Ýçinden yükseldikleri toplumsal yapýdaki çeliþkilere direnç gösteren hak ve özgürlük arayýþlarý, eskiyen ekonomik-alt ve kültürel-üst yapýyý dönüþtürme görevi üstlenmiþ, ilerici-devrimci eleþtirel unsurlardýr. Ancak, ne zaman ki bu hak ve özgürlükler elde edilmekle kurumsal yapýlara kavuþtularsa, kendilerini harekete geçiren nedenlerle illiyet baðlarýný yitirmiþler, sistemin ortak paydasýnda erimiþlerdir. Günümüzde, otomasyon toplumuna yönelmiþ dünya ölçekli ilerleyiþ, uluslar bazýnda kademe kademe yaþama dönüþürken; ölçülebilir, küçük parçalara bölünerek kategorileþtirilebilir bir dünyasal algýyla, ben yerine bir-ey olma kategorisine yerleþtirilen insan; kendi biricikliðini her þeyin üstüne çýkarma yozluðunu özgürlük adýyla anmaya koþullanmýþtýr. Tatmin edilmeyi bekleyen yapay ihtiyaçlar ve bunlara ulaþmaya yönelik özgürlük baðlamlarý nicel olarak sayýlamayacak denli artmýþ, bu çokluk ortamý ayný çokluk derecesinde manipülasyona açýk hale gelmiþtir.
Sistemin baskýn unsurlarý ne denli akýlcý-bilimsel, üretken, dünya ölçeðinde bütüncül ve teknolojikse, yönetilenlerin bunlara akýlcý dirençleri de o denli imkânsýzlaþmaktadýr. Zira savaþmak zorunda olduklarý akýl-dýþý, bilim-dýþý bir toplumsal yapý deðil, tam tersine aklýn ulaþmaya koþullandýðý yararcý bir yapýdýr. Bilimselliðe karþý-direnç ahmaklýktýr. Tüm ihtiyaç kategorileriyle farklýlaþan insanýn özgürlüðü, sistemin insaný denetleme aracýna dönüþmüþtür artýk. Özgürlüðün ne olduðu sistemin unsurlarýnca belirlenir. Köleler ve efendiler arasýndaki uzlaþmaz çeliþkiler, ortak ihtiyaç ve özgürlük içerikleriyle çürümeye terk edilir. Zevkler, ihtiyaçlar, taþkýn arzular benzeþir. O ne büyük bir tatmindir ki; efendi ve köle, ayný þeye gülen, ayný zevklere güdülenen, ayný araçlara ulaþmayý hak ve özgürlük addeden ortak paydalarda birleþmiþtir. Yapay ihtiyaçlar ve bu ihtiyaçlara ulaþmayý saðlayan araçlar (insanýn insana ulaþma isteði doðrultusunda emeðiyle bedel ödeyerek katettiði yol yerine özel ya da kitle ulaþým araçlarý, sözle dokunduðu hitabet yerine özel ya da kitle iletiþim araçlarý, barýnmak yerine konfor saðlayan ev teknolojileri, beslenmek yerine hazza dönüþen gýda ürünleri vs.) insanýn tutum ve davranýþlarýný dönüþtürmüþtür. Araçlar mesaj olmuþtur. Ayný araçlardan ayný mesajlarý alan insanlar; ayný etkilere ayný tepkileri veren kolektif bir düþünce-eylem zeminine kavuþmuþ olur. Sistem, dýþarýdan baský yoluyla insaný köleleþtiren bir mücadele unsuru olmaktan çýkar, araçlarýn dönüþümüyle (teknolojik ilerlemelerle) kendini bir üst aþamaya taþýyan içsel bir dinamiðe dönüþür ki; bu dönüþüm daha konforlu bir hayatý hedefleyen akýlcý bir dönüþümdür. Kavga, sistemin kendine dönük olmaktan uzaklaþarak, araçlarýn yetersizliðine, teknolojik geriliðine yönelir. Özgürlük arayýþlarý, üzerimize yüklenmiþ aðýrlýklardan (zincir, pranga, sýrtýmýzdaki küfe, yönünü bileklerimizle deðiþtirdiðimiz aðýrlýklarýn kuvveti) kurtulma mücadelesi deðil, yapay ihtiyaçlarýmýzý giderecek araçlarýn yüküne ulaþma çabasýna dönüþür.
Teknoloji ve bilimi hizmetine almýþ sistem, artýk egemenliðini akýlcýlaþtýrmýþ, yaygýnlaþtýrmýþtýr, öyle ki; egemenlik kayýtsýz þartsýz milletin olacak, ulaþan ulaþmayana örnek olacaktýr. Çaðýn bir önceki aþamasýnda egemenliðin sembolü olarak biçimlenmiþ unsurlar, dünya ölçeðinde yaþanan bir harekete ‘’tweet’’leriyle nasýl müdahil oluyorsa, yeryüzündeki tüm insanlar da ayný araçlara ayný amaçlarla ulaþabilecek konuma varacaktýr. Þeffaf dünya gözleri büyüler. Büyüler âleminde totemler konuþur. Bir ‘’Cumartesi Annesi’’ medyatik olur. Tüm bu olanlarý devrim ve kazaným gören akýl, mantýðýnýn duvarlarý arasýna sýkýþýr. Mantýk, öncellerini ve olan olduktan sonra baþvurulan bir merci olduðunu unutur. Olacak olaný önceleyen ama dününü kaybetmiþ bir hükümran olur. Ýnsan, tarihe gömülmüþ ben’inin üzerine inþa edilmiþ kendine, sistemin egemeni olur.
Kurtuluþ, sistemin kendi içinden kendi araçlarýyla mümkün görünmese de, tek çare, halen geçmiþinin donanýmlarýný üzerinde barýndýran insanlarýn, tüm olup bitenlerin akýlcýlýðýndaki akýl dýþýlýðý ortaya dökme çabalarýnda gizlidir. Kýyamet tellalý gibi algýlanmakta hiçbir beis görmeden söyleyebilirim ki; büyük bir yýkýmýn ve egemenlik paylaþýmýnýn arifesinde (bu, sistemle özdeþleþmeye uygun birimlerin paylaþarak yürüteceði içselleþmiþ ve yaygýn bir egemenliktir) bizi insan yapan deðerlerimizin yeniden büyüyeceði zeminler oluþturamazsak, gelecekte, ayrýk düþünceliler olarak, yer altýnda ölü ya da diri olanlar olarak anýlacaðýz.
Bu senaryoda oynamayý ya þimdiden reddedecek ya da sonsuza dek susacaðýz.

Not: Bu amatör denemeyi bir taslak metin olarak þimdilik sonlandýrýyor, daha geniþ bir çalýþmanýn; ayrýntýlara inerek, anlatýmlarýmý güçlendirecek araþtýrmalarýna yönelmek istiyorum.
Olumlu-olumsuz eleþtirileriyle ilgisini ayýran herkese teþekkürlerimle...


Nilüfer Aydur