Etrafýnýzdaki birçok insanda sohbet ortamlarýnda ortaya çýkan ortak bir özelliði fark etmiþsinizdir. Konuþulan konunun ciddi ya da sýradan olmasý önemli deðildir: her durumda bu davranýþý görebilirsiniz. Evet bu özellik, çocukluk günlerimizde arkadaþlarýmýz ya da kardeþlerimizle sýkça yaþadýðýmýz-ama sonunda tartýþmaya dönüþen- son sözü söyleme isteðidir.

Ýnsan bu özelliðini, ‘kiþiliðini ortaya koymak’ olarak tanýmlasa da gerçekte bu hoþ olmayan bir davranýþtýr. Belki kiþi gerçekten zeki, deneyimli ya da ileriyi görebilen bir insan olabilir. Ancak yine de insanýn sadece kendi aklýný beðenmesi, farklý görüþlere saygýlý olmamasý ve ýsrarcý olmasý hata olur.

Son sözü söyleme isteði, çocukluk döneminin masum ýsrarcýlýðýndan farklý amaçlar içerir. Bir yetiþkinin ýsrarcýlýðý, nefsindeki büyüklük duygusundan kaynaklanýr. En büyük olma isteðine sahip kiþi, sadece kendi söyledikleri yapýlsýn, onun fikirlerine itibar edilsin ister. Aksi durumda kiþinin içindeki çatýþma dýþarýya yansýr; sohbet, tartýþma ortamýna dönüþür. Ýnsanýn kendisini tek söz sahibi görmesi, baþkalarýný dinlememesi, her olayýn kendi yöntemiyle sonuçlanmasýný istemesi her açýdan yanlýþtýr.

Konuþurken sesi yükseltmek, söz kesmek, kýrýcý sözler söylemek kuþkusuz beðenilmeyen ahlak özellikleridir. Ancak bazý insanlar büyüklenme isteðinden sýyrýlamaz, kötü alýþkanlýklarýný sürdürürler.

Güzel ahlak ise sevgi, saygý ve hoþgörüyle insanlara yaklaþmayý, görüþü doðru da olsa, kýrmadan söylemeyi gerektirir. Kaldý ki herkesin, etrafýndaki kiþilerden öðreneceði, görüþüne baþvuracaðý birçok konu olabilir. Bazen ufak ancak önemli bir ayrýntý, hiç umulmayan birinin aklýna gelebilir.

Kur’an bize Allah’ýn, ilmini dilediðine dilediði kadar vereceðini ve her bilenden daha iyi bilen biri olduðunu haber verir:

... Biz dilediðimizi derecelerle yükseltiriz. Ve her bilgi sahibinin üstünde daha iyi bir bilen vardýr.(Yusuf Suresi, 76)

Ýnsan aczinin bilincinde olmalýdýr; "benim" dediði ne varsa tümünü ona lütfeden Rabb’idir. Aklý da, aklýný kullanarak ulaþtýðý sonuçlar da Allah’ýn yaratmasýdýr; Allah’ýn diðer güzel sýfatlarý gibi aklýnýn da insanda tecelli etmesidir. Eðer insan Allah’ýn hoþnutluðunu gözeterek yaþama çabasý içerisindeyse, Rabb’i onu en doðruya iletecek, doðru olaný yaptýracaktýr.

Ebu Hureyre(ra) Peygamberimiz (sav)’i þöyle buyururken iþitir: "Kul bazen içinde ne olduðu belli olmayan (yani kötülüðünü ve ne sabit olacaðýný düþünmeden) bir söz söyler de o söz sebebiyle ateþin içinde güneþin doðduðu yer ile battýðý yer arasýnda daha uzak bir derinliðe kayýp gider!" (Sahih-i Buhari Cilt 14 syf. 6405)

Sözleriyle Allah’a olan yakýnlýðýný ve sevgisini sergileyen kiþiye, çevresindekiler de sevgi ve saygý duyarlar. Güzel söz söylemek insanlarýn kalplerini birbirine ýsýndýrýr, aralarýnda dostluk ve güven oluþmasýna neden olur, sevgi ve baðlýlýðý pekiþtirir. Allah, bu güzel davranýþýna karþýlýk olarak, ona düþmanca bakanlarý dahi ‘sýcak bir dost’a çevirir.

Ýnanan insanlar son sözü deðil, Allah’ýn buyruðuna uyarak güzel ve hayýrlý olan sözü söyler, bu konuda ömürlerinin sonuna kadar kararlýlýk gösterirler. Kur’an’ýn ýþýðýnda bilirler ki, güzel sözleri Allah’a yükselecektir:

Kim izzeti istiyorsa, artýk bütün izzet Allah’ýndýr. Güzel söz O’na yükselir, salih amel de onu yükseltir... (Fatýr Suresi, 10)