Öyleyse (yalnýzca) Beni anýn, Ben de sizi anayým; ve (yalnýzca) Bana þükredin ve (sakýn) nankörlük etmeyin. (Bakara Suresi, 152)

Allah’ý zikretmek, insaný nefsanî kötülüklerden arýndýran, kalbe güven duygusu ve huzur indiren, Allah’ýn dilemesiyle kurtuluþa ulaþmaya vesile olacak olan en önemli ibadetlerden biridir. Kuran’da Allah’ý anmanýn önemi "... Allah’ý zikretmek ise muhakkak en büyük (ibadet)tür..."( Ankebut Suresi, 45) ayetiyle haber verilir.

Ýnsaný, ‘Rabb’i ile dost’ kýlacak ve O’na yakýnlaþmasýný saðlayacak önemli yollardan biridir Allah’ý anmak. Rabb’ini dost edinmeyi amaç edinen insan, günlük yaþamýnýn her aþamasýnda Allah’ý anmalý, verilen sayýsýz nimete karþý þükretmeli, bilerek ya da bilmeyerek yaptýðý hatalarý nedeniyle baðýþlanma dilemeli ve Allah’ýn adýný yüceltmelidir. Ýnsan, yaþadýðý her an, Allah’ýn nimetini ve rahmetini hatýrlayýp O’na yöneldikçe, sürekli ibadet durumunda olduðundan Allah’a daha da yakýnlaþýr. Karþýlaþtýðý olaylar nedeniyle paniðe kapýlmaz, öfkelenmez, üzülmez. Allah’ýn kendisi için hazýrladýðý kaderden hoþnut olmadýðý anlamýna geleceði için, Rabb’inden gelen her þeyi sabýr ve tevekkülle karþýlar. Yüce Allah bir Kur’an ayetinde Kendisi’ni anmalarý konusuna kullarýnýn dikkatini çeker ve onlarý gaflet tehlikesine karþý uyarýr:

Rabbini, sabah akþam, yüksek olmayan bir sesle, kendi kendine, ürpertiyle, yalvara yalvara ve için için zikret. Gaflete kapýlanlardan olma. (Araf Suresi, 205)

Ýman sahibi insan, her sabah bir tür ölüm hali olan uykudan uyanýr uyanmaz Rabb’i kendisine yeniden can verdiði için þükreder; Allah’a hamd ederek güne baþlar. Gününü Allah’a adar; karþýsýna salih amellerde bulunabileceði vesileler çýkarmasý için dua eder. Amacý Allah’ýn hoþnutluðunu kazanmak olduðundan þevkle yataðýndan kalkar. Sabah erken kalkmak birçok insanýn nefsine aðýr gelir ancak mümin, kalktýðý her sabahýn kendisine verilmiþ yeni bir fýrsat olduðunun bilincindedir; zinde bir þekilde kalkar. O gün Allah yolunda neler yapabileceðini aklýndan geçirir.

Ýnsanýn yaptýðý iþin hikmeti, onu Allah’ýn hoþnutluðunu amaçlayarak yapmasý ile oluþur. Bu nedenle mümin, Kur’an’da emredilen ahlaký her zaman büyük bir dikkatle korumaya çalýþýr. Ýman edenlerin bu özelliði, “(Öyle) Adamlar ki, ne ticaret, ne alýþ-veriþ onlarý Allah’ý zikretmekten, dosdoðru namazý kýlmaktan ve zekatý vermekten ’tutkuya kaptýrýp alýkoymaz’…” (Nur Suresi, 37) ayetiyle bildirilir.

Allah’ýn zikretme konusunda Peygamberimiz (sav) þöyle buyurur: “Allah’ýn kulunu sevmesinin belirtisi, Allah’ý anmayý sevmektir. Allah’ýn kula buðz etmesinin belirtisi ise, kulun Aziz ve Celil olan Allah’ý anmaktan hoþlanmamasýdýr.” (Câmiü’s-Saðîr, 3/1182)

Bediüzzaman’ýn ifadesiyle ise kâinat baþtanbaþa Allah’ý zikretme ve Allah’a þükretme mescidinden ibarettir. (Mesnevî-i Nuriye, s. 23)


Samimi inanan insan, Allah’ýn hoþnutluðunu, sevgisini ve rahmetini kazanma beklentisi içindedir. O’na güvenip dayanýr; gökten yere her iþi düzenleyip kontrolü altýnda tutanýn Yüce Allah olduðunun bilincindedir. Yaptýðý her iþte, izlediði her görüntüde Allah’ýn üstün aklýný, hayranlýk uyandýran benzersiz yaratma sanatýný ve O’nun sonsuz gücünü görüp, üzerlerinde derin düþünür. Ýnsan için tüm bunlarý görebilmek, tefekkür etmek, dile getirmek de büyük bir nimet ve ibadettir.


Allah’ý anmada gösterdiði gevþeklik derecesinde insan, Rabb’inden uzaklaþýr. Kur’an ahlakýný yaþamayan kimseler Allah’ý anmadýklarý, hatta akýllarýna dahi getirmedikleri için Allah’ýn sýnýrlarýný aþar, buyruklarýný göz ardý etmeyi yaþam biçimi haline getirirler. Kur’an dýþý sapkýn davranýþlarýn altýndaki neden, Allah’ý anma konusundaki gevþekliktir. Kur’an’a baktýðýmýzda, Hz. Musa’nýn sürülerini sulama iþi sýrasýnda dahi, arada gölgeye çekilip, "..Rabbim, doðrusu bana indirdiðin her hayra muhtacým." (Kasas Suresi, 24) sözleriyle Allah’ý andýðýný görürüz.


Allah’ýn buyruklarýna karþý duyarlý olmayan kiþi, zaman zaman öyle hatalar yapar ki, kendini düzelttiðinde, nasýl yaptýðýna kendi de hayret eder. Bu olmadýk hatalar, kiþinin o an Allah’ý unuttuðunun iþaretleridir. Allah’ý anma konusundaki gafletin boyutlarý ise “Kendileri Allah’ý unutmuþ, böylece O da onlara kendi nefislerini unutturmuþ olanlar gibi olmayýn. Ýþte onlar, fasýk olanlarýn ta kendileridir.” (Haþr Suresi, 19) ayetiyle haber verildiði üzere, kiþinin imaný için büyük tehlikedir.

Birçok eksiklik ve kusurlarý olan bir varlýktýr insan; yaratýlmýþtýr ve yaratýlmýþlara has acizliklere sahiptir. Eksiklikten ve kusurdan münezzeh olan tek varlýk yalnýzca Allah’týr. Ýnsanýn Allah karþýsýndaki acizliklerinin en önemlilerinden biri de unutmasýdýr. Ýnsanýn yaþamýný sürdürebilmesi için Allah’ýn her an hafýzasýnda tuttuðu bilgilere ihtiyacý vardýr. Allah o bilgilerden bir tane dahi eksiltme yaptýðýnda, insan bu bilgiye yeniden sahip olmaya güç yetiremeyecektir. Böyle bir acizlik yaþandýðýnda, insanlar "... Unuttuðun zaman Rabbini zikret ve de ki: "Umulur ki, Rabbim beni bundan daha yakýn bir baþarýya yöneltip-iletir." (Kehf Suresi, 24) ayeti gereði Allah’a sýðýnýr ve O’ndan yardým dilerler. Her þey gibi, insanýn unuttuðu þeyi hatýrlayabilmesi de yalnýzca Allah’ýn dilemesiyle mümkündür.

Allah’ý sürekli akýlda tutmak, O’nun ayetlerini tefekkür etmek insanýn aklýný ve þuurunu sürekli açýk tutar. Allah’ý her an zikreden insan, Allah karþýsýndaki aczini ve güçsüzlüðünü daha iyi idrak eder, yalnýzca Allah’tan ister; O’na teslim olur.


Kur’an’da Yunus Peygamber’den söz edilen ayetlerde, “Derken onu balýk yutmuþtu, oysa o kýnanmýþtý. Eðer (Allah’ý çokça) tesbih edenlerden olmasaydý, Onun karnýnda (insanlarýn) dirilip-kaldýrýlacaklarý güne kadar kalakalmýþtý.” Saffat Suresi, 142-143-144) buyrulur. Çok açýktýr ki týpký Hz. Yunus gibi Allah’ý çokça zikreden samimi kullar –Allah’ýn dilemesiyle- kurtarýlacaklardýr.


Ýman eden bir insan günlük hayatýn karmaþasý içinde geçici de olsa, Allah’ý aklýndan çýkarmaz, Allah ile olan baðlantýsýný bir an bile koparmaz. Ýnsan Allah’ý anmadýðý her an zayýf düþer. O’nu anmak insan ruhunun haz aldýðý, lezzetli ve yemek içmek gibi gerekli olan bir þeydir. Yiyip içerek bedenini beslemeyi unutmayan insan, Allah’ý sürekli anarak ruhunu da besler.

Birçok insan genellikle zorlukta Allah’ý anýp, kolaylýkta unutur. Ancak mümin zorlukta da anar. Baþýna hastalýk gelse buna da þükreder. Ýmtihan aný geldiðinde de hoþnut olur, zul görmez. Ne kadar zorluk isabet ederse, insan Allah’a o kadar yakýnlaþýr.

Ýnanan insan, Allah’ý çok anar ve hatýrlatýr. Bir Kuran ayetinde, (Bu nur,) Allah’ýn, onlarýn yüceltilmesine ve isminin zikredilmesine izin verdiði evlerdedir; onlarýn içinde sabah akþam O’nu tesbih ederler. (Nur Suresi, 36) ifadesiyle Rabbimiz’in, isminin yüceltilmesine izin verdiði evlerden söz edilir. O halde Allah’ýn buna müsaade etmesi de çok önemli þükür vesilesidir.

Ýnsan Rabb’ini unutursa, “…Onlar Allah’ý unuttular; O da onlarý unuttu…” (Tevbe Suresi, 67) ayetindeki ifadeyle, Allah da onu –zahiren- unutur... Bunu göze alabilir mi insan?...