Ben’in Tanrý sorgusu: Nasýl bir Tanrý

“Bir zamanlar baþkalarýn var ettiði bir tanrýyý tanýdým. Ýnsanlarýn akýllarýna, duygularýna göre þekillendirdikleri ve kendi çarklarýný döndürten bir tanrý idi. Küçüklüðümden beri bana anlatýlan ama hissetmediðim, baþ baþa kalamadýðým, beni heyecanlandýrmayan, korkutmayan bir tanrýnýn varlýðý üzerimde kendini hissettiriyordu. Benden anlamýný bilemediðim ve kavrayamadýðým bir yaþantý istiyordu. Bende içini dolduramadýðým, ama kulak aþinalýðý kazandýðým tanrýdan günlük ihtiyaçlarýmý gidermek için arada bir hatýrlýyordum. daha çok iþimin düþtüðü bir anlayýþla yaklaþtým. Çünkü bana ait deðildi. Hissetmediðim, zihnimde arada bir kedini hatýrlatan tanrý benim tanrým deðildi. Birilerinin bana öðrettiði tanrý sürekli beni huzursuz ediyordu. Varlýðýný inkâr etmeyi zihnimin ucunda geçirmekten ürpersem de derinliklerimde tartýþtýðým, hesaplaþtýðým bir hali üzerimden atamýyordum. Kimdi, neyin nesi idi. Beni arada bir yoklayan tanrý, yalnýzlýðýmda, umutlarýmda, karamsarlýðýmda karþýma çýkan ne uzak tutabildiðim ne de bütünleþtiðim varlýk, sembollerin ardýna gizlenen, benim dýþýmda benim için olduðunu fýsýldayan sesler, benimle sürekli savaþýyor. Sahi tanrý insanla savaþýr mý?

Masumiyetin hüküm sürdüðü dönemlerde her þey tozpembe idi. Tanrýya dair bir sorun yoktu. Düþünceler ve duygular arasýnda fýrtýnalar esmezdi. Sadece var olana tabii olur, kendi çapýnda eylemlerde bulunurdun. Bilgi ya da bilinç olmayýnca rahatsýzlýk yaratacak durumda yoktu. Bütün bunlar özden uzak, belki öz bilincinden yoksun ama varmýþ gibi lanse edilen düþünceler üzerine inþa edilen bir inanýþ, temeli olmayan ip halatlarla yüksekliklere tutuþturulan havada asýlý olan bir mabet haline dönüþmüþtü. Beþik misali saða sola savrulmak masumiyetin lekelenmesi ile baþlar. Buna büyümek mi desek. Varlýðýný sessiz sürdüren yanardað hareketlenmeye baþlayýnca, yer sarsýntýlarý da sýk sýk kendini hissettirmeye baþladý. Artýk tanrý için kendiliðinden korkutucu sorular gelmeye baþladý. Zor idi. Kalýplarý yýkmak. Huzursuzluk, kaçýþ ve þekilden öteye geçmeyen eylemler. Çeliþkiler ve kâbuslar ardýndan gelen durgun hal. Bana ait olmayan ne sorularý? Hesaplaþma dönemi art arda gelen sorular, çözüm yollarý için tanrýdan acil yardým dilekleri: somut cevap yok. Tereddütler iþte o zaman anlýyorsun bu tanrýda bir sorun var. Bedenimdeki kana karýþmýþ parçanýn korkmadan üzerine gidiyorsun. Afakanlar basýyor, sorgudan korkuyorsun. Kalýplarý aþmak imkânsýz geliyor. Günaha buluþmaktan korkan sen inkâra mý gidiyorsun acaba? Hayýr, sen kendi tanrýný arýyorsun, baþkalarýn var ettiði, inanmýþ gibi yaþadýðýn, sahte tanrýyý parçalamaya baþlýyorsun. Varlýðýndan sýfatlarýna kadar her þeyi baltalýyorsun. Baþkalarýnýn tanrýsýný hissetmiyor, arzulamýyorsun ve seni rahatsýz ediyor. Temeli yok. Neden inandýðýný neden sahiplendiðini bilmiyorsun. Bilmediðin þey huzurunu kaçýrýyor. Ve haykýrma noktasýna geliyorsun tanrým tanrým beni neden terk ettin diye sitemler, þikâyetlere baþlýyorsun. Ýþte o zaman anlýyorsun ki sorun var ya bu haliyle mutsuz, anlamsýz bakýþlarýyla yýllarca boþlukta sallanarak yaþayacak ya da kendi tanrýný bulmaya çalýþacaksýn…

Arayýþlar, sorular kendi özünde olana yaklaþmana, kendi özünde olaný tanýmaya götürüyor. Kopya ve yapay tanrýlardan kendini yavaþ yavaþ kurtarýyorsun. Gölgenin sahibine kavuþuyorsun. Yanardað acýmasýzca köpürdükçe yanmaya baþlýyorsun. Hissediyorsun, yanmanla birlikte sana ait olan filizlenmeye baþlýyor. Özüne aitti bulma arayýþý, seni varlýðýna yaklaþtýrýyor. Soluksuz okumalar seni yeniden yaratýyor. Artýk asýl dikiþlerin üzerine atýlan gevþek dikiþleri sökmeye baþlýyorsun. Ýnandýðýn, taptýðýn, hissettiðin, baþ baþa kaldýðýn, yalnýzlýðýný, boþluðunu dolduran tanrýyý buluyorsun. Her þeyiyle sana ait olan yaþayýþ seni huzura ve sakin denizlerin kýyýlarýna býrakýyor…”

Tanrýyý kimin var ettiði bilinmez ama insanýn tanrýyla yaþama ihtiyacýnýn gerekliliði vardýr. Ben’de tanrýyý kendinden uzaklaþtýrmanýn yahut öldürmenin ötesinde tanrýyý var etme mücadelesi vardýr. Tabii her þeyden önce arýndýrýlmýþ tanrý… Bu nasýl olacaktýr? Lekelenen zihinler ve yürekler kargaþasýnýn içinde kendine ait olaný nasýl bulacaktýr? Sorularýyla birlikte, her þeyden önce tanrýnýn kendi üzerindeki etkisi ve peþini býrakmayan hesaplaþmasý gerekmektedir.

Ben’in nasýl bir tanrý ile yaþanmasý gerektiðini söylendi. Ancak o tanrýyý üzerinde atýp, yüreðinden sökmenin zorluðunu hep yaþadý. Bu zorluk bulanýk günahla hep var oldu. Günahlarla süslendirilmiþ bir hayatýn içerisinde kulaç atarken, aslýnda suyun kendisini günah günahlaþtýrdýðý bir durumla karþý karþýyadýr.

Kendisine ait olaný bilmeyenin, nesi günahtýr? Günah için sahiplenilen deðerlerin, erdemlerin olmasý gerekir. Ki ölçüsü varolsun. Ama Ben için þimdiye kadar ortaya konanlar, sahiplenilen deðerler deðil, günah idi. Böyle olunca, yaþamýn kendisinden korkar hale geliyordu. Acaba yaptýðým günah mý? Cezasý var mý? Sorularýyla sonu gelmeyen her davranýþýn günahla özdeþleþtirmesi doðal olaný yýpratýyor, hatta öldürüyordu. Yaþanmasý gereken, zararlý hale geliyordu. Böylece yaþam, süngerlerle, kapalý kaplara sýðdýrýlýyordu. Süngerleþen yaþam, arkasýnda sürekli boþluklar býrakýyordu. Yaþam köprüsünde oluþan gedikler yarýnlarý sakat býrakýyordu. Duygular kendine ait zamaný yaþamayýnca, erken yaþlýlýk(olgunluk demiyorum) belirtileri gösteriyordu. Koltuklarýnda sallanan ihtiyarlarýn ah! keþke! demeleri gibi özlemler, hayal kýrýklýklarýnýn getirdiði acýlar süsler hayatý. Böylece hayattan alýnmayan tatlarýn yerine þikayetler ve umursamazlýk baþ gösterir. Zamanýn getirdikleriyle yaþamayana ne, nasýl anlatýlabilir ki. Yorgunluk hissini üstünden atamayan biri, ölüdür.

Ýþte Ben, bu farkýndalýklar nedeniyle, bedeli kendi aitlikleriyle ödemek istiyordu. Ben’de bulanýk günahlar yüzünden birçok güzellikten mahrum kaldý. Ama yalnýzlýk O’na sorgulamayý öðretmiþti.

Bu sorgu, Ben’e sürekli kendisini yenilemeyi ve diri kalmayý öðrettiðinden, düzeltme yoluna ve tekrarlarýn yaþanmamasýnýn peþindeydi. Ve bunda baþarýlý idi. Ýzleri silmek zordur. Ancak dün baþkasýnýn elinde olan yaþam, en azýndan bugün kendisinin eline geçmiþtir. Bugün için bir þeyler deðiþmemiþ gibi görünse de yarýnlarda bunun karþýlýðý göreceði inancý vardý.

Ben’in rahatlýðý birazda, benliðinin her þeye raðmen kabullenmemesiydi. Bulanýk günah anlayýþýný o zamanlarda fark etmesinin piþmanlýðýný kendisine yaþatmasý anlamsýzdý. Bilmemenin bedelini insan kendisine ödetmemeli diye düþünüyordu. Önemli olan uyandýktan sonraki durumdur…

Günah kavramý yitirilirse ne olur?(Bulanýk günah ile günahýn kendisini karýþtýrmamak gerekiyor. Bunun ayrýmý Kaf Daðý’na gidende saklýdýr.) Yitirilme, merhametin, hassasiyetin ölmesi; acýmasýzlýðýn, sömürmenin, benciliðin, büyüklüðün, kötülüðün vb… uyanmasý demektir. Günahýn yitirilmesi demek, doðuya yol alan yolcunun, batýya dönüþ almasý ama kendisinin hala doðuya gittiðini sanmasý gibidir. Doðru olaný, doðru kulvara koymak gerekiyor. Yanlýþlýklar, yanlýþý doðru görmeye neden olabilmektedir.


Ben adýmlarýný atarken, ne günahý düþünmek ne de günahý dýþlamaktadýr. Eðer yanlýþ ve kötü olan zaten günah ise, bunun için kendimizi yaþanmasý gerekenden mahrum býrakmanýn anlamý yoktur.

Bazen günahý yaþamak, tanrýnýn üzerimizdeki hakkýný görmemizi kolaylaþtýrýr. Çünkü günah piþmanlýðý yaþatýr. Piþmanlýk sevgiyi ve saygýyý içerir. Sevgi duyulanýn karþýsýnda piþmanlýk duyulur. Piþmanlýk yoksa zaten hiçbir þey yok demektir. Onun içindir ki Ben günahtan korkmamaktadýr. Çünkü dua varsa, günah da olmalýdýr. Günah tanrýdan uzaklaþma deðildir. Günah, inançtan kopma da deðildir. Dolaysýyla günah iþleyen bireye de tepki olmamalýdýr. Ben’e göre, insan hayatýnda günah olmalýdýr. Bu zaten tanrýnýn var ettiðidir. Ve tanrýnýn af kapýlarýnýn açtýðý eylemdir. Öyleyse günahtan korkmamalý ama günah endiþesi de yitirmemeli…

Ben bulanýk günahlarla, ruhuna iþkence etmemeyi öðrendi. Bulanýk günahlar yüzünden ruhunu hapishanelerden çürütmüyor. Kendisine ait olaný bilen, günahtan zaten uzak durmaya çalýþan deðil midir?

Ötekiler hep olmayaný var göstererek tanrýyý ve günahý kendirleþtirmiþlerdir. Bunlarý ayýklamak hem zor hem kolay. Zor olan ötekilerin etkin olduðu, Ben’in zayýf olduðu dönemleridir…

Ben, renkleri birbirinden ayrýþtýrýrken, önündeki en büyük engel olan korkuyu yenmenin yolun öðrenmiþti. Bu durum, tanrýyý ve günahý aynýymýþ gibi gösteren anlayýþý yýkmasýnýn altýnda derinliklerine yerleþtirilen korkuyu söküp atmasýný saðlamýþtý. Görülen o ki korku, her þeyden uzaklaþmaya ve yapaylaþmaya neden olmaktadýr. Ýþte Ben tanrý ve günaha dair kendisiyle savaþýrken sevgiyi ön plana çýkarýyordu. Sevgi yüreðe yerleþtikçe her þey yeniden filizleniyordu. Belki filizlenen yeni bir tanrý, yeni bir günah…

Osman Tatlý

msn: suskunsinemayazilari@hotmail.com