Kazan Han çok zenginmiþ,
Üstelik de cömertmiþ.
Oðuzlarý çaðýrýr,
Evini yaðmalatýr,
Verince mallarýndan,
Mutlu olurmuþ bundan.
Bir gün çýkmýþ evinden,
Dýþ Oðuzlar gelmeden,
Ýç Oðuz yaðmalamýþ;
Kazan Han alkýþlamýþ.
Boz Oklar iþitmiþler,
Sözbirliði etmiþler.
Küserek Kazan Han’a
Gelmemiþler divana.
Kazan Han’ýn bir eri
Kýlbaþ adýnda biri,
Gelmiþ bir gün divana,
Kazan demiþ ki ona:
— Bre Kýlbaþ söyle sen
Dýþ Oðuz bana neden,
Buðuz eder kin besler;
Kimmiþ bu asi beyler?

Kýlbaþ demiþ: — Ey Kazan
Habersiz Dýþ Oðuz’dan
Mallarý yaðmalattýn,
Sen dayýný kýzdýrdýn.
Han’ým ben bir gideyim,
Aslýný öðreneyim.

Kazan demiþ: — Git Kýlbaþ,
Yanýna al arkadaþ...

Kýlbaþ aðýla dalmýþ,
Binmeye bir at almýþ.
Çaðýrmýþ birkaç adam,
Ha babam de babam...
Bir hayli yol yürümüþ,
Dýþ Oðuzlar görünmüþ.
Aruz Koca’ya gitmiþ,
Ona þöyle söylemiþ:
— Ey Kazan’ýn dayýsý,
Dayandýðý arkasý.
Kazan’ýn selâmý var.
Dedi: “Dayýma kadar,
Haber ver de gelsinler.
Þu hâlimi görsünler...”
Bugün çok darda kaldý,
Ona düþman saldýrdý.
Gelinini inletti,
Atlarýný kiþnetti.
Develerini baðýrttý,
Kýzlarýný aðlattý.
Ne durursun ey Aruz,
Yeðenindir o Oðuz…

Aruz demiþ ki: — Kýlbaþ,
Surat asma, çatma kaþ.
Daha da beter olsun.
Kazan’ý ne korursun!
Var mýydý bir suçumuz?
Hani biz de Oðuz’uz!
Bizi hiç düþünmedi,
Ýç Oðuz’a mal verdi.

Kýlbaþ demiþ ki: — Kavat!
Bre kafadan sakat!
Düþman yoktur ortada,
Kazan Han Aladað’da.
Beyler ile toplandý,
Alplar hep seni andý.
Ben çýkýp sana geldim,
Dostluðunu denedim.
Anladým ki düþmansýn,
Sen kafadan sakatsýn!

Aruz haber yollamýþ,
Dýþ Oðuz’u toplamýþ.
Deve, aygýr, koç kesmiþ,
Büyük ziyafet vermiþ.
Demiþ: — Beyler, dinleyin!
Ben sizi sabahleyin,
Þunun için topladým?
Yeni bir haber aldým.
Kazan çok darda kalmýþ,
Bize Kýlbaþ’ý salmýþ.
Bana düþman saldýrdý,
Mallarým yaðmalandý.
Gelinlerim dul kaldý,
Karabaþým bunaldý.
Söyleyin gelsin dayým,
Bugün ona muhtacým...

Demiþler: — Sen ne dedin,
Nasýl bir cevap verdin?

Aruz demiþ: — Beylerim,
Dedim ki yiðitlerim:
Ne söylersin sen kavat!
Yardým istersin fakat
Kazan çok yanlýþ yaptý.
Bu iþ baþtan sakattý!
Bildirmeden Aruz’a,
Malýný Ýç Oðuz’a
Vererek yaðmalattý,
Neden bizi dýþladý?
Git söyle Kazan Han’a,
Biz düþman olduk ona!
Ne yapalým, deyiniz
Nedir sizin fikriniz?

Beyler demiþler: — Aruz,
Dostuna dost oluruz.
Sen düþmansan Kazan’a,
Gitmeyiz yardýmýna…

Aruz Kur'ân getirmiþ
Beylere ant içirmiþ.
Hediyeler vererek,
Demiþ: — Bakýnýz Beyrek
Bizden bir kýz almýþtýr,
Onu nikâhlamýþtýr.
Olmuþtur güveyimiz.
Biliriz ki hepimiz,
Beyrek, Kazan’a baðlý!
Onu da ayýrmalý...
“Kazan’la barýþtýrsýn,
Düþmanlýðý kaldýrsýn...”
Diye haber salalým,
Beyrek’i çaðýralým.
Ýtaatkâr olursa,
Bizlere katýlýrsa,
Ne güzeldir, ne âlâ
Ýnat ederse hâlâ,
Boynunu koparalým,
Aradan kaldýralým...

Bir adam yollamýþlar,
Beyrek’i çaðýrmýþlar.
Kýrk yiðidiyle gelmiþ.
Aruz’a selâm vermiþ.

Aruz demiþ ki: — Beyrek,
Hepimiz ant içerek,
Asi olduk Kazan’a.
Sen de uyarsan bana,
Bir Kur'ân getireyim,
Sana ant içireyim...

Beyrek demiþ ki: — Aruz,
Ýþte burda durunuz...
Kazan’ýn, ekmeðini
Çok yedim nimetini.
Kýmýzýný içmiþim,
Koç atýna binmiþim,
Kaftanýný giymiþim,
Ben onu Han bilmiþim.
Tabutum olsun meðer
Ýnkâr edersem eðer.
Kazan’a asî olmam,
Ben bu iþte bulunmam…

Aruz kýzmýþ, baðýrmýþ
Beyrek’i yakalamýþ.
Beyler vursun istemiþ,
Kimse kýlýç çekmemiþ.
Geriye çekilerek,
Þöyle söylemiþ Beyrek
— Aruz bunu bileydim,
Cins atýma binerdim.
Mýzraðýmý alýrdým,
Kýlýcýmý takardým.
Miðferimi giyerdim,
Ben böyle gelir miydim?
Bunu yapmaz er kiþi,
Senin ki karý iþi!..

Aruz demiþ: — Sus bre!
Ýnat etme boþ yere.
Bize uy, asi olma
Gel kanýna susama...

Beyrek demiþ ki: — Vallah,
Kazan uðruna billâh,
Ben baþýmý koymuþum,
Ona tâbi olmuþum.
Parça parça etseniz,
Dilim dilim kesseniz,
Asi olmam Kazan’a
Boþa söylersin bana!

Aruz bakmýþ ki beyler,
Geriye çekilirler.
Beyrek’e kýymamýþlar,
Sözünde durmamýþlar.
Kýlýcýný kavramýþ,
Sað oyluðun koparmýþ.
Beyrek’in baþý dönmüþ,
Ela gözü süzülmüþ.
Bir ata bindirmiþler,
Otaða göndermiþler.
Beyrek burda söylemiþ,
Görelim neler demiþ:
— Yiðitlerim kalkýnýz,
Arku Bel’i aþýnýz.
Kazan Han’a gidiniz,
Hâlimi söyleyiniz.
Deyin namert dayýndan,
Haber gelmiþ akþamdan.
Kazan ile Aruz’u,
Velhasýl Dýþ Oðuz’u
Sulh etsin, barýþtýrsýn
Düþmanlýðý kaldýrsýn...
Meðer bunlar yalanmýþ,
Düzen ile plânmýþ...
Kur’ân getirmiþ Aruz,
Ant içmiþ tüm Dýþ Oðuz.
Demiþler Beyrek sen de,
Bize katýl ant iç de...
Beyrek bunu reddetmiþ,
Dayýn da öfkelenmiþ.
Beyrek’i kýlýçlamýþ,
Oyluðunu koparmýþ.
Koç atým, develerim
Altunum, akçelerim,
Gelinlerim, kýzlarým,
Sürüyle koyunlarým,
Aruz oðlu Basat’a
Kalmadan Kazan bana,
Söyleyin tez yetiþsin.
Ben ölüyorum bilsin...
Yerde kalýrsa kaným,
Bilsin ki Kazan Han’ým
Yakasýnda ellerim,
Kanýma kan isterim!
Beyrek der ki: Kazan Han,
Öcümü alsýn ondan...

Evinde, eþiðinde
Bebeðin beþiðinde
Feryat figanlar kopmuþ.
Tüm obada duyulmuþ.
Kýzlar kara baðlamýþ,
Ana-baba aðlamýþ.
Yiðitler atlanarak,
Arku Beli aþarak
Kazana Han’a gitmiþler,
Her þeyi söylemiþler.
Kazan Han çok aðlamýþ,
Odasýna kapanmýþ.
Aradan on gün geçmiþ,
Beyler divana gelmiþ.
Demiþ ki Kara Göne:
— Kýlbaþ haydi git gene,
Söyle aðama gelsin,
Ne yaparýz söylesin.

Kýlbaþ demiþ: — Ýkimiz,
Beraberce gideriz.

Ýçeriye girmiþler,
Kazan Han’a demiþler:
— Baþýn sað olsun Han’ým.
Uðruna feda caným.
Bir yiðit aramýzdan,
Uçmaða dünyamýzdan
Yolunda öldü, gitti,
Sana vasiyet etti.
Aðlamak neyi çözer?
Yukarýya geliver.
Beylerin bekler seni,
Çýk da söyle emrini...

Kazan demiþ: — Haklýsýn,
Kaný yerde kalmasýn.
Boru, davul çalýnsýn,
Yiðitler hazýrlansýn...

Aruz da haber almýþ,
Dýþ Oðuz’u toplamýþ.
Alaylar teþkil etmiþ,
Herkes hasým gözetmiþ.
Aruz Koca seslenmiþ,
Kazan’a þöyle demiþ:
— Bre kavat gel beri,
Hasmýmsýn, kaçma geri!

Kazan demiþ: — Ey namert!
Kavgadan kaçar mý mert!
Er kiþi hile yapmaz,
Seni gidi utanmaz...

Aruz bir hamle kýlmýþ,
Tutmamýþ ýskalamýþ…
Sýra Kazan’a gelmiþ.
Mýzrakla hedeflemiþ.
Atý sürmüþ üstüne,
Mýzraðýný göðsüne,
Þimþek gibi saplamýþ.
Aruz yere yýkýlmýþ.
Kara Göne’ye demiþ:
— Kes baþýný, bitsin iþ!

Dýþ Oðuz’un beyleri,
Savaþan askerleri,
Atlarýndan inmiþler,
Kazan Han’a gitmiþler.
Ellerini öperek,
Ondan af dileyerek,
Ayaðýna kapanmýþ,
Kazan da baðýþlamýþ.

Aruz’un mallarýný,
Koyun ve atlarýný...
Talan etmiþ hepsini,
Býrakmamýþ tekini.
Çadýr dikmiþ çimene,
Oturmuþ gölgesine...
Korkut Atamýz gelmiþ,
Kopuz çalarak demiþ:
— Hani övülen beyler,
Dünya benim diyenler!
Yer örttü, ecel aldý.
Fani acun kime kaldý...
Gelen gidimli dünya,
Sonu ölümlü dünya…
Ölüm vakti has imân,
Nasip etsin Yaradan.
Gelen gider, konan göçer.
Kim ne eker, onu biçer.
Muhtaç etme nâmerde.
Duçar eyleme derde.
Amin amin diyenler,
Hakk yüzünü göreler.
Günahýmýz derlensin,
Defterlerden silinsin.
Yalvaralým Mevla’ya,
Muhammet Mustafa’ya
Bizleri baðýþlasýn,
Esirgesin, saklasýn.

Ahmet KARAASLAN
30/05/2003 - TALAS