...
Cenap Þahabettin, asýl mesleði olan doktorluk alanýnda (deri hastalýklarý) çalýþmalar yapmak üzere Avrupa^ya gidecektir. Bu, o zamana kadar sürdürdüðü 'çeþitli gazete ve yayýnlarda etliye sütlüye karýþmadan yazma eðilim'inde birtakým deðiþiklikler yapmasýný ve kabuðundan çýkmasýný saðlayacaktýr. Verlaine, Baudelaire, Flaubert gibi batýlý sanatçýlar Cenap'ýn hem edebi hem de ruhi yönüne hitap edecektir. Bu etkilenme karþýmýza zaman zaman olumlu zaman zaman da olumsuz bir tablo olarak çýkmaktadýr.

Elhân-ý Þita þairinin o eþþiz, ahenkli ve saðlam üslubunu kazanmasýnda elbette ki bu sanatçýlarýn dili kullanmadaki ustalýklarý etkileyecektir. Öyle bir etkilenme ki bu daha sonralarý Türk edebiyatýnda çeþitli tartýþmalara sebep olacak saat-i semenfâm (yasemen kokulu saatler) gibi imgesel dize ve söylemlerle sanatýnda yeni bir evre saðlayacaktýr Cenap'a. Daha sonralarý da edebiyatýmýza Sembolizmin baþkarakteri olarak çýkacak olan Ahmet Haþim'in diline ve muhayyelatýna büyük katkýlarda bulunacaktýr.

Batý, hayalleri ve kazandýrdýðý bakýþ açýsý itibariyle Cenap'a çok þeyler vermesinin yanýnda aslýnda pek fark edilemeyen bazý yönlerden de onu köreltmiþti. Bunlarýn en baþýnda, Avrupa'ya gittiði dönemlerdeki pozitivist ve materyalist düþünce akýmlarýnýn onun ruhunda yer etmesi gelir. Dikkat edildiðinde Cenap'ýn þiiri veya nesri çeliþkilerle doludur. Bazen inançlý bir âbiddir bazen de sorgulama yeteneði yeni kazanmýþ ana kuzularý misali her þeyi sorgulamaya çalýþan bir materyalisttir. Bir þiirinde Allah'a kulluk edememenin ýstýrabýný yaþarken diðer þiirinde Allah'ýn varlýðýný sorguladýðýný görürsünüz. Þüphesiz ki bu gitgeller de onun gerek döneminde gerekse sonrasýnda prestij kaybetmesine, inandýrýcýlýðýný yitirmesine yol açacaktýr. Ve o saðlam üslup, bu hengâmede kaybolup gidecektir. Belki de bu yaþadýðý hezeyanlar, onun edebiyatýmýzda adýyla müsemma saygý ve hürmet sahibi olmasýný engellemiþtir. Çünkü üslup, kurgu, imgesellik vb. yönlerden onu Haþim, Fikret, M. Akif gibi önde görebiliriz. Ama iç çatýþmalarýný ve muhayyelatýnýn dengesizliðiyle onu kaybetmiþiz denebilir...

(Devam edecek... )