“Bizler buradayýz ve an bu an. Bunun ötesindeki bilgi, boþ lakýrdýdýr.”

H.L Menchken

“Gereksiz bilgi de olsa kafasýný doldurmalý insan ki kafasýný gerçekten bulabilsin.”

Böyle bir tezim vardýr yýllardan beri söyler dururum fakat önemli bir konu olduðunu maalesef içinde yaþadýðým toplumun yadýrgayacaðýný düþünerek tartýþmak istemedim. Çünkü kalýp halindeki meþhur sözleri duymanýn benim gibi düþünceden midesi ülser olmuþ insanlara haksýzlýk olarak gördüðüm için konuyu kendime yazarak anlatmanýn daha saðlýklý olacaðýna karar verdim.

Ekleyerek söyleyeyim ki : “Bilgi’nin de iyisi kötüsü olmaz” týpký “reklamýn da iyisi kötüsü olmaz” diyenler gibi.

Evet, hiç ummadýðýnýz bir anda, bu gereksiz görünen o çirkin, biçimsiz, ne idüðü belirsiz bilgi kýrýntýlarýnýn hayatýnýzý yeniden þekillendirmenize vesile olabilecek bir damar olabileceðini hiç düþündünüz mü bilmiyorum…

Ben düþündüm..
(Bununla ilgili ilerleyen paragraflarda bir arkadaþýmýn nasýl memur olduðuna dair hikâyesini anlatacaðým. Siz de ister gülersiniz, ister aðlar… ister ölür, ister çatlar…)

Bilgi kýrýntýlarý ne için ve neden önemlidir?

Anlatayým..

Efendim bendeniz aþaðý yukarý 20 yýldýr iþ hayatýnda binlerce insanla çeþitli sektörlerde bir arada çalýþtým. Ýçlerinde yaþamlarýný kazanmak için fikir üreteninden tutun da, yaþamanýn ne demek olduðunu bilmeyenine varýncaya kadar.. Bir hayat felsefesi, yaþam biçimi olanýndan tutun da, herhangi bir çizgisi olmayanýna kadar.. Her þekilde, her kilo ve bedende, her türlü tip ve kiþilikle iletiþim halinde birebir çalýþtým..

Kiminin Uluslararasý Ýliþkiler dalýnda doktorasý olurdu, kimi liseyi bitirmekten bile aciz. Kimisi tertemiz ve sýmsýcak sevecen bir ailede yetiþmiþ, kimisi paramparça olmuþ bir ailede yaþamaya tutunmaya çalýþan biri..

Tanýþtýklarým arasýnda bazýlarý gökdelenlerde yaþýyordu, bazýlarý varoþlarda... Bazýlarýnýn kendine ait evi bile yoktu.

Çalýþtýðým tipler arasýnda eþcinsel olaný da, heteroseksüel olaný da, o.puluðu meslek olarak deðil de bir zevk meselesi haline getirmiþ bu durumunun birkaç kiþinin fark ettiðini düþünerek çalýþan, yerine göre namuslu görünen insanlarla da bir arada çalýþtým!

Evet, bazýlarý dýþadönük, bazýlarý da içedönük karakter taþýyordu. Öylesine renkli kiþilikler var ki çalýþtýklarým arasýnda: Alkolikler, intihara eðilimliler, psikopatlar, aþýrý, mütedeyyin insanlar, lightdindarlar, iþportacýlýk yapmýþ tipler, kamyon, minibüs, taksi þoförleri, kuryeler, makine iþçileri, ameleler, meydancýlar, yöneticiler, dizgiciler, öðretmenler, memurlar, asker kökenli subay ve astsubaylar, Grafikerler, art direktörler, koordinatörler, zengin iþ adamlarý, zengin ama dindar görünen iþ adamlarý, zengin ama hak hukuk bilen fakat ateist iþ adamlarý, zengin imanlý, izanlý, adaletli, hakkaniyetli, sözünün eri, dindar ve keskin çizgileri olan iþ adamlarý, kimyagerler, matematikçiler, geometriciler, edebiyatçýlar, iletiþimciler, muhabirler, kameramanlar, inþaat iþçileri, diþçi, öðretim görevlisi, tarým iþçisi, temizlik iþçisi, namuslu ve namussuz kadýný, erkeði.. diye listeyi uzatabileceðim toplumun hemen hemen her kesmini temsil eden türlü insanlarla birebir çalýþtým..

Bunun bana kattýðý çok þey var. Bu deneyimi elde etmek için para bile verir yeri gelirse insan. Biz bunu para kazanarak yaþadýk, gördük.. Ýþte bu insanlarýn hayatýmda hepsinin ayrý ayrý býraktýðý bir iz var. Ve bu kadar izleri size anlatmaz, paylaþmazsam bunun yükü beni sokacak!

Zira beni, bilen bilir ki ben soframý da, bilgimi de, evimi de, çayýmý da paylaþmayý çok severim.

Bu halimin doðasý gereði, çoðu insaný yadýrgamadan çalýþtýðým için meþhur bir filmde bir artistin repliðinde dediði: “…bak koçum, belli olmuyor ama benim bir tek kulaðýmýn arkasý kaldý.” dediði sözü ben de diyebiliyorum…

Sizlere yukarýda saydýðým meslek ve insan tiplerinin hemen hemen hepsinin hayatýmda býraktýðý “iz”i söylemiþtim. Þimdi bu insanlarý özel yapan þeyleri anlatmak isterim. Her ne kadar bazý meslek ve insanlarý sizler yadýrgayacak olsanýz da bu insanlarýn hepsinde ÝKÝ TEMEL ORTAK ÖZELLÝK vardý diyebilirim..

BÝRÝNCÝSÝ: Bu insanlarýn hepsi cesurdular. (Ýkinci Makale de ele alacaðým.)

ÝKÝNCÝSÝ: Hepsi de son derece meraklýydýlar.

Evet, evet, hayat kadýnýnda bile vardý bu merak istidatý. Yani ondaki þehveti kast etmiyorum! Nesnelerin nasýl çalýþtýklarý, nasýl yapýldýklarý, nereden çýktýklarýný, insanlara neyin faydalý ve neyin zarar vereceði konusunda ki tükenmek bilmez “MERAK’larýný kastediyorum..

Mesela çalýþtýðým bir firmada ortalýðý temizleyen, toplayan iþini mükemmel yapan bir kardeþimiz vardý. Meslek olarak: Meydancýlýk diyebiliriz..

Bu arkadaþýmýz, “Napoleon’un Waterloo’da bindiði atýn adýný biliyordu. Vallahi sizler bile bilemezsiniz bunu ama o meydancý sýfatýyla bir yerde gördüðü þahlanmýþ bir kýr atýn üzerindeki General tablosunda ki generali deðil de Kýrat'ýn þahlanýþý dikkatini çekmiþ nihayetinde atýn ismini öðrenmiþti.. (Atýn ismini söyleyeyim: MARENGO)

Mesela bir þoförüm vardý zamparanýn önde gideni bu vatandaþ baþka kadýnlarla parasýyla yatmayý (jigololuk) ikinci bir iþ edinmiþ bu kadar zamansýzlýðýna raðmen: "Yumurta akýnýn çýrpýldýðýnda kaç kat büyüdüðünü biliyordu." (Bilmiyorsanýz öðrenin: 7 KAT. Bu bilgiyi de seviþtiði bir kadýndan öðrenmiþ.)

Yine edebiyatçý bir öðretmenimizin söylediðine göre, "Afrika filleri günde 16 kere dýþkýladýðýný bizimle paylaþtýðýnda hayretler içinde kalmýþtým.

Burada söylemek istediðim þey bu bilgilerin çok deðerli olduðu deðil aslýnda. Fakat bu meraklarý sayesinde hayatlarýnda hep birþeyleri “Bilme Gereði” hissetmeleri benim aklýmý baþýmdan alan bir davranýþ þeklidir… Zira bu ülkede: “Ýnsanýn baþýna ne gelirse, ya meraktan, ya …tan geliyor” deðil mi? Yani "meraklý olma" diye öðütlüyorlar. Oysa kazýn ayaðý öyle deðil tabi...

Anlýyorum ki bu insanlarýn doðasýnda var bu. Týpký polis memuru olmak isteyen bir arkadaþýmýn 2-3 kez polislik sýnavlarýnda baþarýsýz olduðu halde yýlmadan her seferinde sýnava baþvurduðu ve nihayetinde bildiði basit bir soru yüzünden memurluðu hak ettiði gerçeði gibi..

Hikayesi þöyle:

Arkadaþýmýn boyu memur olmak için istenilen boydan yarým cm kadar kýsa olduðu için asgari standartlarý yakalayamadýðý gerekçesiyle sýnavdan hep eliyorlardý..

Sanýyorum ya 2, ya da 3. kez baþvuru yaptýðýnda sürekli gidip geldiði binanýn merdivenlerini can sýkýntýsýndan sayýp rakamý da aklýnda tutmuþ hasbam.

O gün yazýlý, spor sýnavýndan baþarýyla geçen arkadaþýmýzý bir de sözlü mülakata tabii tutmuþlar.
Rütbeli bir amir onun tabiriyle “sýrf elemek için” bizimkine söyle bakalým “bu binada kaç tane merdiven var lan?” demiþ..

Yuppi! Bizimkinin çalýþtýðý yerden gelmiþ soru tabi..

Hemen cevabý yapýþtýrmýþ: 175 merdiven var efendim... 70’i giriþte, 90 merdiven binanýn filanca filanca yerinde 15’de spor alanýna geldiðimiz yerde…

Komiser: Gerçekten bu kadar merdiven var mý? Diye sormuþ!

Cevap: Evet efendim tam olarak 175 tane bu binada merdiven var.

Komiser inanmamýþ tabi bir memurdan merdivenleri saymasýný istemiþ.

Memur: Evet efendim saydým binada toplam olarak "175 merdiven var" deyince komiser bir polis memurunda olmasý gereken liyakat budur iþte diyerekten “Merak ve Araþtýrma” hissi kuvvetli arkadaþýmýzýn polis olmasý için her türlü de kefil olmuþtu..

Ýþte böyle insanlarýn meraklý olmasý belki bir ilahi lütuf, belki de lanettir. Bunu bilemiyorum.

Fakat burada onlarýn meraklý olmalarýnýn ilk aðýzda fikir üretebilme nedenlerinden biri olduðunu görmek gerektiði inancýný taþýyorum..

Kafada biriken bu “yeni ve eski unsurlar”ýn beklenmedik bir þekilde ve bir zamanda aniden birleþip akla uygun yepyeni bir fikrin oluþmasýna sebep olabilirsiniz.

Týpký Dali gibi, Newton gibi, Einstein, Darwin, Hutchins, Lipman gibi..

Dali, düþ ve sanatý bir araya getirip iki fikri bir geçitte karþýlaþtýrýp “Gerçeküstücülük”ü ortaya çýkarttý.

Newton, gel – git olayý ile aðaçtan kafasýna düþen bir elmayý geçitte karþýlaþtýrýp “Yer çekimi”ni buldu.

Darwin, insan hastalýklarý ile türlerin üremesini bir geçitte karþýlaþtýrýp “doðal seçilim yasasý”ný çýkarttý.

Hutchins, zil ve saati birleþtirip, çalar saat icat etti.

Lipman, kalem ve silgiyi bir araya getirip, silgili kurþun kalemi buldu.

Bir baþkasý da çýkýp bez parçalarýný bir sopayla birleþtirip "saplý yer paspasý" yaptý.

Ýþte bilgi kýrýntýlarýnýn, aptalca da olsa gördüðünüz her þey hakkýnda çocuk gibi meraklý gözler ile baktýðýnýz zaman birþeyler öðrenebilir birþeyler üretebilirsiniz diye düþünüyorum..
Zira bu dünya da daha yapýlacak çok iþ var..

Düþünün ki ABD'de 1940 yýlýnda týraþ kabý için 94 ayrý patent alýnmýþ. Týraþ kabý için evet gülmeyin!

Bu dünyada hala yaþýyorsanýz, hala yapýlacak birþeyler olduðuna da emin olabilirsiniz.

En güzel resmin yapýldýðýný kim söyleyebilir ki?

En büyük oyun henüz yazýlmadý.

En görkemli þiir okunmadý.

Dünyada mükemmel derece bir bir demiryolu bile yok.

Bozulmayan saati yapan yok. (Her yeni aldýðým saat bozuluyor. Buna da bir çare bulunur belki!)

Ne kusursuz bir hükümet, ne de uygulanan evrensel bir yasa yok.

Fizik, matematik ve en geliþmiþ ve en doðru bilim, bugün temelden deðiþti. Bugün evet kimya dalýndaki periyodik cetvele 4 mü 5 mi yeni element eklendi.
Psikoloji, ekonomi, sosyoloji, dalýnda henüz bir Darwin, Einsteinimiz yok.

Okullarýmýzda zeki çocuklara bunlarý anlatacak idealist öðretmenlerimiz bile yok. Bilinenleri öðreten öðretmenlerimize bunun hiç bir þey olduðunu söyleyecek bir yetkili de yok…


Vesselam.