“Bir tohum eken seneye on ürün biçer, seneye on tohum eken, ertesi senede yüz ürün biçer. -Çin Sözü-“

Þair ve öykü yazarý bir arkadaþýmla sohbetteyken bir ara arkadaþým;

-Farkýnda mýsýn, günlük sözcük hafýzamýz 50 sözcüðü geçmiyor, ayný sözcük dönencesi içinde dönüp durduðumuz gibi yeni bir fikir, düþünceye açýlmýyor-projeler de üretemiyoruz. Ne kadar eksiðiz ve bir o kadar da yalnýzlaþtýk!..

“Ne kadar eksiðiz!”

“Yalnýzlaþtýk!”

Bu sözcükler defalarca gidip geldi beynimin labirentinde…
O anda bulunduðum ve birkaç yýldýr yaþadýðým, küçük beldenin stabil bir öz yaþamsal sorunu olduðunu düþünmeden de geçemedim.
Kimi insanlarýn “Filler Ülkesi” adýný bile verdiði, insanlarýn bu yazlýk beldede yazýn büyük anakent kültürünü taþýdýðý, kýþýnsa kendi yalnýzlýklarý ile yine görsel medya (-TV-de yarýþmalar-evlilik-arkadaþlýk sunumlarýyla…-) ile haþýr –neþir, adeta düþüncelerinin uzun süreli tatilde-bir kýþ uykusunda emekliler beldesi olarak düþündüm.

Konuþmayan, iletiþim eksikliði içinde olan yalnýzlarýn sayýsý da 40 binlere varmýþ; beldenin kýrsal çay bahçelerini gözlemlediðimde de tanýk olduðum görüntüler hiç de hoþ deðildi. Sigara dumanlarýnýn atýl nikotin kokusu içeriyi sardýðý gibi, içerideki tek tek ses “okey” taþlarýnýn sesine eþlik eden de beynin tüm hücrelerinin ölümüne neden olabilecek yükseklikte, adý müzik olan gürültü kirliliðiydi…

Zamaný acýmasýzca ve hoyratça, üleþip tüketen bu insanlara bir yandan da acýmýþtým. Yönetmelik gereði ruhsat verilen çay bahçesinin kapalý bölümünde bir kitaplýk da bulunuyordu. Ama hiçbir elin deðmediði, yalnýzlýklarýna terk-edilmiþliði ile…

Acaba yalnýz olan kitaplar mýydý, yoksa o kapalý havayý soluyan kalabalýðýn içindeki yalnýzlýk mýydý?
O insanlarýn düþünmeyi unutup okey taþlarýna deðen parmaklarýnýn, aslýnda kitap sayfalarýna deðmesiyle ne güzel bir duygu saracaktý yüreklerini…O güzel duygunun adý bilgiyle besleyeceklerinden bihaberdiler. Bu konuda onlarýn ne kadar fakir olduklarýný düþünüp üzüldüm…

Çünkü insanlar sözcüklerle düþünürler. Bu düþüncelerinde spor yapan insanlarý da geliþen kaslar gibi zekâlarý da geliþir. Düþünce boyutunun uzamasý sözcük zenginliði ile olur. Analitik düþünce yetisi geliþmemiþ insanlar, bir içsel yalnýzlýklarda kendilerini ifade etmekten ziyade “hayýrlar-evetler” arasýnda gidip gelmeyle özgüven eksikliði de yaþarlar. Ýþte bu nedenledir ki yaþam arenasýnda almýþ olduklarý yanlýþ- hatalý kararlarý neticesinde; hep eksiktirler. Bu eksik hissetmeler, ileriki yaþamlarýný “piþmanlýk-keþke-ler” kuþatacak ve ruh dünyalarýnda hasarlar olacaktýr...

Ýþte bu eksiklik bir kifayetsizlikle insan özellikle daha geniþ bir belleðe sahip olabilmesi için kitap okumanýn yaþamýn diðer gereksinmelerini de beraberinde getirecek ve geliþtirecektir. Özellikle artan zekâ ile sayýsal zekâsý da geliþip us yürütmede ve mantýkta baþarýlý olacaðý da kaçýnýlmazdýr.

Maalesef, günümüzün insaný zamanýný iyi tüketmediði gibi seri düþünme yetisini de yitirmiþ durumdadýr. Sürekli test çözerek bunalan yüksek öðretime girme öncesi hýzlý okuma ve okuduðunu algýlamanýn ne kadar deðerli olduðunu ancak okuyarak baþarý merdivenlerini aþabildikleri kaçýnýlmazdýr.

Okuma özürlüsü bir geleceðin ardýmýzdan geldiðini düþündükçe tüylerim diken diken olmakta. Bu konudaki haklý tepkinize ve düþüncelerinize katýlacaðým. Ebeveynler olara kendimize sormamýz gereken öncelikli sorumuz þu olmalý:

“Acaba biz çocuðumuzu okumayý sevdirmede, özendirmede yeterli ve gerekli özveriyi gösterdik mi?”

Yasaklama, bir þeyi “men etme” insanýn doðasýnda “al-beni” der gibi karþýt bir isteði kýþkýrtýr. Özellikle çocuk yetiþtiren ebebeynler, yap-lar/yapma-lar arasýnda sýkýþarak bocalar. Zaman zaman da çaresizlik rolü ile yalnýzlaþýr, 0-6 yaþ okul öncesi iyi ve saðlýklý bireyin, topluma kazanýlmasý gerektiði gibi varlýðýnýn devam için psikolojik davranýþ desteði almasýndan yanayým. Anne-baba okullarý iþte bu dönemlerde çok elzemdir, hatta “anne-baba” olmadan önce alýnmasý gereken eðitimdir.

Kendimle alakalý bir örneði vermek istiyorum izninizle.

“Çalýþan bir anneydim ve bir gün küçük kýzým iþ yerime geldi. Ýþ yerim kültür sanat beþiðinin tam merkeziydi. Tiyatro, Opera sanatçýlarýnýn -yazarlarýnýn ve yönetmenlerin dinlencesi olan öðle vaktinde, küçük kýzým birden hiç beklemediðim anda bir soru sormuþtu:
‘Anne orgazm ne demek?’ diye…
Masamýzda çok deðerli bir yazým ustasý varken ve ben tüm gözler üzerime çevrilmiþken, nasýl bir yanýt vereceðimi ve hýzlý düþünme sürecimde us yürüterek hem üç yaþýndaki küçük kýzýma yeterli olmalýydým hem de üzerimdeki bakýþlarýn onaylamasýný saðlamalýydým. Aziz Nesin gülümsedi hoþ bir þekilde;
-’Hadi bakalým annesi buyur, söz sende…’ demez mi?
O anda aklýma gelen ne oldu biliyor musunuz? Evimizde yýllardýr besleyip, baktýðýmýz kafesteki muhabbet kuþlarý… Havada kuþ sesleri ve bahar kokusu benim foto belleðimi ön plana çeki-vermiþti.
Kýzýma verdiðim yanýtta iþte bu esnada dudaklarýmdan dökülü-vermiþti:
“Caným yavrum, hani evimizde muhabbet kuþlarý var ya, iþte o kuþlar sýk sýk ne yapmaktalar?”
Küçük kýzýmýn soru ve yanýt vermedeki en cýv cývlý yaþýydý. Anýnda yanýtlamýþtý.

“Öpüþüyorlar anneciðim”

“Ýþte orgazm da onun gibi bir þey, ama bu konuyu bana evde anýmsat sana daha detaylý anlatacaðým.”

Böylelikle küçük kýzýmý tam olmasa da yanýtlamýþ, ertelemiþ ve öðrenme iþtahýný kesmemiþtim. Çünkü ben de üç yaþýndaki bir kýz çocuða verebileceðim “cinsel bilgiler” konusunda “tam” olmadýðýmý ve “eksik” olduðumu anlamýþtým.

“Ýþte %40 larda bir küçük aklý” diyen, Aziz Nesin Hocamdan hoþ bir kahkaha ve masadaki bakýþlarda ifade de hoþgörülü bir sevecenliðe dönüþmüþtü.

Ertesi gün soluðu kitapçýlarda almýþtým. Cinsel bilgilerle ilgili 0-6 yaþ çocuklarýný “nasýl saðlýklý bilgiyle kuþatabilirim?” Sorusu her yaþta karþýma, o yaþýn sorularýný da beraberinde getirmiþti. Evimiz felsefe, çocuk psikolojisi, davranýþ bilimleri, çocuk klasikleri kitaplarý ile dolmaya baþlamýþtý. Ve minik eller bu kitaplara uzandýðý zaman, ne çok sorularla karþýlaþmýþtým okul öncesi, kýzým ve oðlumla birlikte büyüdüðümüz yýllarýmýzda…

Bir çocuk büyütürken gýdasýný-giyimini düþündüðümüz gibi ona okumayý sevmesini de öðretmeliydik.
Yaþamýnýn son dönemlerinde inzivaya çekilen, sýra dýþý bir hayatýyla özel yaþamýnda da marjinal olan Francis Bacon;

“Bazý kitaplar tadýlmak, bazýlarý yutulmak ve çok azý da hazmedilmek içindir” sözlerini çok benimsemiþimdir.

Latin düþünür Cicero kendisini iki þeyle zenginleþtirmiþ:

“Bir bahçen ve bir kitabýn varsa hiçbir eksiðin yoktur demektir.”

Diyerek kitaplarý ve bahçesiyle zengin tutmuþtur dünyasýný...

Benjamin Franklin ise,

“Kimseye ödünç kitap vermem, çünkü ödünç kitaplardan bir kütüphanem oldu.”

Ünlü yazarýn bu sözlerini benden ödünç kitap alan dostlarým hep haklý çýkartmýþlardýr. Onlara verdiðim kitaplarým hiç geri gelmemiþtir.

Kitaba sahip olmak gerek/Tutku gibidir.
Kitabý saklamak ve korumak gerek/Altýn gibidir.
Kitabý koklamak gerek/Çiçek gibidir.
Kitaba dokunup, sevmek gerek/Aþk gibidir.
Kitabý okumak gerek/ Her insan bir kitap gibidir.

***

Emine Piþiren/Edremit-Akçay
Nisan.2010