Totem ve ilahtý anlayýþýn düzey, düzlem þartlarý çok çok farklý olmakla birlikte; doðada saðlama yapýlaný ve giderek toplum içinde üretmesi yapýlaný paylaþtýrmaya dayanýþla; ortaklaþa olana göre süreç açýlýmýný esas almayý nicelenen inþaydýlar. Totem ve ilah; mal mülk edinmeyi pek bilmezdi.

Oysa köleci mülkiyetle, yaratan tanrý daha sözüne baþlamadan, yeni kurulan düzene sesleniþte özetle; “yukarýlarý ( gökleri), aþaðýlarý (yerleri) yaratan ve mülkün sahibi olan benim” diye söze baþlýyordu.

Ýlah, mülkün sahibi olunca da mülkü dilediði gibi dilediðine daðýtacaktý. Bu eþitsiz paylaþtýrmanýn ilhamýný köleci ilahlar, ön ittifaklý ilahlarýn, ittifaký düzenlemalerini takdir ve takdis etme anlayýþlýndan esinlenmiþlerdir. Yeni tip takdir ve takdis onayý; kendisinden önceki düzeni dönüþtürmeyse de; yeni takdir ve takdis oluþ eþitçi totem ve ilah anlayýþýna aykýrý oluþtu.

Aykýrý oluþun içinde, totem ve ön ittifaký ilah anlayýþlý düzen göre mal mülk sahibi olanlarla, mal mülk sahibi olmayanlar vardý. Ve bu nedenle hemen meþrulaþamayan özel mülkiyetçi takdir ve takdis ediþ; baþ eðdirici uzun uðraþlarla malý mülkü takdirle daðýttýracaktý. Malý mülkü olmayanlar da, “yeryüzüne daðýlacak (mülkü olanlara gidecek) ilahýn fazlýndan rýzklarýný arayacaklardý”.

Bu rýzklarý daðýtan manacý tanrý anlayýþý, köleci dönemin ileriki dönemlerinde oluþacak olan, üretim teknikleri deðiþmiþ tanrý anlayýþýndan zaman ve zemin iliþkisi olmakla çok ayrýydý. Ama mal, mülk ve köle sahipliði esasýna dayalý ilk El ilah inþalý er rýzký al’allahtý (rýzkýn sahibi ve rýzklarý verendi); el mülkül al’allah’tý (Mülkün sahibi ve mülkü veren Allahtý).

Rýzk kavramý ve mal mülk verme kavramý içinde bunlarýn “emek karþýlýðýnda olmasý” o aþamada hak getireydi (bulunmazdý, yoktu). Gerçi öleleþtirmeyle emek biliniyordu. Ama insaný köle kýlmakla emek kavramýnýn kutsal olmasýnýn üzeri de örtülüyordu. Malý mülkü takdirle daðýtma ve mala mülke takdirle sahip olma herþeyin ve adaletin temeli oluyordu. Ýlerideki her bakýmdan geliþmiþ olgunlaþtýrýlmýþ Yüce Tanrý” anlayýþlarýnýn da vaz geçemeyecekleri temel ilke, Sami-Akad dilinde rýzklarý veren “er rýzký El-ilahtý”.

Yine malý mülkü veren er mülkü Elilah fikri; feodalite ana referanslarýný da oluþturacaktý. Bu aþamada el ilah köleci devlet ve millet aþamasýný pekiþen El-ilahtý. El ilah feodal sistemle birlikte yeryüzü alemli çevrenin yaratýcý rabbi oluþla imparatorluklarý, feodaliteyi oluþturmanýn yeryüzü tanrýsý olan El ilahtý.

Sistem iþlerliðine göre manayý oluþturma iþi totemi aþamadan; ilahi aþamadan kutsal olur geçmiþiyle; mülkiyetçi esasýn temsilcisi olan tanrý olma aþamasýna gelmiþti. Kendi kaba gücünü ortaya koyan köleci süreç; köleci dönem ittifaký dediðimiz, bir dönemin kendi zaman zemin alanýný da baþlatmýþtý.

Ön ittifakýn soyutladýðý ilahlar, köleci dönemle eþitsizde yaratan ve eþitsizde mülkün ve rýzklarýn daðýtýmýný yapan tanrý olmaya baþladýlar. Mülk ve rýzk böylece köleci sistemin öznel anlamalý sihirli sözcükleriydi. Öylesine bol keseden kullanýlacaktý ki duvarý aþmak hani nerdeyse olasý görülmeyecekti.

Bu neden böyle olmuþtu? Ön ittifaklý ilahlar takdir ve takdis yapýþla, sosyal insanýn ve sosyal insanýn ittifaký sosyal kaderini belirlemiþlerdi. Ama ön ittifaklý ilahlar insaný insana yabancýlaþtýrmamýþlardý. Aksine temas eden dokunulan insaný yaratýp, gruplar arasý hem cinsleri kaynaþtýrmýþlardý.

Köleci dönem, biriken emeðe el koyan mülk iliþkilerini meþrulaþma dönemi olmakla, ön ittifaklarýn aktarýmý olan meþrulaþý takdirini yapan ilah oluþumlarýný, köleci mal edinmenin meþru oluþmasýna çevirmek istiyorlardý. Bu saik ile ön ittifaklarýn ilah anlayýþýndan dönüþen tanrýlar; mülkün sahibi ve mülkünü dilediði gibi tasarruf etmenin, temsilcisi olmuþlardý.

Yani “mülk Allah’ýndý”. “Allah mülkü dilediðine dilediði gibi verirdi”. “Bu nedenle kiminin malý vardý. Kiminin malý yoktu”. Malý olan malik ve efendi oluþla seyittiler. Malý olmayan efendiye tabii, efendi tasarrufunda köleydiler. Kuldular. Kadýn kullar nafakalarý (þimdiki maaþlarý) ödenmekle sizin her tür tasarrufuna sahip olduðunuz cariyelerinizdiler! Yeni köleci ittifakýn imaný bu eksenleydi.

Böylece tarihi geliþim içinde ilahlar, köleci sistemle; mülk paylaþtýrmasýný takdir ve takdis ediþle; öncel bir yaratýþ içinde mülkiyetçi kaderi belirleyen irade olmuþtu. Bu noktadan itibaren tarihsel geliþmenin geçmiþine çok kalýn bir örtü çekilmekle tarihi olan, bilinmez olup; imaný olmuþtu.

Tarihi aþama evrimli özneli tohum, bitki ilahý gibi düzenleyen semboller; köleci dönemle rýzklarý veren; rýzklarý istediði gibi daðýtýþla ön ittifaklarla çeliþen Tanrý sýfatýna dönüþtü. Üstelik te süreç; ilkten beri nasýlsa þimdide öyle diyen bir yaratýlýþ iknalý felsefeyi, insanlara iman ettirmeye de baþlamýþtý.

Tanrýsal kavrayýþlý köleci dönem içindeki, sosyal düþünceci mantýðýn merkezine konan, Tanrý kavranýþlý yeni anlayýþýn içinde; totem kodlu, ön ittifaklý ilahi kavranýþlý iki tane tarihi katman da çakýlý kalmýþtý. Tanrý kavranýþýnda, gömülü olan anlayýþlar; tanrýnýn sýfatý olmasýyla, tanrý sýfatýndaki çeliþkin yansýma yapmalar bu tutumdan kaynaklýydý. Totemi ve ilahi katmanlý düzey ve düzlemlerin özelliði, Tanrýsal olucu kavrayýþla çok daha kapsamlý baðýntýlarsan kavramla, basitten karmaþýða doðru oluþun düzey, düzlem; zemini oluþmuþtu.

Bu karmaþma düzenli oluþa; bugündeki tarihi nedenlerin düþüncesi olan tanrý anlayýþýna; tarihi bilinçli diyalektikle baktýðýmýzda; bugünkü düzlemden geriye bakýþla bu katmanlarý hýzla ve özümsenmiþ oluþ haliyle, görmek çok çok olasýdýr. Bu bakýþ karmaþýk olaný her bir geriye götürülen aþamasýyla basit hale getiren bir ayýklama olacaktýr. Ama totem dönemden bugüne bakýp ta, bugünleri görmek hiç olanaklý deðildir.

Çünkü siz totem dönem içindeyken bugünkü tarih henüz oluþmamýþtýr. Siz geriye doðru oluþan tarih somutluðu olan kod formüle bakýyordunuz. Çünkü oluþmuþ tarihin edinilen bilinciyle, bizler; çok daha geriye doðru gidebilmekteyiz. Ve içinde olduðunuz ancak uç vermiþ tomurcuklanmayla, kapýmýzýn önü ile biraz ilerimizi de aydýnlýk yapa bilmekteyiz. Bu nedenle totem dönemden ileri bakacak ne zaman, ne mekân oluþumlarý, o aþamada ortada yoktur.

Totem dönem içinde geleceðe dair karmaþýklaþma oluþmamýþtýr. Basit olandan, karmaþa çýkacaðý bilinir, ama neyin karmaþmalara yön vereceði uzun erimde bilinmez olur. Bu yüzdendir ki geçmiþ aydýnlanýp, aydýnlatýlýrken; gelecek belirsizleþir. Bu belirsizleþmeye karmaþmanýn oraný da etki eder.

Görülüyor ki ilahi sosyal tandanslý ön ittifaklý süreç; köleci üretim yapma, köleci mülkiyet edinme biçimiyle; mülk daðýtmayý ve bu tasarrufu kullarýna mülk oluþla vermeyi yazgý takdiri kýlmaktadýr. Takdis eden, kaderleri yaratan; mülke ve kadere malik olan; melik olan; mülkü tasarruf eden, mülkçü bir tanrý anlayýþýna dönüþmüþtü.

Buradan da, ulviyet, uhuvviyet ve yücelicim olan olgunlaþmaya doðru geçilecekti. Tümü, bu seyre göre doðru olan; kendi mücadelesini doðuran; giriþme ve giriþtirmelerdi. Seçilen ya da seçtirilen sürecin kendinden kaynaklý yanlýþlarý; çeliþen sýnýf mücadelesiyle, aksayanlarý düzgünleþilir yapýlmaya uðraþýlacaktý. Süreç böylece aðýr aksak biçimde akar hale getirilecekti. Devrim süreci hýzlandýracaktý.

Totemi anlayýþ ve totemi düþünce; yalýn gruplar döneminin sosyal soy ve yaþam bilincidirler. Sosyal grup benliði ve grup bilincidirler. Henüz ortada üreten iliþki olmamakla toplumsal yapý yoktur. Toplum bilinci yoktur. Bu nedenle en azýndan bugünkü referanslarýyla din düþüncesi yoktur. Totem kavrayýþ kýsmen soyutlamaya giden, grup içi edimsel yansýmalý öðrenmeydirler.

Sosyal birlikçi yapý; sürü bakýþýmlý kaba güç düþüncesi içindeki, kaba güç kullanýmý yerine; grup gücünü söz ve mana yapmayý ele aldý. Mana düzenli anlamý grubun özeðine koydu. Mana olan kuralý, totemi sosyal birlikçi sürece, baþlanýþ kýldý. Mana düzenli anlayýþlar tüzelini güç ve tüzelini bilinçtiler. Atalardý.

Böylece totem dönem sürü döneme göre çok farklý bir bilinç düzlemi oldu. Ýttifaklar da totem tüzelinli etnik yapýlarýn üreten totem mesleklerini ve yaþam özlü saný kanýlarýný sentezledi. Sentezi eksen yaptý. Gruplar arasý anlayýþlarý bir arada ve ayný zaman zemin düzlemli alan içinde, “gruplar elli tüzelinlikleri birleþtiriþle, ittifaký bir yaþantýlýmý kurmayý sentezlediler.

Totem mesleklerinin sentezi, ön ittifaklý sentezleri yapmakla ileride; toplumsal inþanýn baþlangýcý ve geliþtirmeni büyütülmesi olacaktý. Totem anlayýþ doðada saðlama ve bunu eþiti paylaþmanýn özeðe konma kurallar düzenlenmesiydi. Ýlahi anlayýþ totem meslekleri sentezleyiþle üretim yaptýran ve bunlarý eþitçi paylaþtýran sistemdi.

Köleci imanlý tanrý (ilah) anlayýþý, tarihi bir kýrýlým noktasýdýr. Ön ittifaklýnlar ilahtý üreten ve üretileni ortak paylaþan iliþkiyi, kökten yýktý. Üretim tarzýný köle emeðine dayandýrdý. Köle emeði üzerinden özel mal mülk sahibi olmayý ön gördü. Totem mesleði (atalar yolu görenek) oluþuyla ve totem mesleði ittifak içinde ata emaneti öðrenilen iþlerdi. Ata emaneti öðrenilen iþler ve üretim gücü tanrýnýn mülkü ve tanrýnýn keyfi tasarrufu oluþla, keyfi rýzk daðýtmaya dönüþmüþtü.

Kýsaca iÝttifaký sentezli inançlarýn sentezi de, millet kavramý içindeki sosyal yapýnýn, üreten toplumsal yapýsýna yaþam düzleminde baðýntýlý oluþla; deðiþen dönüþen öznel anlayýþlar olmaya baþladýlar. Sembolizme ediþler giderek hýzlandý.

Yalýn ve birbiriyle giriþmeyen totem gruplar dünyasýnda yalýn ve tekli bakýþým yapan yaþantýlaþmalarý vardý. Ýttifak içindeki en az iki grubun beraberlerinde getirdikleri kendi totem gruplarýna özgü olan birer totem düzenlemeleri vardý. Her biri bir ittifakla; her bir grup, kendi totem düzenlemesini ittifak içine getirdi.

Ýttifak içine gelen totem kurallar ya da totem düzenlemeler, birbirine sosyal elci meydan okuyuþun çoklaþmasý oldular. Bir ittifak en az iki grup ittifaký oluþla; en az ikilemsen ve giderek ikizleþen anlayýþý oluþla ittifak içinin totemleri oldular. Yeni algýlý bu politeiti görüntü, ilah olma kavramýna ve ilahtý olan çoklu bakýþýma; dönüþtüler.

Ýttifak içindeki totem temsilciliðin ana unsuru olan arý etnik grup üyeleri; yukarý yön (gök) ve aþaðý yön yerli oluþun temsilcileriydiler. Bu yer ve gök ehli olan yön temsilcilikler; ittifaka göre ittifakýn takdir ve takdisini yapan iþlev ilah (tanrý) soy olmalarýyla ittifaký sürece imge sel (algý oluþla) yansýyorlardý.

Ýttifaký yapan; ittifakýn sahibi olan ve ittifak yapmanýn takdirce sözünü veren olan; ittifaký takdis eden Ýlahlar; insanlar gibi bir melezlik deðildiler. Hiç kimse görünüþlüydüler. Bunlar kendileri olan, kendileri görünüþlü, takdir etmeyi ve takdis etmeyi söyleyen; “ben benim” diye süreci meþrulaþtýran akitçilerdi.

Bu ilahlar saf olmanýn; totem grup doðumundan olmakla, ittifaký doðumdan olmayýp ittifak içinde yaþamakla kendi ömürlerini doldurdular. Ýttifaký içi çiftleþme yasaðý nedenle, kendi aralarýnda çiftleþip çoðalamayan ilahlar, bir müddet sonrasýnda kuramsal olarak ittifak içinde en fazla 50-60 yýl insanla bir arada yaþadýlar.


Sürecek