Pompei’nin o kendinden emin maðrur halký komþu olduklarý çevre ülkelerde yaþayan insanlarýn inançlarýna anlam veremiyordu bir türlü, Hatta onlarýn ritüellerini pek çok açýdan yetersiz bulan iradesi, kendilerini doðrudan doðruya açýkça eleþtirmekten kaçýnmýyordu. Kibir ve azamet nedeniyle baðlanan basiretleri hemen yaný baþlarýnda için için kaynamakta olan Vezüv’ün hareketliliðini iþ iþten geçmeden zamanýnda anlamalarýna engel olmuþtu. Vespasian tapýnaðýndaki mermer kaidelere yontulan tanrý heykelleri ve onlarý korumakta olan savaþçý figürlerini, övünerek bilim ve sanatta kendilerinden baþka hiçbir topluma nasip olmayacak ve her þeyiyle neredeyse mükemmelliðe ulaþmýþ bir uygarlýðýn genetik algýlamasýnda yatan dâhiyane ürünleri olarak takdim ettikleri bir sýrada gerçekleþti o elim patlama. Olan olmuþ, taþlaþan yüreklerin, taþlaþan vücutlarý sanki gelecek nesillere izahý güç bir þekilde kaydýný düþmüþtü artýk. Arenalara atýlan insanlarýn ahý mý tutmuþtur yoksa batýya olduðu kadar hedef gözetmeksizin ayný þekilde doðuya da yayýlma sevdasýna kapýlmýþ, ulaþtýðý her yere huzur yerine kan ve gözyaþý götürmüþ bir anlayýþýn, kendi gerçekliðiyle yüzleþmesine neden olan o nadir doða olaylarýnýn ortaya koyduðu fýrsatlar örgüsü müdür bu? Cevabý hangi þekilde verilirse verilsin þurasý bir gerçek ki tarihin seyri içinde uygarlýklarýn kendi coðrafi bölgelerinde geçmiþten devraldýklarý belli bir duruþlarý bulunmakta. Bunu yok farz ederek sýrtýný týpký Pompei Halký gibi kendisine güven duyulamayacak daðlara emanet edip yaslayacak olanlar bu kez geçmiþten farklý olarak iletiþimin bunca hýzlý olduðu ve üstelik ahlaki ve moral deðerlerin tepe yaptýðý bir dünyada karþýlarýnda ancak Hades’in yalnýzlýðýný bulacaktýr.

Aydýn AKDENÝZ