Haksýz tutuklama nedeniyle tazminat

Haksýz ve hukuka aykýrý bulunan tutukluluðun devamýna dair karar nedeniyle, karar veren hakimlere karþý tazminat davasý açýlýrsa ne olur… Böyle bir davanýn kabulüne karar verildi ki, olaya uygun olduðunu düþünüyorum.

Bir siyasi çýktý, bu kararý eleþtirdi ve hangi kanuna dayanýyorlar bu tazminat için diye eleþtirisini yaptý.

Yasada açýkça, usulsüz tutukluluðun devamý kararý tazminatý gerektirir demek durumunda deðil. Haksýz eyleme iliþkin genel hükümler vardýr ve bunun yanýnda Medeni Yasa’nýn 1. Maddesi vardýr. Hukukçu, bu konuda yasal düzenleme yok diyemez. Çünkü, Medeni Yasa’nýn 1. Maddesi ona yol göstermektedir.


Tutuklulukta makul süre

Tutuklanan kiþilerin, makul süre içinde yargýlanmayý ve soruþturma veya kovuþturma sýrasýnda serbest býrakýlmayý isteme haklarý vardýr. Serbest býrakýlma ilgilinin yargýlama süresince duruþmada hazýr bulunmasýný veya hükmün yerine getirilmesini saðlamak için bir güvenceye baðlanabilir. (Any.m.19)

Avrupa Ýnsan Haklarý Sözleþmesi

Madde 5

Özgürlük ve güvenlik hakký
1.Herkesin kiþi özgürlüðüne ve güvenliðine hakký vardýr. Aþaðýda belirtilen haller ve yasada belirlenen yollar dýþýnda hiç kimse özgürlüðünden yoksun býrakýlamaz.

a) Kiþinin yetkili mahkeme tarafýndan mahkum edilmesi üzerine usulüne uygun olarak hapsedilmesi;
b) Bir mahkeme tarafýndan, yasaya uygun olarak, verilen bir karara riayetsizlikten dolayý veya yasanýn koyduðu bir yükümlülüðün yerine getirilmesini saðlamak için usulüne uygun olarak yakalanmasý veya tutulu durumda bulundurulmasý;

c) Bir suç iþlediði hakkýnda geçerli þüphe bulunan veya suç iþlemesine ya da suçu iþledikten sonra kaçmasýna engel olmak zorunluluðu inancýný doðuran makul nedenlerin bulunmasý dolayýsýyla, bir kimsenin yetkili merci önüne çýkarýlmak üzere yakalanmasý ve tutulu durumda bulundurulmasý;

d) Bir küçüðün gözetim altýnda eðitimi için usulüne uygun olarak verilmiþ bir karar gereði tutulu durumda bulundurulmasý veya kendisinin yetkili merci önüne çýkarýlmasý için usulüne uygun olarak tutulu durumda bulundurulmasý;
e) Bulaþýcý hastalýk yayabilecek bir kimsenin, bir akýl hastasýnýn, bir alkoliðin, uyuþturucu madde baðýmlýsý bir kiþinin veya bir serserinin usulüne uygun olarak tutulu durumda bulundurulmasý;
f) Bir kiþinin usulüne aykýrý surette ülkeye girmekten alý konmasýný veya kendisi hakkýnda sýnýr dýþý etme ya da geriverme iþleminin yürütülmekte olmasý nedeniyle usulüne uygun olarak yakalanmasý veya tutulu durumda bulundurulmasý;

2. Yakalanan her kiþiye, yakalama nedenleri ve kendisine yöneltilen her türlü suçlama en kýsa zamanda ve anladýðý bir dille bildirilir.

3. Bu maddenin 1.c fýkrasýnda öngörülen koþullara uyarýnca yakalanan veya tutulu durumda bulunan herkes hemen bir yargýç veya adli görev yapmaya yasayla yetkili kýlýnmýþ diðer bir görevli önüne çýkarýlýr; kendisinin makul bir süre içinde yargýlanmaya veya adli kovuþturma sýrasýnda serbest býrakýlmaya hakký vardýr. Salýverilme, ilgilinin duruþmada hazýr bulunmasýný saðlayacak bir teminata baðlanabilir.

4. Yakalama veya tutuklu durumda bulunma nedeniyle özgürlüðünden yoksun kýlýnan herkes, özgürlük kýsýtlamasýnýn yasaya uygunluðu hakkýnda kýsa bir süre içinde karar vermesi ve yasaya aykýrý görülmesi halinde kendisini serbest býrakmasý için bir mahkemeye baþvurma hakkýna sahiptir.

5. Bu madde hükümlerine aykýrý olarak yapýlmýþ bir yakalama veya tutulu kalma iþleminin maðduru olan herkesin tazminat istemeye hakký vardýr.


Madde 6

Adil yargýlanma hakký
1.     Herkes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuþ baðýmsýz ve tarafsýz bir mahkeme tarafýndan davasýnýn makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açýk olarak görülmesini istemek hakkýna sahiptir. Hüküm açýk oturumda verilir; ancak, demokratik bir toplumda genel ahlak, kamu düzeni ve ulusal güvenlik yararýna, küçüklerin korunmasý veya davaya taraf olanlarýn özel hayatlarýnýn gizliliði gerektirdiðinde, veya davanýn açýk oturumda görülmesinin adaletin selametine zarar verebileceði bazý özel durumlarda, mahkemenin zorunlu göreceði ölçüde, duruþmalar dava süresince tamamen veya kýsmen basýna ve dinleyicilere kapalý olarak sürdürülebilir.

2. Bir suç ile itham edilen herkes, suçluluðu yasal olarak sabit oluncaya kadar suçsuz sayýlýr.

3. Her sanýk en azýndan aþaðýdaki haklara sahiptir:

a) Kendisine yöneltilen suçlamanýn niteliði ve nedeninden en kýsa zamanda, anladýðý bir dille ve ayrýntýlý olarak haberdar edilmek;
b) Savunmasýný hazýrlamak için gerekli zamana ve kolaylýklara sahip olmak;

c) Kendi kendini savunmak veya kendi seçeceði bir savunmacýnýn yardýmýndan yararlanmak ve eðer savunmacý tutmak için mali olanaklardan yoksun bulunuyor ve adaletin selameti gerektiriyorsa, mahkemece görevlendirilecek bir avukatýn para ödemeksizin yardýmýndan yararlanabilmek;

d) Ýddia tanýklarýný sorguya çekmek veya çektirmek, savunma tanýklarýnýn da iddia tanýklarýyla ayný koþullar altýnda çaðýrýlmasýnýn ve dinlenmesinin saðlanmasýný istemek;

e) Duruþmada kullanýlan dili anlama dýþý veya konuþma dýþý takdirde bir tercümanýn yardýmýndan para ödemeksizin yararlanmak.


Teorik olarak güzel de, pratikte, keyfiyet aðýr basýyor. Ergenekon terör örgütü meselesi gibi… Böyle bir þey olmadýðýný herkes biliyor veya çoðunluk biliyor… Türkan Saylan Hocamýzý terör örgütü ile iliþkilendirmeye çalýþmak, ve diðerlerini… anlaþýlýr gibi deðil demeyeceðim… Anlaþýlýr… Tartýþalým… birlikte…