Emine PÝÞÝREN/Antalya
22.04.2011
Biri þair ve yazar diðeri Türk halkýnýn ulusal demokratik devriminin önderi. Onlar koca bir gövdede kanamakta olan artere tampon basýp, onardýlar ve kan kaybýný önleyerek, o gövdenin yaþamasýný, bugüne kadar da canlý kalmasýný saðlayan yüce insandýlar.
Nasýl mý?
Deðiþimle… Bu deðiþim canla, baþla ve aklýn ýþýðý altýnda göðüs göðse savaþarak-çarpýþarak, o toplumun yürekten isteðiyle, katýlýmýyla gerçekleþti. Bir lider gerekliydi bu deðiþime ön-ayak olacak. Mustafa Kemal’di bu liderin adý.
Toplumun yapýsý, bir tusunamiye benzer afetle gelen dünya siyasetini de deðiþtirecek bir kanlý destana imza atýldýktan sonra o toplumun yapýsý tam bozulmamýþken ele alan lideri ve þartlarýný ebetteki izleyen bir sanat akýmýný da peþinden sürükleyecekti. Adý edebiyat olan…

Savaþýn izleri kolay mý geçti sanýyoruz? Binlerce ocak tütmez, binlerce yuva daðýlmýþ, Anadolu’nun her yaný daðýlmýþ, yaðma edilmiþken hele, hele ki kara kýþlarda açlýk ve sefaletin kamçýladýðý bir de þehitlerin yanýna nice insanýmýzýn da öldüðünü varsayarsak, Anadolu aðlamaz mý? Aðýt yakmaz mý geride kalanlar.

Ýþte savaþ ve sonrasý Türk toplumunun bu yenileþme sürecinde, savaþýn yýprattýðý toplun devrimlerle köklü bir deðiþim sürecine girdi.
Politikada, yönetimde, ekonomide, bilimde ve teknik alanda yapýlan deðiþikleri ebetteki izleyen ve ona eþlik eden bir edebi sanat dalýný unutmamak gerekir.
Bir yerde deprem oluyor ve deprem sonrasý yaralarý, acýlarý sararken onlarý sözel destekleyen, sessiz bir resim gibi çizen þairler ve yazarlar acýyý yudum yudum kâðýtlara akýtmýþlar. Çünkü halk neler yaþandý, nasýl gerçekleþti, yurtta ve cihanda ne oldu, hangi þartlarda gerçekleþti bilmek ve okumak isteyecektir, o günlerde ve gelecekte.
1897 Yunan savaþý bu duygu ve düþünceye en güzel örnek teþkil etmiþtir.

Ben yazarken önceliði, Türk ve Dünya Tarihine yön vermiþ , o günün Andolu ve insanýnýn ruhsal anatomisini çok kesif çizgilerle, resmetmiþ, çok manidar çizmiþ, o dönemin edebi kiþiliklerinden Türk Þairi Mehmet Emin Yurdakul’a sýrayý vermek istiyorum. NEDEN?

Çünküsü yok ki bunun!
Gerçeði bundan sonraki yazmýþ olduðum satýrlarda okuyacaðýz.
Kurtuluþ Savaþý ve Çanakkale Destanýna yüce þahsiyetiyle imza atmýþ Mustafa Kemal’imizi daha iyi anlamak ve anlatabilmek adýna…Türk ordusunun kahramanlýðýný destekleyen Türk ulusuna ve þehitlik mertebesine ulaþan Mehmetçiðe destanlar ve en güzel edebi eserleri yazan þairlerin baþýndadýr Mehmet Emin Yurdakul.

T.Fikret “Kenan’ýn Gazasý” ý, Halit Ziya Uþaklýgil “”Osman” ý, Cenap Þahabettin “ Eytam-ý Þüheda” yý, Hüseyin Cahit “Topal” ý, Ali Ekrem “Vasiyet” i yazdý.
Türk halký þehitlerinin kabirlerinde ve canlarýnýn yokluklarýnda yurdun her yanýnda aðýt yakýlýrken, yüreklerden oluk oluk kan akarken, bir de yedi düveli künde getirip ümüðünü sýkmýþ þanlý gazamýzý Öz Türkçeyle kutlayan bir kalem vardý. Öyle bir þiirler kaleme aldý ki, hala geriye dönmemiþ nice Mehmetleri köyünde bin bir umutla bekleyenlerin yürek yangýnlarýna merhem olsun þiirleri.
Ýþte bunu Mehmet Emin Yurdakul gerçekleþtirmiþtir. Temiz bir dille ve hece vezniyle yazmýþ olduðu manzumelerini, kimse ne düþünür diye de düþünmeden o günün Osmanlýca-Farsça-Arapça konuþulup yazýldýðý dönemlerinde , “Türkçe Þiirler” baþlýðý altýnda topladý. Sunuþu dikkat çekicidir: “Türk kardeþlerime çam sakýzý çoban armaðanýmdýr”
Kitapta Recai zade Ekrem, Abdülhak Hamit, Þemseddin Sami, Rýza Tevfik, Fazlý Necip gibi kalemlerin “takriz” lerine de yer vermiþtir.
Eserlerinin her biri Türkçe basýldýktan sonra edebiyat çevresinde büyük yankýlar uyandýrmýþtýr. Çoðu þaire þiirleri örnek teþkil etmiþtir.
Yüreði Anadolu Ateþiyle tutuþan þair M.Emin Yurdakul yurdumun insanýnýn diliyle, akýcý Türkçesiyle, yurdumun insanýna gönlündeki yarasýna merhem olurken eleþtiren insanlar olmadý mý, oldu tabii ki. Bakýn “Þair “adlý üçer dize halinde dört kýta yazdýðý þiiriyle onlara þair yüreðinden sözcük sözcük nasýl damýtmýþ duygularýný:

ÞAÝR(Öç þairine)

“Tarih nankör deðildir, bir hizmeti unutmaz;
Ýstikbalin vicdaný aþk istemez, kin tutmaz”

Bana yirmi yaþýmda ateþ saçan bir sevda,
Ýlk þiirime altýndan kanat veren o huyla
Ak saçlarým altýnda yine alev saçacak.

Milletinin ruhiyle feryat eden bu dudak,
O þeyler, söyler ki, çaðlattýðý gümüþ ses
Asýrlarýn önünde naðmesini dindirmez.

Hiddet, tahrik hepsi boþ!.. Her cefaya katlanan
Yine þair kalbinden baþka bir kalp deðildir;
Bu zayýf kalp, en maðrur alanlarý eðiltir.

Þu dünyada bir büyük rüya gören kahraman,
O kartala benzer ki, en yangýnlý þimþekler
Onun sisli ve korkunç yollarýna nur serper.
M.Emin Yurdakul

*

Bir þairler toplantýsýndaydýk, Ökkeþ Þairimiz, Hasan Þairimiz, Yýlmaz Türkyýlmaz Halk Ozanýmýz, Hasan Çam Ozanýmýz, Tataristanlý Avukat Þair ve Eþi bize hem sesiyle hem sazlarýyla eþlik ederken Mehmet Seviþ Þairimizin evinde, Bekir Yaþar (Sapacalý)bir anda haykýrdý:” -Ben” dedi ve yutkundu:

“-Onun özellikle, unutulmuþ ve bize tam tanýtýlmamýþ bir toplumcu düþünen þairimizin ‘Anadolu’ adlý þiirini okudum ve ben þiir yazmaya baþladým” dedi. Tarihin sayfalarýnda unuttuðumuz ve bize çok tanýtýlmayan Türk Þairi Mehmet Emin Yurdakul, Sapacalý ozanýmýzýn gönül tellerini titretmiþ ve bir baþarýya imza atmasýna vesile olmuþtur.

2010 senesinde “Biraz Pancar Kokardý Balýmýz Bizim” adlý þiir kitabýyla edebiyat dünyasýndaki yerini somut almýþtýr. Ne güzel yoldaþ olmuþ ki, þu anda bile toplumumuzun yaþadýðý sosyal-kültürel-ekonomik ve siyasi çizgisini dizeleriyle çiziyor þairimiz, ozanýmýz.Türk Edebiyatýnýn günümüz Karacaoðlaný, kimliðini versek yakýþýr ozanýmýza ki Kültür ve Turizm Bakanlýðý da “Halk Ozaný “kimliðini vermiþ þairimize.

Bende ondaki bu coþkuyu hissedince, 1869-1944 yýllarýnda yaþamýþ þairi enikonu tanýma gereksinimi duyumsamýþ ve þiirlerini okuma isteði ile tutuþmuþtum. Bu arzumu bilen, beni ve eþime evinde konuk eden, yakýnda “Bir Çýðlýðýn Yarýsý” adlý þiir kitabýyla okurla buluþacak olan þair dostum Mehmet Seviþ, yüzlerce kitabý ile sýralanmýþ raflarýndan birine uzandý:”-Al istediðin burada, iþte iki adet kaynak sana” diye iki sarý kitap tutuþturuverdi elime.
Biri Mehmet Emin Yurdakul’un üçüncü baskýsý olan “Türk Sazý” adýný verdiði “Yaralar ve Sargýlar” adlý þiir kitabýydý, bir diðeriyse 1903-1915 tarihlerini içeren“Atatürk’ün Bütün Eserleri” adý altýnda tarihin tüm belgeleri derlenmiþ-toplanmýþ cilt cilt okura Kaynak Yayýnlarý tarafýndan sunulmuþ, Mehmet Emin Yurdakul þairin de emeði olan iki göz nuru kitaptý. Tam on beþ cilt eseri okumaya ömrüm yeter mi bilmem ama birinci cildin sayfalarýnda gezinirken, okurken gözyaþlarýmý tutamadým ve o yýllarda yaþanan acýyý yudumladým sanki. Yüreðim sessizce inzivalara çekilmedi de deðil.
Þair arkadaþlar kendi aralarýnda söyleþirken ben, Halk Ozanýmýz Sapacalý’nýn bahsettiði, gönlünün baþ tacý ettiði þiiri içiyordum adeta. Gözlerimden tarihin sayfalarýndaki baharattan beter, yanardaðý lavlarý gibi oluk oluk insanýn yüreðine akýp da daðlayan Anadolu dizesini…
Yüreði kan aðlayarak dizeleri kaleme alan toplumsal düþüncenin ve akýmýn önde gelen kalemlerinden olan þair “Anadolu” þiirini “Gençliðe” hediye etmesi de dikkat çekicidir.

ANADOLU

Yürüyordum: Aðlýyordu ýrmaklar,
Yürüyordum: Düþüyordu yapraklar,
Yürüyordum: Sararmýþtý yaylalar,
Yürüyordum: Ekilmiþti tarlalar.
Bir ses duydum, dönüp baktým, bir kadýn:
Gözler dönük, kaþlar çatýk, yüz azgýn;
Derileri çatlak, baðrý kapkara;
Sað elinin nasýrýnda bir yara;
Baþýnda bir eski püskü peþtamal,
Koltuðunda bir yamalý boþ çuval!…
*
-Ne o bacý?
– ot yiyoruz, n’olcak!..
– Tarlan yok mu?
“- Ne öküz var, ne toprak.
Bugüne dek ýrgat gibi didindim;
Çifte gittim, ekin biçtim, geçindim.”
Bundan sonra:
-Kocan nerde?
“-Ben dulum: Kocam þehit, bir ninem var, bir oðlum.”
-Soyun, sopun?
“-Onlar dahi hep yoksul!..”
“-Ah efendi, bize karþý Ýstanbul:
Neden böyle bir sert, yalçýn taþ gibi?
Taþralarýn hayvanlýk mý, nasibi?”
*
Ben halk ozanýmýza okurken bu dizeleri, iþte tam bu dizede boðazýma bir kuru ayva parçasý takýldý sanki. Yutkunmakta zorlandým. Gözlerim buðulandý ve okuyamadým. “Ver bacým bundan sonrasýný ben okuyayým “dedi ve elimden aldý Anadolu Kadýnýn yüreðindeki kanayan yarayý çok net betimleyen þairin” Anadolu” þiirini yanýk yanýk okumaya baþladý.
O okurken baktým Þair Mehmet Seviþ’in gözleri kan çanaðýna dönmüþ. Sessizdi. Bir köþe edinmiþti evinin en dip köþesindeki yer minderinde. Baðdaþ kurmuþtu. Belli ki, o günlere eþlik ediyordu yüreði.
Ya sazýný aðlatan Halk Ozanýmýz Yýlmaz Türkyýlmaz’a ne demeli? Öyle kaptýrmýþtý ki sazýn o yanýk týnýsýna kendini. Vecd halindeydi, bu zamanda deðildi. Yýl 1915-1918’lerdeydi, gözleri kapalý…
Gelin Ozanýmýz Sapacalý2dan dinleyelim þiirin devamýný:
Hayýr, hayýr, bu nasibi almak için doðmadýn.
Onun için doðdun ki sen, kadýnlýðýn hakkýyla
Ocaðýnýn karþýsýnda saadete eresin;
Göðsünü kabarttýran anneliðin aþkýyla
Evladýna sütün gibi pak duygular veresin.
Sen bir aziz yoldaþsýn:
*
Þiirin devamýný yazacaðým ve bu yazý dizimin süreceðini size özellikle belirtmekte fayda görüyorum. Çünkü nasýl ki, “yol yürümekle bitmiyor, ayakkabý eskiyor” kaleme elimize almaya görelim bir kere, ne mürekkep tükenir ne de yürekteki acý, ama beden fani, eskiyor, göç ediyor eninde sonunda. Baki olansa söz, yani kalem.Yaþanmýþ bir gerçek var. Adý çok önceden yüreðimize biz daha doðmadan kazýnmýþ bir kere. Hangi güç onu kazýyabilir ve hangi güç onu öldürebilir yüreðimizde?
Adý Anafartalar olunca, adý Mustafa Kemal olunca bu hikâye bitmez. YAZILIR DEVAMI…

Yazan: Emine PÝÞÝREN
Edebiyat Galerisi Net Sitesi
Sahibi ve Genel Yayýn Yönetmeni

Kaynak: Mehmet Emin Yurdakul” Türk Sazý” baþlýklý “ Yaralar ve Sargýlar” Þiir kitabý. Sayfa:156/45-46