Yedi iklim dört köþeyi dolandým / Meðer dünya her tarafta bir imiþ. -Dadaloðlu |
|
||||||||||
|
19. yüzyýl halk þiiri, divan þiirinden etkilenilen bir geçiþ dönemidir. Bu dönem þairlerinin ortak özelliði, halk þiiri özelliklerini taþýyan þiirlerde dilin biraz daha aðýr olmasý, söz sanatlarýnýn kullanýlmasý, aruzun ahenk özelliklerinin etkisinde kalýnmasýdýr. Bayburtlu Zihni, Bayburt’ta doðmuþ, öðrenimini Erzurum ve Trabzon’da yapmýþtýr. Ýyi bir medrese eðitimi alan Zihni’nin gerçek adý Mehmet Emin’dir. Ýstanbul’da 1815-1825 yýllarý arasýnda Mustafa Reþit Paþa’nýn divan katipliðini yapmýþ, Anadolu’da çeþitli memurluklarda bulunmuþtur. 1828 yýlýnda Bayburt’a döndüðü zaman Doðu illerimizin bir kýsmýnýn Rus istilasýna uðradýðýný ve Bayburt’un da bu istiladan nasibini aldýðýný görmüþ, periþan olan ve yurtlarýndan uzaklaþtýrýlan memleketinin haline çok üzülmüþ ve çok iyi bilinen þu þiirini yazmýþtýr: ‘ Vardým ki yurdundan ayað göçürmüþ Yavru gitmiþ ýssýz kalmýþ otaðý Camlar þikest olmuþ , meyler dökülmüþ Sakýyler meclisten çekmiþ ayaðý Hangi baðda bulsam ben o merali Hangi yerde görsem çeþm-i gazali Avcýlardan kaçmýþ ceylan misali Kaçmýþ daðdan daða yoktur duraðý Laleyi sümbülü gülü har almýþ Zevk u þevk ehlini ah u zar almýþ Süleyman tahtýný sanki mar almýþ Gama tebdil olmuþ ülfetin çaðý Zihni derd elinden her zaman aðlar Vardým ki bað aðlar baðýban aðlar Sümbüller periþan güller kan aðlar Þeyda bülbül terk edeli bu baðý. Divan þiiri mazmunlarýndan ve Osmanlýca terkiplerden yararlandýðý bu þiirinde Zihni, sembolik ifadeler kullanmýþ, alegorilere baþvurmuþtur. Ýþgal sonrasý Bayburt’a dönen þair daha sonra hacca gider, Mýsýr’a , Akka’ya ; Doðu’yu ve Karadeniz’in bazý bölgelerini dolaþýr. Þiirlerinde Ýstanbul’un Abdülmecid Han devrinde yaþamýþ efendi, nazik, olgun ve asil havasý vardýr. Onun tanýnmasýnda ve sevilmesinde en çok koþmalarý etkili olmuþtur. Ah elinden zülfü kemendim benim Müjgan deðdi sinem yaralandý gel Günbegün artmakta derd ile gamým Uç verdi yaralar sýralandý gel Gamdan hisar oldu meskenim yurdum Tükenmez avazým okunmaz virdim Üç deðil beþ deðil yüz oldu derdim Yüklendi gam yüküm kiralandý gel Zihniya tekin dur haftada ayda Sevip ayrýlmada ne buldun fayda Azrail göðsümde caným hey heyde Gözlerimin aký karalandý gel Divan þairi olmayý çok isteyen þairin ‘Divan ‘ adlý bir eseri, ‘Sergüzeþtnâme ‘ adlý bir mesnevisi vardýr. ‘Kitab-ý Hikaye-i Garibe ‘ uzun soluklu bir düzyazý çalýþmasýdýr. Bayburtlu Zihni’den söz etmiþken hicivlerinden söz etmemek ona yapýlmýþ büyük bir haksýzlýk olur. Haksýzlýða tahammülü olmayan þair, taþlamalarýnda ve toplumsal eleþtirilerinde diðer þiirlerinde olduðu kadar nezaketini korumaz. Asalak tipler, rüþvet, yolsuzluk, memuriyet yaptýðý günlerde karþýlaþtýðý olumsuzluklar karþýsýnda susmaz. Acýmasýz ve açýk sözlüdür. 1859 yýlýnda memleketi Bayburt’a dönerken Trabzon civarýndaki Olasa köyünde ölmüþtür. Katip sen yaz, seba sen de kerem kýl Götür arzýhalim yare tez elden Naziktir efendim, nezahetli bil Gönderelim o dildâra tez elden Katip çok uzatma harfi , imlayý Hemen yaz , derdime iste devâyý Kerem et bekletme bâd-ý sabayý Azmeylesin o didâra tez elden Hasretli dîdeme nem mi gönderir Hicran mý gönderir gam mý gönderir Kendi gelir yâ merhem mi gönderir Zihni, zahm-ý dil-i zâre tez elden Bayburtlu Zihni
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Hilâl Erboyacý, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |