Allah’ýn vasýflarýný, her ne kadar sýfat grubu olarak 99 ana baþlýk çatýsý altýnda toplamýþ olsak da, gerçekte onun kudreti kesinlikle sýnýrsýzdýr. Mevcut irademiz ölçüsünce, biz insanlarýnsa bu sýnýrý tam manasýyla idrak etmesi mümkün deðildir. Zira biz sadece üzerimize düþen kadarýný yapmakla ve bilmemiz gereken kadarýný bilmekle mükellefiz. Nitekim biz, insan olarak bize yakýþaný yaptýktan sonra, o bize uygun olan hayatý bahþedecek ve eminim ki yaptýðýmýz güzel davranýþlarýn karþýlýðý olarak bizi fazlasýyla mükâfatlandýracaktýr.

Allah’ýn en belirgin ve en nadide sýfatlarýndan biri olan Er-Rab isminin kelime manasý; terbiye eden, törpüleyen, sivrilikleri kazýyan ya da göstererek ve yaþatarak öðreten gibi anlamlara gelmektedir. Ýlahi kitaplardan anladýðýmýz kadarýyla, insanoðlunun dünyaya gönderiliþ sebebi de zaten budur. Nitekim bunu þöyle açýklayabiliriz ki Allah, ilk insan olan Âdem (as) ve eþini, hepimizin bildiði þekliyle cennette yaratmýþ ve daha sonra da sembolik bir aðaca atfederek onlarý tüm kötülük gruplarýndan uzak durmalarý konusunda uyarmýþtýr. Neticede ise onlar, o aðaca yani kötülüðe meyletmeleri sonucu cennetten uzaklaþtýrýlmýþ ve dünya denilen yeryüzüne gönderilmiþlerdir. Elbette ki Allah daha iyi bilir ama kanaatimizce, bunun sebebi de, insanoðlunun dünyada bazý sýkýntýlarý görüp geçirerek terbiye edilmesidir.

Hülasa özetle belirtmek gerekirse insanoðlu, ‘denenilen yer’ anlamýna gelen dünyada, kendi kendine bazý sýkýntýlar içine düçar olup, sonrada bu sýkýntýlardan kurtulabilmek için çýrpýnacaktýr. Öyle ki bu süreç, belli bir olgunluk çaðýna ya da ölüm vakti gelene dek, böyle devam edecektir. Ýþte bu zaman diliminde de insan, kendi kendine olgunlaþýp, gerçeðin ta kendisini anlamak durumunda olacaktýr. Zira bu hakikate turab denilmektedir. Bunun anlamý ise maddenin kendi kendine oluþumudur. Bu kelimenin dilimizdeki tam karþýlýðý toprak demektir ki insanoðlu, öncelikle topraðý andýran mevcudiyet þekliyle yaratýlmýþ, sonra da çocukluk ve gençlik devreleri ile birlikte mal mülk sahibi edindirilerek kaya þeklinde irileþtirilmiþtir. Zira bu aþamadan sonra da, ona bazý sýkýntýlar yüklenilerek ufalanmasý saðlanmýþ ve týpký toprak gibi piþirilerek olgunlaþma yoluna sevk edilmiþtir.

Ýþte insanlýðýn, sýrasýyla yaþadýðý bütün bu aþamalar, o mükemmel sanatkâr olan Allah’ýn, Rab sýfatýnýn yani eðiticilik ve terbiye edicilik özelliðinin tezahürüdür ki Allah, fazlasýnýn altýnda ezilip kalmasýn diye, bu süreçte insana taþýyabileceði kadar sýkýntý yüklemiþtir. Ama diðer taraftan hakikati daha çabuk kavramasýný istediði bazý seçkin insanlara da, erken yaþta ve daha fazla çile bahþetmiþtir ki onlarýn bu gerçeði daha çabuk kavrayýp insanlarý, bu gibi konularda uyarmalarýný istemiþtir. Ýþte bu seçkin insanlarsa, þüphesiz ki peygamberlerdir. Nitekim bu konuda, en son nebi olan Muhammed (as)’ýn “en çok dert ve ýstýrap peygamberlere yüklenmiþtir” þeklindeki ifadesi, bu tezi doðrulayýcý bir beyandýr.

Zira toplumlar arasýndan seçilen bu peygamberler, Allahýn rab sýfatýnýn bir diðer özelliðidir ki bu iþlevi ise Allah, belirli aralýklarla uygulama sahnesine koymuþtur. Öyle ki insanlarýn yanlýþlara meylederek týkanma noktasýna geldiði zamanlarda, toplum içinden birinin, numune þeklinde seçilerek Allah adýna doðruyu anlatmasý ve tüm toplumu ilgilendiren doðrularý beyan etmesi kesinlikle þarttý. Zira öyle olmasý gerekiyordu ki, þüphesiz Allah da öyle yapmýþtýr. Nitekim Allah, peygamberlerini iþte bu sebeple göndermiþ ve onlar kanalýyla toplumlarýn ýslahýný saðlamýþtýr. Nihayetindeyse bu durum, rabbimizin terbiye ediciliðinin bir baþka þeklidir.

Özetleyerek kýsaca þunu belirtelim ki Allah’ýn Rab sýfatý, bize kimin ne olduðunu ve akýbetinin ne olacaðýný, en güzel þekilde öðretmektedir. Dilerim hepimiz, bu gerçeði bu dünyada öðrenenlerden oluruz. Zira bu dünyada öðrenmeyenlere diðer âlemde bu gerçek, çok acý bir þekilde öðretilecektir.



Mehmet Akif UÇAR
www.yakamozkitapevi.com