“Dürüst eleþtirinin hazmý zordur, hele de bir akraba, bir dost, bir iþ arkadaþý ya da bir yabancýdan geliyorsa..”

Franklin P. Jones.

Bir önceki yazýmda kreatif insanlarýn iki temel özelliðinden bahsetmiþ “Merak” duygusunun önemli bir nimet olduðunu, meraklý insanlarýn iþlerini nasýl yürüttüðünü anlatmýþtým.

Tahin ve pekmez nasýl ayrýlmaz bir ikiliyse, “merak ve cesaret”de bir insanda olmazsa olmaz iki önemli haslettir diyebilirim.

Cesaret nedir? Ya da nasýl cesur olabiliriz?

Cesaret; yiðitlik, kararlýlýk, ataklýk ve dayanýklýlýk özellikleriyle donatýlmýþ olan insanoðlunun korku, acý, risk, belirsizlik veya tehdit ile baþa çýkabilme yeteneðidir.

Bir insan cesur olmak istiyorsa tanýmýný yaptýðým cesaretle yüzleþmek zorundadýr.

Cesur insanlarýn bir baþka özelliði daha vardýr ki fikirleriyle hareket ederler. Ýþte bu yüzden her fikir, o fikrin sahibi kadar toplumda saygýyý, hürmeti, dinlemeyi hak eder. Üç yaþýndaki çocuðun fikride, 40 yaþýndaki insanýn fikri de “narindir, naziktir, kibardýr, kýrýlgandýr”.

Fakat Türk toplumunda fikre her nedense saygý, hürmet neredeyse yok gibidir. Bunu buraya üzülerek yazýyorum. Çünkü dinlemeyi bilmediði için, ya da bulunduðu konum itibariyle bir fikir doðru adamýn kafasýndan da çýksa kabul görmüyor, hor görülebiliyor.

Bu bazen söz ile oluyor, bazen bir kaþ çatýþla, basen bir surat asýþla.. Ondan sonra bulunduðu ortamdaki tüm insanlar birden fikir yoksunu kesiliyor. Sonra da bu durumdan þikayet ediliyor.

Rededilme korkusu, fikir fabrikalarýný müzeye dönüþtürür. Fabrikaya deðil!

Ýleriye atýlmak isteyen insanlarýn meraklý ve cesaretli olma özelliði ayrýlmaz bir bütündür dedim. Sizler de bulunduðunuz yerlerde, bulunduðunuz mevkilerde cesareti nasýl bulacaðýnýzý merak ediyor, bir fikriniz olduðunu söylediðinizde kuþkuyla karýþýk çatýlan bir çift kaþ ile karþý karþýya kalýyorsanýz artýk aldýrýþ etmeyin derim. Bu tabuyu baþka türlü yýkmanýn imkaný yok maalesef bu ülkede...

Bunun sýkýntýsýný çok çektim. Hala da çekiyorum. Anadolu insanýnýn özelliklerinden biridir bu ruh haleti. Belki utandýðýndan, belki sýkýldýðýndan, belki de “saygýsýzlýk mý yapýyorum acaba” düþüncesinden bir insanýn fikrini beyan edememesi sonradan içerde tamiri mümkün olmayan yaralar açabiliyor.

Evet Herkes Korkar, Herkes Korkaktýr!

Bir insanda cesaret ve üreticilik özelliði, doðuþtan da gelse korkuyu ister istemez hisseder. Çünkü toplumumuz insanýnýn antenleri karþýsýndaki muhatabýn düþüncesi karþýsýnda daha duyarlý, daha hassas ve davranýþlarýndan daha fazla etkilenir. Bu yüzden histerik bir þekilde bir fikir beyan ederken, kendinizi tedirgin, rahatsýz ve korkak hissetmeniz aslýnda son derece doðal bir olgudur. Zira alaycý, ya da azarlayan insanlar da en az sizin kadar korkaktýr. Onlarýn korkaklýðýnýn nedeni de aslýnda sizin fikirlerinizdir.

Evet, her fikir her daim yýkýcýdýr özü itibariyle. Çünkü herhangi bir akýþý deðiþtirebilir. Dahasý, fikirler ne kadar özgün olursa deðiþim de o kadar kökten olur. Deðiþiklikler ne kadar kökten olursa, insanlarý o kadar tehdit eder, kendi inanç ve davranýþlarýný sorgulamaya da bir o kadar zorlar. Bu da onlarýn iþleri ve gelecekleri hakkýnda daha fazla huzursuzluk duymalarýna yol açar.

Yani siz siz olun fikirlerinizi her ortamda ortaya dökün, tabii karþýnýzdakini korkutacak baþka nedenleriniz yoksa..

Kötü Fikir Yoktur!

Ýsmini tam olarak hatýrlamasam da uluslararasý pazarlama dersleri aldýðým prof. Dr. Emrah Cengiz hoca bana ders arasýnda çay içerken; “Yuþacým kütü bir fikir vardý, o da radyuma dönüþtü” demiþti. Evet, Madam Curie’nin bir sözüydü bu. Çünkü arkasýndan, Richerd Drew’in de kötü fikri daha aklýma geldi ve onun kötü fikri de yapýþkan bant olarak ortaya çýkmýþtý. Sayabilirim. Joseph Priestley, havanýn kimyasýný araþtýran delikanlýnýn maden sodasýný keþf ettiðini söylesem gülersiniz, Blaise Pascal, devinim konusunda o kadar çok deney yapmýþtý ki adamcaðýz iþin sonunda ruleti icat etmiþti..

Sertleþtirilmiþ lastiðin goodyear tarafýndan þans eseri bulunduðunu hiç biriniz bilmiyor olabilirsiniz. Kettering’in motoru sessiz çalýþtýracak benzini bulmasý da böyle bir durum arzý endam etmiþti. Galvani’nin elektrik akýmýný buluþu da, Saratoga Springs Oteli’nin baðýþýklýðý bulmasý da, Rötgen efendinin X-Iþýnlarýný bulmasýda..

Lippershey de teleskopu böyle icat etti. Radyoaktivitenin Becquerel tarafýndan bulunuþu da, Walker dayýnýn sürtünmeyle yanan kibritleri buluþu da böyle, penisilinin muciti Fleming’in durumu da böyle…

Sonuç mu? Dökülen çay için asla aðlamayýn! Kullanýlabileceði bir yol bulun. Ya da daha iyi bir çaydanlýk, demlik icat edin! Ne olursa olsun, sonuç, düþünmekten yorulduðunuz noktanýn adýdýr.

Merakýnýz, cesaretiniz daim olsun…

Sevgi ve saygýlarýmla…