðini bilene öðretiniz, bilmediðini bilmeyenden kaçýnýz.
Laotzu:Bilmediðini bilmek en iyisidir. bilmeyip de bildiðini sanmak tehlikeli bir hastalýktýr.
Leon Tec :Varacaðý yeri bilmeyen bir denizcinin, uygun rüzgâr ummaya hakký yoktur.
Ludwig Wittgenstein:Ýmgede ve imgelenende bir þey özdeþ olmalýdýr ki bütününde biri ötekinin bir imgesi olabilsin.
Ludwig Wittgenstein:Ýmgesel biçimi imgeyi temsil edemez; onu gösterir.
Ludwig Wittgenstein:Nesneler imgede imgenin öðelerine karþýlýk düþer.
Ludwig Wittgenstein:Olgu imge olabilmek için imgelenenle ortaklaþa bir þey taþýmalýdýr.
Mevlana : Cibilliyetsize ilim öðretmek,eþkýyanýn eline kýlýç vermektir.
Montaigne : Her þeyi ezbere bilmek, bilmek demek deðildir.
Montaigne : Kimse kimseyi deðil,herkes kendi kendini adam eder,etmelidir.Adam olmaksa kendini bilmekle baþlar.
Nietzche : Bazý þeyleri yarým bileceðine, bir þey bilme daha iyi.
Ömer Faruk Hüsmüllü : Bildiðimi bir bilsem,hele bir de bilmediðimi bir bilmesem!
Peter F. Drucker : Gideceðiniz yeri bilmiyorsanýz, vardýðýnýz yerin önemi yoktur.
Pompey : Biraz bilmek tehlikelidir.Ya derinliklerden iç ya da bilgeliðin tadýný tatmaya kalkma! Çünkü sýð sular beyni zehirler, bol sular insaný temizler.
Richard Wilkins : Geçmiþi bir kitap gibi kullanýn, eviniz gibi deðil.
Sadi : Ayaðýnýn altýndaki karýncanýn halini bilmiyorsun,unutma ki filin ayaðý altýnda da sen öylesin.
Sadi : Emrindekileri baðýþlamasýný bilmeyenler, bir gün bu insanlarýn affýna muhtaç olurlar.
Sir William Davenant : kitaplar kaybolmuþ kafalarýn anýtlarýdýr.
Sokrat : Bütün bildiðim, bir þey bilmediðimdir.
Tahar Ben Jollaum : Yýllar deðil, bana en çok yük olan, tüm söylenmemiþ þeyler; sustuðum sakladýðým her þey. Hiç bilmezdim suskunluklar ve dikilen bakýþlarla dolu bir belleðin yürümeyi zorlaþtýran kum torbasýna benzeyeceðini.
Thomas Fuller : Kuyu kuruyuncaya kadar suyun kýymetini bilmeyiz.
Voltaire : Ýnsan bilmediði þeyi isteyemez
Henri Poincare : Bilim adamý olgulardan yasalara geçerek gerçeðe yaklaþýr.
Karl P. Pepper : Benim problemim;”bir teorinin Bilimsel nitelik veya statüsünü belirleyici bir ölçüt var mýdýr?Bilimle,sözde Bilim nasýl ayýrt edilebilir?”problemleridir.
Nietzsche : yarý-Bilim tam Bilimden daha üstündür. O, sorunlarý olduklarýndan daha kolay görür ve bununla görüþünü daha anlaþýlýr, daha inandýrýcý kýlar.
Thomas Kuhn : Birbiriyle çatýþan birçok karþýt Bilimsel görüþten sonunda galip gelenlerin bu güne kadar getirdiði bir Bilim söz konusudur.
Thomas Kuhn : Paradigmalar birbiriyle yarýþan farklý Bilimsel yaklaþýmlardýr.

Ýmamý Azam :Bilmediklerimi ayaðýmýn altýna alsaydým, baþým göðe deðerdi.
J. Dewey :Doðru,deneyde karþýlaþtýðýmýz problemleri çözmede bir araçtýr.Eðer bilgi,insanýn problemini çözmesinde iþ görüyorsa doðru,iþe yaramýyorsa yanlýþtýr.
Ludwig Wittgenstein:Ýmge biçimini taþýdýðý her edimselliði temsil edebilir.
Ludwig Wittgenstein:Ýmge bir olgudur.
Ludwig Wittgenstein:Ýmgenin sunduðu anlamýdýr




Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn entelektüel kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Kim,ne Demiþ? (Ýsimler Alfabetik Sýraya Göredir... )
Sevgi - Gönül - Umut ve Mutluluk Üzerine Aforizmalar
A'dan Z'ye Güzel Sözler
Barýþ ve Özgürlük Üzerine Özlü Sözler
Dostluk Üzerine Aforizmalar
Erkek ve Kadýn Üzerine Aforizmalar
Acý - Haz - Elem - Üzüntü Üzerine Aforizmalar
Atalardan Özlü Sözler
Oruç Baba"nýn Kýssadan Hisseleri - 2
Oruç Baba"nýn Kýssadan Hisseleri - 3

Yazarýn Ýnceleme ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Baþöðretmen Atatürk Öðretmenler Hakkýnda Ne Söyledi?
Dünya Atatürk'ü Konuþuyor
Atatürk’ün Özgürlük ve Baðýmsýzlýk Konularýndaki Sözleri
Kavimler Göçü ve Sonuçlarý
Yazar Gabriel Garcia Marquez'in Veda Mektubu
Atatürk'ün Türk Dili ve Türk Milleti Hakkýndaki Sözleri
Sakýp Sabancý'yý On Dört Sene Önce Kaybettik
Ömer Rasih Öztürkmen
Kadýn ve Erkek Üzerine Ne Demiþler?
Türk Dünyasýna Adanmýþ Bir Ömür Turan Yazgan

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Siyasi Taþlama: Neþezâde - 2 [Þiir]
Siyasi Taþlama: Karamsarzâde [Þiir]
Kusurî"den Týrtýklama [Þiir]
Zam Zam Zam... [Þiir]
Týrtýklama (Kazak Abdal'dan) [Þiir]
Yoklar ve Varlar [Þiir]
Ýstanbul,sana Âþýk Bu Kul [Þiir]
Âþýk Dertli"den Týrtýklama [Þiir]
Namuslu Karaborsacý [Þiir]
Dostlarým [Þiir]


Ömer Faruk Hüsmüllü kimdir?

Uzun süre Oruç Yýldýrým adýný kullanarak çeþitli forumlara yazý yazdým. Ýddiasýz iki romaným var. Çok sayýda siyasi içerikli yazýya ve biraz da denemelere sahibim. Emekli bir felsefe öðretmeniyim. Yazmaya çalýþan her kiþiye büyük bir saygým var. Çünkü yazýlan her satýr ömürden verilen bir parçadýr.

Etkilendiði Yazarlar:
Az veya çok okuduðum tüm yazarlardan etkilenirim.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Ömer Faruk Hüsmüllü, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.