Yüce Allah insaný birtakým eksiklikler ve acizliklerle yaratmýþtýr. Ýnsan yaþamý boyunca sayýsýz kez unutur, yanýlýr ve hatalar yapar. Ancak yaptýðý her hatanýn her zaman telafisi vardýr. Merhamet edenlerin en merhametlisi olan Rabbimiz, insana tevbe gibi büyük bir nimet vermiþtir. Dünya zaten sunulan nimetlerle denenmek, hatalardan arýnmak ve eðitilmek için vardýr. Ýnsan dünya hayatýnda hatalarýndan dolayý piþmanlýk duyduðu an Allah’tan baðýþlanma diler ve tevbe ederek Rabbimiz’e yönelir. Allah’a yönelip teslim olan mümin artýk Allah’ýn yardýmýný da umabilir.

Azap size gelip çatmadan evvel, Rabbinize yönelip-dönün ve O’na teslim olun. Sonra size yardým edilmez. Rabbinizden, size indirilenin en güzeline uyun; siz hiç þuurunda deðilken, azap apansýz size gelip çatmadan evvel. (Zümer Suresi, 54-55)

Ýnsan, hayati bir tehlike ile karþýlaþtýðý zaman -hep duyarýz- yaþamý film þeridi gibi gözleri önünden geçer. Bir anda, dünyadaki ömrünü ve bu süre içinde yaptýðý iþlerin muhasebesini yapar. Eðer bu kiþi dünyada Allah’tan yüz çevirmiþ ve O’nun dininden uzak yaþamýþsa, bir anda büyük bir piþmanlýða kapýlýr. Yaþamý boyunca hiç aklýna bile getirmediði gerçekler, þimdi apaçýk gözlerinin önündedir. Kendisinden çok uzak gördüðü ölümün, aslýnda çok yakýn olduðunun farkýna varýr. Dünyadayken cenneti hak edecek bir yaþam sürmemiþ, Allah’a karþý nankörlük etmiþtir ve bu davranýþýnýn karþýlýðýný kötü bir þekilde alacaðýný, þimdi vicdanýyla çok iyi hissetmektedir. Oysa vicdanýnýn sesine ömrü boyunca hiç kulak vermemiþ, nefsinin tutkularýyla birlikte yaþamýþtýr. Ýçini tarifsiz bir korku kaplar. Ýçinde bulunduðu bu zorlu durumda, kendisine yalnýzca Allah’ýn yardým edebileceðini anlar. Eðer Allah kendisini bu tehlikeli durumdan kurtaracak olursa, bu yaþadýklarýný kesinlikle unutmayacaðýna, yaþamýnýn geri kalanýný bu gerçekleri göz önünde bulundurarak ve Kur’an ahlakýna uygun olarak düzenleyeceðine söz verir.

O anki tehlikeden kurtulabilmek için “…siz (açýktan ve) gizliden gizliye ona yalvararak dua etmektesiniz: -Andolsun, bizi bundan kurtarýrsan, gerçekten þükredenlerden oluruz." (En’am Suresi, 63) ayetindeki gibi yalvara yalvara Allah’a dua eder. Yeter ki kurtulsun ve yaþamýna devam etsin...

Ancak, zorluk anýnda yalvararak Allah’a sýðýnan bu insanlarýn çoðu, tehlike üzerinden kalktýktan sonra, Allah’a verdiði sözü unutur ve eski yaþamýna geri döner. O an hissettiði korku ve piþmanlýk, yerini eski nankörlüðüne býrakýr. Ölümle yüz yüze geldiði o sýkýntý anýnda kurtulmak için Allah’a dua eden o deðilmiþ gibi Allah’tan yüz çevirir. Gaflet içindeki eski yaþamýna býraktýðý yerden devam eder.

Karada ve denizde sizi gezdiren O’dur. Öyle ki siz gemide bulunduðunuz zaman, onlar da güzel bir rüzgarla onu yüzdürürlerken ve (tam) bununla sevinmektelerken, ona çýlgýnca bir rüzgar gelip çatar ve her yandan dalgalar onlarý kuþatýverir; onlar artýk bu (dalgalarla) gerçekten kuþatýldýklarýný sanmýþlarken, dinde O’na ’gönülden katýksýz baðlýlar (muhlisler)’ olarak Allah’a dua etmeye baþlarlar: "Andolsun eðer bundan bizi kurtaracak olursan, muhakkak Sana þükredenlerden olacaðýz." "Ama (Allah) onlarý kurtarýnca, hemen haksýz yere, yeryüzünde taþkýnlýða koyulurlar. Ey insanlar, sizin taþkýnlýðýnýz, ancak kendi aleyhinizedir; (bu) dünya hayatýnýn geçici metaýdýr. Sonra dönüþünüz Bizedir, Biz de yaptýklarýnýzý size haber vereceðiz. (Yunus Suresi, 22-23)

Oysa bu felaketi bir kez yaþayan insan, aynýsýyla hatta daha da zor bir durumla tekrar karþýlaþmayacaðýndan güvende midir? Hatta, karaya çýktýðýnda rahatlayan ve kendisini güvenlik içinde zanneden kimse, ayný tehlikeyi, “Size denizde bir sýkýntý (tehlike) dokunduðu zaman, O’nun dýþýnda taptýklarýnýz kaybolur-gider; fakat karaya (çýkarýp) sizi kurtarýnca (yine) sýrt çevirirsiniz. Ýnsan pek nankördür. Kara tarafýnda sizi yerin dibine geçirmeyeceðinden veya üzerinize taþ yýðýnlarý yüklü bir kasýrga göndermeyeceðinden emin misiniz? Sonra kendinize bir vekil bulamazsýnýz.” (Ýsra Suresi, 67-68) ayetindeki gibi karada da yaþayabilir.

Tehlikeyle karþýlaþtýklarý an Allah’a yönelen kiþilerin yaþadýklarý piþmanlýk, o an içinde bulunduklarý acizlik ve çaresizlikten kaynaklanmaktadýr. Ancak ölümle burun buruna gelmek onlarý ahirete hazýrlýk yapmaya deðil, “Ýnsanlara bir zarar dokunduðu zaman, ’gönülden katýksýz baðlýlar’ olarak, Rablerine dua ederler; sonra Kendinden onlara bir rahmet taddýrýnca hemencecik bir grup Rablerine þirk koþarlar.” (Rum Suresi, 33) ayetiyle bildirildiði üzere dünya hayatýna yöneltmektedir.

Ýnsanlara yarar saðlayacak gerçek piþmanlýk bu deðildir. Piþmanlýk, insanda radikal deðiþiklikler meydana getiren bir duygudur. Ýçten piþmanlýk duyan kiþi, yaþamýnýn geri kalan bölümünün Allah’ýn kendisine verdiði bir fýrsat olduðunu düþünür ve eski hatalarýna geri dönmemeye gayret eder. Çünkü bu nankörlük onun aleyhine olacaktýr.

Kuran’da verilen bu örnekler her insan için öðüt alabileceði birer ibrettir. Ýnsanýn zor bir durumla karþýlaþmamýþ olmasý, karþýlaþmayacaðý anlamýna gelmez. Bu ayetlerle amaçlanan, insanýn her an vicdanýnýn sesini dinlemesi ve kendisini geçici dünya hayatýna baðlayan nefsani tutkularýndan kurtulmak için çaba harcamasýdýr. Kiþi yaþamýndaki önceliklerini belirlemeli ve nelerden vazgeçmesi gerektiði konusunda henüz vakit varken kesin karar vermelidir. Ýnsan belki yaþamýnýn sonuna kadar böyle bir olay yaþamayacaktýr. Ancak yaþamdaki tek kesin gerçek olan ölümle karþýlaþtýðý anda, eðer Allah’ýn hoþnutluðunu gözeterek ve O’nun sýnýrlarýný koruyarak yaþamadýysa, kesinlikle piþmanlýk duyacaðý þeyler olacaktýr.

Dünyadayken telafisi mümkün olabilen, ancak ahirette geri dönüþü bulunmayan bu piþmanlýðý yaþamamak için insanýn yapmasý gereken, Allah’a yönelmek, O’ndan korkup sakýnmak, O’nun Kuran’da bildirdiði emirlerini yerine getirmek, kýsacasý Kuran’a tabi ve Allah’a teslim olmaktýr. Ölümü uzak görmek büyük yanýlgýdýr, ölüm her insana ayný uzaklýktadýr ve çok yakýndýr. O halde insan sorumluluklarýný ertelememeli, aldýðý kararlarý da içtenlikle ve sabýr göstererek yaþamýna geçirmelidir. Allah’a olan içten duasý, yakýnlýk ve teslimiyeti ise, tehlike anýnda hissedilen kadar içten olmalýdýr.

Ýnsan þunu hiç aklýndan çýkarmamalýdýr: Gerçek yaratýlýþ amacý, Rabb’inin hoþnut olduðu bir kul olmaktýr. Bunun dýþýnda, sahip olduðu mallar, ailesi, çevresi, kariyeri bu amaca ulaþmak ve Allah’a yakýn olmak için birer araçtýr. Bu nimetlerle yalnýzca nefsinin bencil tutkularýný tatmin etmeyi amaçlayan, tüm bunlarýn Allah’a þükretmesi ve O’na yönelmesi için verildiðini unutan kiþilerin durumlarý Kur’an’da, “De ki: "Davranýþ (ameller) bakýmýndan en çok hüsrana uðrayacak olanlarý size haber vereyim mi?" "Onlarýn, dünya hayatýndaki bütün çabalarý boþa gitmiþken, kendilerini gerçekte güzel iþ yapmakta sanýyorlar." Ýþte onlar, Rablerinin ayetlerini ve O’na kavuþmayý inkar edenlerdir. Artýk onlarýn yapýp-ettikleri boþa çýkmýþtýr, kýyamet gününde onlar için bir tartý tutmayacaðýz.” (Kehf Suresi, 103-105) ifadeleriyle bildirilir.

Bu kimselerin dünya hayatýnda yaptýklarý her þey -Allah’ýn dilemesiyle- boþa çýkacak, dünyevi kazançlarý kendilerine ahirette hiçbir yarar saðlamayacaktýr. Allah’ýn hoþnutluðunu deðil nefislerinin fücurunu gözeten bu kiþiler, ölüm meleklerini karþýlarýnda gördükleri an artýk dönüþü olmayan korkunç hatalarýný fark edecek ve piþmanlýklarý sonsuza dek sürecektir. Bu sonsuz sürecek piþmanlýðý yaþayan kiþilerin sözleri Kuran’da þöyle haber verilir:

Der ki: "Keþke hayatým için, (önceden bir þeyler) takdim edebilseydim." (Fecr Suresi, 24 )"... Keþke Rabbime hiç kimseyi ortak koþmasaydým." (Kehf Suresi, 42)
"... Ah keþke, elçiyle birlikte bir yol edinmiþ olsaydým," (Furkan Suresi, 27)

Dünyada yapýp ettiklerinden ve ertelediklerinden dolayý ahirette piþmanlýk ve korkunç bir çaresizlik içerisinde bu sözleri söylemek istemeyen her insan, hiç vakit kaybetmeden Yaratýcýsýnýn çaðrýsýna icabet etmelidir.