Yüce Allah dünya hayatýný, “O, amel (davranýþ ve eylem) bakýmýndan hanginizin daha iyi (ve güzel) olacaðýný denemek için ölümü ve hayatý yarattý...” (Mülk Suresi, 2) ayetiyle bildirildiði üzere, insanlardan hangilerinin daha güzel davranacaðýný ve kimlerin Kendisi’ne baðlý kalacaðýný denemek için yaratmýþtýr. Dünya, Allah’tan korkup sakýnanlarla, O’na nankörlük ederek yüz çevirenleri ayýrt etmek için hazýrlanmýþ bir imtihan ortamýdýr. Ve her insanýn ahirette alacaðý karþýlýk, yaþamý boyunca Allah’a gösterdiði sadakati ya da sadakatsizliði oranýndadýr.

Dünya hayatýndaki yaþam “göz kýrpma süresi” kadar kýsadýr ancak insanýn ruhu -Allah’ýn dilemesiyle- ölmeyecek, sonsuza dek yaþayacaktýr. Sonsuzluðun yanýnda ise 60-70 yýllýk bir yaþamýn bir deðeri yoktur. Burada yaþanacak anlýk dünyevi zevkler için, sonsuz yaþamý feda etmek ise gerçekten akýlsýzlýk olacaktýr.

Kur’an’da, "bir gün ya da bir günün birazý kadar" ifadesiyle, çok uzun zannedilen ömrün ne kadar kýsa olduðu açýkça belirtilir. Bu, Allah’ýn haber verdiði çok açýk bir gerçek iken, kýsacýk dünya hayatýný mý, sonsuz cenneti mi tercih ediyoruz?

Peki ne için yaþýyoruz; kariyer yapmak, aile kurmak, mal mülk edinmek, hayatýn tadýný çýkarmak, bunlar mýdýr amacýmýz?... Dünyada yaþamýmýzýn amacý olarak gördüðümüz, peþinden koþturarak elde etmeye çalýþtýðýmýz her þey sonunda yok olacak. Bütün bu yok olacak þeyler, insanýn amacý olabilir mi?

Bunlar ne hýrs yapýlacak, ne tutkuyla arzu edilecek, ne de sahip olunduðu için gurur duyulacak þeylerdir. Aksine her biri geçici dünya hayatýnýn aldatýcý birer metaýdýr:

Bilin ki, dünya hayatý ancak bir oyun, ’(eðlence türünden) tutkulu bir oyalama’, bir süs, kendi aranýzda bir övünme (süresi ve konusu), mal ve çocuklarda bir ’çoðalma-tutkusu’dur. Bir yaðmur örneði gibi; onun bitirdiði ekin ekicilerin (veya kafirlerin) hoþuna gitmiþtir, sonra kuruyuverir, bir de bakarsýn ki sapsarý kesilmiþ, sonra o, bir çer-çöp oluvermiþtir. Ahirette ise þiddetli bir azab; Allah’tan bir maðfiret ve bir hoþnutluk (rýza) vardýr. Dünya hayatý, aldanýþ olan bir metadan baþka bir þey deðildir. (Hadid Suresi, 20)

Dünyevi her þey, Allah’ýn insana verdiði nimetlerdir; ancak insanýn, Rabb’ini, ölümü, yapayalnýz O’nun huzurunda sorgulanacaðýný ve ahireti unutarak kendisine bunlarý amaç edinmesi yanýlgýdýr. Kur’an, yaratýlýþýn gerçek amacýnýn oyun ve oyalanma olmadýðýný, “Biz, bir ’oyun ve oyalanma konusu’ olsun diye göðü, yeri ve ikisi arasýnda bulunanlarý yaratmadýk. Eðer bir ’oyun ve oyalanma’ edinmek isteseydik, bunu, Kendi Katýmýzdan edinirdik. Yapacak olsaydýk, böyle yapardýk.” (Enbiya Suresi, 16-17) ayetiyle haber verir:

Aslýnda dünya hayatýnýn kýsalýðý toplumda bilinen, konuþmalarda söz edilen ancak ciddiye alýnmayan bir konudur. Dünya hayatý hakkýndaki "ölümlü dünya", "iki günlük dünya" sözcükleri insanlarýn çok sýk kullandýðý deyimlerdir ancak samimiyetsizce söylenir. Dünyanýn geçiciliði onlara ahireti deðil, ölümle birlikte yitirecekleri zevkleri çaðrýþtýrýr. Bu nedenle kýsa olan hayatlarýný, ‘dünyaya bir daha gelinmeyeceði’ düþüncesiyle ‘doya doya’ yaþamaya çalýþýrlar. Ahiretten gafletteki bu kiþilere, Kuran’da haber verildiði üzere dünyevi nimetler çekici kýlýnmýþtýr:

Kadýnlara, oðullara, kantar kantar yýðýlmýþ altýn ve gümüþe, salma güzel atlara, hayvanlara ve ekinlere duyulan tutkulu þehvet insanlara ’süslü ve çekici’ kýlýndý. Bunlar, dünya hayatýnýn metaýdýr. Asýl varýlacak güzel yer Allah katýnda olandýr. (Al-i Ýmran Suresi, 14)

Ýmtihan Hayatýndaki Düþmanlar: Þeytan ve Sözcüsü Nefis

Ýnsan nefsinin kötü yönünün (fücurunun) amacý, etkisi altýnda olduðu þeytanýn karakterini ve düþünce sistemini insana kabul ettirmektir. Bu nedenle de, organize çalýþtýðý þeytanýn telkinleriyle, günlük hayatta gerçeklerden kaçmak için birçok bahane ileri sürer. Nefsinin bencil tutkularýný gözeten kiþi, yaþamýndaki öncelikler konusunda büyük yanýlgýdadýr. Tüm davranýþlarýný þeytanýn sözcüsü olan nefsinin telkinlerine göre düzenleyen kiþinin yaþamý artýk bir çeþit içgüdüsel yaþamdýr.

Allah’tan yüz çeviren kiþinin maddi ya da manevi, gördüðü þeyleri elde etme hýrsý, ölünceye kadar hiç durmaksýzýn devam eder. Elindeki hiçbir þey onu mutlu etmez. Çünkü amacý Allah’ý hoþnut etmek deðil, yalnýzca bencil tutkularýný doyuma ulaþtýrmaktýr. Oysa nefis hasta bir hayvan gibidir. Yedirilip beslenirse, saðlýðýna kavuþur, beslenmediðinde ise ölür. Nefis de sürekli insandan yemekte ve çalmaktadýr. Bundan kurtulmanýn tek yolu ise Rabb’imize sýðýnmaktýr.

Yaþamýn sýrrý "süresi belirtilmiþ bir yazý" olan ölümde gizlidir. Bu nedenle insan, uzun yaþama hesaplarý yapmak yerine, Allah’ýn huzurunda yapayalnýz vereceði hesabý düþünerek yaþamalýdýr. Sonsuz yaþamý için bir hazýrlýk yapmamak, zamaný boþa geçirmek büyük kayýp olacaktýr.

Ancak nankörlük eden insanlar, ölümü akýllarýna dahi getirmez; "... Öyle ki, ömür onlara (hiç bitmeyecekmiþ gibi) uzun geldi..." (Enbiya Suresi, 44) ifadesiyle belirtildiði gibi, dünyadan çok uzun süre ayrýlmayacaklarýný düþünürler. Tüm amaçlarý dünyayý yaþamaya yönelik olan kimselerin dünyaya olan baðlýlýklarý, Kuran’da þöyle bildirilir:

Gerçek þu ki bunlar, çarçabuk geçmekte olan (dünyay)ý seviyorlar. Önlerinde bulunan aðýr bir günü býrakýyorlar. (Ýnsan Suresi, 27)

Þeytan insana her þeyi; Allah’ý, imaný, sevgiyi, merhameti, ölümü, ahireti hatta kendisini unutturabilir. Bütün bunlarý unutan kiþi, insan vasfý kazandýran bütün özelliklerini kaybeder. O zaman bitki bile ondan daha vasýflýdýr. Bu nedenle insan, þeytanýn varlýðýný hiç unutmamalýdýr. Þeytaný hatýrladýðýnda, Allah’a ihtiyaç daha fazla olur. Çünkü þeytandan yalnýzca O’na sýðýnýlýr.

Þuur kapanýklýðýndan kurtulup, ciddi bir çaba göstererek Allah’a yönelmediðinde insan, ateþ ehli olmaktan kurtulamaz. Ama cehennemdeki þuursuzluk ve þaþkýnlýk daha da fazladýr.

Kim bunda (dünyada) kör ise, o, ahirette de kördür ve yol bakýmýndan daha ’þaþkýn bir sapýktýr. (Ýsra Suresi, 72)

Yüce Allah’a itaat etmeyerek, bencil istek ve tutkularýnýn tutsaðý olarak yaþayan insanlarýn ahirette alacaklarý karþýlýk sonsuz azaptýr.

Kim dünya hayatýný ve onun çekiciliðini isterse, onlara yapýp ettiklerini onda tastamam öderiz ve onlar bunda hiçbir eksikliðe uðratýlmazlar. Ýþte bunlarýn, ahirette kendileri için ateþten baþkasý yoktur. Onlarýn onda (dünyada) bütün iþledikleri boþa çýkmýþtýr ve yapmakta olduklarý þeyler de geçersiz olmuþtur. (Hud Suresi, 15-16)