Bir konuyu incelemeye karar veriyorsunuz ve araþtýrmaya baþlýyorsunuz. Bir konuda belgesel yapmak için bu konunun incelemeye deðer ve belgelenmesi gerektiðine karar vermeniz gerekiyor. Bu konuda çalýþan ve kýsa sürede baþarýlý yapýmlarý olan birçok belgeselde katkýsý olan arkadaþlardan Yasin Ali Türkeri ve Serdar Güven ile yaptýðým söyleþileri sizlerle paylaþmak istedim.

Burada onlarýn yaptýðý belgesellerden ziyade bakýþ açýlarýný vermeye çalýþacaðým. Zira onlarýn filmografileri konusunda ki bilgilere ulaþabilirsiniz. Ben ise onlarý farklý bir açýdan anlatmaya çalýþacaðým.

Ýki arkadaþýn da ortak yönleri olduðu gibi belirli konularda yetkinleþiyorlar. Yasin Ali Türkeri yönetmenliðini yaptýðý ilk belgeselini 2006 yýlýnda çekmiþ. Bu belgeseli üzerinde çalýþmaya 2002 yýlýnda baþlamýþ. Bu süre biraz uzun olsa da normal koþullarda iþe baþlamadan önce ciddi bir araþtýrma süreci var. Bir konuya karar verdiðinde ne zaman baþlayabilirsin diye soruyorum. ‘ Yaptýðým araþtýrma sonucu Hikâyeyi yakalayabildiðim zaman’ diyor. Ýþte, burada hikâyeyi yakalamak kolay deðil. Hikâyeyi yakaladýnýz gerisi de kolay deðil. Mesela ‘Manastýr Doðum Yerim’ de Hayri Demirovski vefat ediyor.

Hayri Demirovski’nin doðduðu bölgede geniþ bir alana yayýlmýþ olan þarkýlarý anonim olmuþ. Bu þarkýlarý hiçbir ticari kaygý taþýmadan üretmiþ. ‘Elveda Rumeli’ dizisinde de kullanýlmýþ.

Yasin Ali Türkeri, yönetmen kimliði yanýnda iyi bir kurgucu iken Serdar Güven, yapým ve yönetmenliðini yaptýðý belgeselleri olduðu gibi görüntü yönetmenliði alanýnda kendini geliþtiriyor. Kendi belgesellerinde kameramanlýðýný kendisi yapmayý tercih ediyor. Kameraman açýsýndan olsun yönetmen açýsýndan olsun belgeselci bakýþ açýsý gerekiyor. Çalýþma esnasýnda önceden belirlenen projeye uygun kadrajlarý kareleri yakalamak gerekiyor. Serdar Güven’in deyimiyle ‘ Kurmaca olmayan anlardan belge oluþturuyorsunuz.’

Serdar Güven de Yasin Ali Türkeri de klasik belgeselcilerin tercih ettiði anlatýcý kullanmayý tercih etmiyorlar. Kendileri ‘dýþ ses kullanmamak’ diye nitelendiriyorlar bu durumu. Film kendisini anlatýyor. Þöyle ki onlarýn belgesellerini izlerken kafamda bir soru iþareti oluþuyor. Bir süre sonra bu sorumun cevabýný alýyorum. Bunu onlarla paylaþtýðýmda ikisi de güldüler. Yaklaþýk 30–40 saatlik bir görüntü alýyorsunuz bu kurmaca olmayan görüntülerden senaryoya sadýk kalarak belgeselinizi oluþturuyorsunuz ve bir anlatýcýnýz yok. Üstelik yapýmýnýzda sinema estetiði kaygýlarý taþýyorsunuz. Dört bilinmeyenli denklemi çözmek diye nitelendiriyorum ben bu iþi.