Baþýn Saðolsun !
Bu cümleyi hepimiz sýk sýk iþitiriz, ve de kullanýrýz. Bir ölüm olayý gerçekleþtiði zaman, ölen kiþinin yakýnlarýna bu cümleyi kullanmak adet olmuþtur. Hiç düþündünüz mü aslýnda ne demek istediðimizi bu cümle ile ? Hemen, ne gerek var, bu bir çeþit taziye der çýkarýz iþin içinden. Gelin beraberce irdeliyelim.
Ýnancýmýza göre “ Her canlý ölümü tadacaktýr”. Eðer inanýyorsak, ölüm gerçeðini ne kadar acý olursa olsun sabýrla karþýlamamýz gerekmez mi ? Eðer gerçekten, yürekten inanýyorsak, ölüm karþýsýnda daha sakin, daha kabullenici bir davranýþ sergilememiz lazým gelmez mi ? Hele 70-80-90 yaþýna kadar yaþayan bir kiþinin ölmesi kadar doðal bir þey olmadýðýný neden kabullenemiyoruz. Uzun yýllar hastalýk çeken yaþlý insanlar için, aslýnda “Ölümün de bir þifa” olduðunu anlamak imkansýzmýdýr ? Ama burada da çevre faktörü devreye girer ne yazýk ki. Aman etraftan ne derler korkusu ile, yapmacýk, sahte, veya abartýlý bir þekilde üzüntümüzü göstermek zorunda hissederiz kendimizi. Aslýnda aþýrý tepki göstermek bir nevi isyan etmek sayýlmaz mý ?
Ýnsanýn sevdiði bir kiþiyi kaybetmesi muhakkak üzüntü vericidir. Kim ne derse desin, acý duymamak olanaksýzdýr. Ateþ, düþtüðü yeri yakar. Diðer bir deyiþle, ateþin düþmediði yerler ise yanmaz. Daha açýk ifade ile, ölüm olayýnda, herkesin üzüntü duymasý sözkonusu deðildir. Ancak, üzülüyor maskesini takmak yolu ile, üzülenin yanýnda olmak istenir. Asýl amaç, bak kötü gününde de senin yanýndayým mesajýný verebilmektir. Bu þekilde davranarak acýya ortak olduðumuz varsayýlýr. Hiç bir acýya ortak olunamaz ; ancak, olunur gibi yapýlýr. Acý paylaþýlamaz ; paylaþýlýrmýþ gibi yapýlýr. Ölü evinde üzüntü çeker gibi davranmak adettendir, atalarýmýzdan gelen bir gelenektir denebilir. Bu da aslýnda yapmacýk bir davranýþ içerisinde olduðumuzun bir itirafýdýr. Yani bir nevi tiyatro oyunu sergilenmektedir aslýnda. Eðer biz atalarýmýzdan böyle gördük dersek, atalarýmýzýn “Aðlarsa anam aðlar, gerisi yalan aðlar “, sözü bizi yalanlamaz mý ?

Þimdi gelelim “Baþýn saðolsun” cümlesinin anlamýna. Aslýnda diyoruz ki, ölen öldü, kendini yýpratma, senin saðlýðýn yerinde olsun önemli olan bu. Ýnancýmýza ne kadar uygun bir ifade! Ölüm, hayatýn bir gerçeði, yaþam devam etmektedir. Zaten istesek te istemesek te, zaman ilacý, herþeyin üstesinden gelecektir. Ama, maalesef, hiç bir zaman bu þekilde bir düþünce, ne dile getirilir, nede duyulmak istenir. Yani, dini inanýþýmýzýn tam tersi bir anlayýþ sergilenir örf, adet, gelenek, görenek, adýna. Ýþin garibi, baþýn saðolsun dileklerini iletmeyenlerin listesi de bir güzel tutulur bu hengame arasýnda. Eðer gerçek bir üzüntü içinde isek, kimlerin gelip baþþaðlýðý dileyip dilemediklerinin hatýrlanmamasý gerekir. Ne hikmetse o acý, üzüntü içerisinde kimlerin baþþaðlýðý diledikleri / dilemedikleri þaþmaz bir þekilde kaydedilir zihinlere. Ýlginç deðil mi ?
Aradan, günler, haftalar,aylar geçer, artýk acý yavaþ yavaþ unutulmaya, kabullenilmeye baþlamýþtýr. Üzeri yavaþ ta olsa kabuk baðlamaya baþlar. Dost olarak görevimiz, insanlarýn bu acý verici olayýn etkisinden bir an önce kurtulmalarýný, normal hayata dönmelerini saðlamak deðilmidir ? Tam bu sýralar rastladýðýmýz bir kiþi ( aradan uzunca bir zaman geçmiþ olsa dahi) hemen baþsaðlýðý dileklerini sunar. Kabuk baðlama aþamasýndaki acý, bu baþsaðlýðý dilekleri üzerine yeniden tazelenir ve yara kanamaya baþlar. Aslýnda bir tür acýmasýzlýk deðilmidir bu davranýþ þeklimiz. Bir yakýnýný kaybeden bir kiþiye rastladýðýmýz zaman, hemen baþsaðlýðý dilememeli, bir müddet konuþtuktan sonra; eðer acýlý kiþi kaybýndan bahsederse, o zaman baþsaðlýðý dileyerek, teselli etmemiz daha uygun olmaz mý ?
Eleþtirdiðimiz bu adetin , hakikaten gerekli olan, çok güzel bazý yönlerinin de olduðu inkar edilemez . Konu, komþunun ölüm yaþanan eve, yardým amacý ile koþmasý ne kadar takdir edilse azdýr. Geride kalanlarýn yemek ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý gerekmektedir. Bunun için makul bir süre yemek servisi yapýlýr. Keza eli ayaðýna dolaþan insanlara yol göstermek gerekmektedir. Bu da yerine getirilir çevre tarafýndan. Ama, çevrenin sakin bir davranýþ sergilenmesi gerekmektedir. Zaten evde yeteri kadar üzüntü çeken insan vardýr. Feryat, figan ederek, vah vahlamak acý çeken insanlarýn acýsýný artýrmaktan baþka bir iþe yarar mý acaba ?
Hepimizin baþýna ölüm olayý gelecektir. Hepimiz bu acýlarý yaþayacaðýz. Önemli olan yaþamýn bir parçasý olan ölüm olayýný tevekkül ile karþýlamak, aþýrý tepkiler göstermeden acýmýzý yaþamak ve herþeyi zamanýn ilacýna býrakmaktýr. Bir de aradan zaman geçmiþse, baþsaðlýðý dilemekten kaçýnmamýz yararlý olur düþüncesindeyim.