Dünyaya geldiðinden, dünyada bulunduðundan, dünyadan gideceðinden hoþnut olan bir kimse görmedim. -Namýk Kemal |
|
||||||||||
|
Ýttifaký dönemle insan, insan olmakla kalmadý, diðer canlýlar da insan gözünde insan anlamasýyla ya eþek, ya karga, ya it, ya aslan, ya öküz, ya tilki, ya maymun, ya goril gibi vs. oluþla anlamý insanlarda mündemiç varlýklar olmuþtular Vücut yapýlarý iç organý ve metabolizma iþlevi oluþla, pek bir mahiyet ayrýlýðý olmamakla da diðer canlýlara göre pek bir farklarý yoktu. Genel adý hayvanat olan canlýlar gibi organik yoldan besleniyor kendi enerji dönüþümlerini yapýyorlar. Böylece hayat denen düzen ilkesini kuruyorlardý. Diðer canlýlar gibi bir tür hayat inþa kalýbýydýlar. Ýnsan, ne zaman insan oldu? Tarih olarak tam bilemesek te yaklaþýk yine de 2000 yýl artý eksi oluþla 8 bin yýldan bu yana insan oldular. Hem cinsimiz gruplar halinde komün yaþam içindeki süreci, üreten hünerli emek haline getirdikten itibaren, farklý giriþmeler içinde çevredeki gruplarla temasa geçilmenin; çevredeki kendi gibi gruplarý bilmenin süreçleri baþladý. Nasýl grup ve sosyal yapý ile bir beden gibi kendilerini sosyal organizma olarak büyüttü iseler; totem meslekli üreten grup iliþkileriyle de, ekonomik anlamda kendi iliþkilerini büyüttüler. Temas eden süreçler ve ittifaklarý baþladý. ittifak eden gruplar, kendi aralarýnda önce kutsal yer buluþmalarý içinde olmanýn temasýný baþlattýlar. Sonra da kutsal yer çevresinde yerleþen, bir arada yaþayan; giderek kaynaþan ittifakýn birleþen gruplarýný ortaya çýkardýlar. Bu giriþmeler çok sancýlý ve çok çatýþmalý oluyordu. Bunun nedeni gruplarýn kendilerini baþka baþka atasoy oluþtu totem orijininde geldiklerini var saymalarýnýn bir inancýydý. Farklý farklý söylemli ata soydan gelmenin inancý, insan denen ittifaký kültür kavramýyla kýrýp, aþmanýn kültürel inþasýna baþladýlar. Böylece ittifaký dönemle birlikte ÝNSAN OLMAnýn da vakti gelmiþti. Kabaca 8 bin yýldan bu yana ÝNSAN OLMAYA uðraþýyoruz. Ýnsan olmak ne bir mahiyet ayrýlýðý ne bir eþrefti. Ýnsan olmak bir kültürdür. Hala insan olamamakla ve insan olmaktan kaynaklý utandýðýmýz pek çok yönlerimiz vardýr. Kýsacasý insan doðmamýþtýk. Milyonlarca yýl kimse bize, biz de baþkalarýna, insan dememiþtik. Bu gün insan olmak demekten ne anlýyorsak, neyi kendimize uygun görüþle meþrulaþýyorsak; dünde buna benzer anlamalarý her totem grup kendisi için kendi totem kültürü içinde anlýyordu. Kendisi için anladýðýný, kendi totemde si dýþýndakine dahi yakýþtýramýyordu. Kendi dýþýndaki totem gruplarý da, kendisi gibi anlamýyordu. Hoþ o günlerde diðer totem gruplarý kendisi gibi anlamasý için de hiç bir sebepte yoktu. Diðer totemilerle ne bir iliþkileri, ne bir baðýntýlarý ne de böyle bir zorunluluklarý vardý. Ta ki ÝTTÝFAKI DÖNEM ortaya çýkana deðin bu böyleydi. Artýk ÝTTÝFAKIN ÝNSANI, OLMANIN ve ÝTTÝFAKIN ÝNSANINI, YARATMANIN tek tanrýlý dinler versiyonlu mitolojisi, pek çok kez okunan duyulan bilinen þeydi. Ama hiç doðru dürüst anlaþýlmayan bir þeydir. Ýnsan ve insanlýk kavramýnýn yaratýlmasý çabalarý aslýnda her biri ayrý ayrý oluþla birbirini dýþlayan erken dönem totem aitlikleri, ittifakýn totem aitliði olmaktan çýkarmaktýr. Süreç yavaþ yavaþ bu sýyrýlmalarýný çeþitli aþamalarla izole ve sembolize etmenin, seremonizesini ve zihinsel düþünce edinilmesini; ittifakýn entegre kültürel süreçleri içinde olgunlaþtýra olgunlaþtýra becerecekti. Ýnsan ve insanlýk kavramýnýn yaratýlmasý, totemi anlayýþýn deðiþip dönüþmesinde de giderek açýlan bir cephe olacaktý. Her bir totemi aidiyet iþareti olan totem damgasý, dövme, saç tipi vs. gibi temsilcilikler insanlarýn insan olma baðlacý önündeki engellerdi. Totemi temsilcilikler o günler için hazmedilir bir sosyal bað doku oluþla bir arada bulunmanýn insan baðlacý olamýyordular. Her bir sosyal birlikçi gruplar aitti kiþisi, o totem ata soydan olmanýn amuletini, iþaretini, her tür taký ve süslenmesini, giyiniþ gibi sembollerini, kendi anlayýþlarý doðrultusunda iftiharla taþýyordular. Sosyal kültür sizin kendi aitliðinizi taþýmanýzý ön görüþle grup aitliðinizi ve gruba katýlýmla, grup içinde raðbet görmenizi destekliyordu. Oysa toplumsa yapý, sosyal kültürlerle organize olamazdý. Hele de ittifak öncesinin anlayýþý olan birbirini baþka totemin (ittifak süreci haliyle baþka tanrýlarýn) aitleri (çocuklarý) olarak görmenin, bir çeþit ötekileþtirmesi ile toplumlar iþlerleþemezdi. Karþýsýndaki baþka bir totem aitti kiþisini, kendi gibi kabul etmek hayli zor bir sosyal kültür basýncýydý. Baþka baþka totemlere ait olmanýn o gün için genel geçer kural olmasýnýn kutsallýðý, bir baþka totemi aitlik kutsallýðý olan tapýnak adamlarý eliyle sembolize edilecekti. Devamý var ama bir bölüm yayýnlanacak. 28.08.2011
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |