Uygarlýk, gereksiz gereksinimlerin, sonsuz sayýda artmasýdýr -Mark Twain |
|
||||||||||
|
Bu yasaya göre baþ, alýn, baþ üzeri, kafa arkasý, kulak, ense, kol parmaklar, burun gibi yerler kölelik ya da efendi sahipliði olan damgalarý taþýyordu. Köle kiþilerin saç uzatýp bu damga yerlerini örtmeleri ya da kapatmalarý kati suretle yasaktý. Buralarýn kapatýlmasý ölümlü ceza gerektiren bir suçtu. Sürecin bitmez tükenmez ayaklanmalar içindeki tartýþmalarý karþýsýnda üreten sosyal yapý, milletleþti. Milleti sosyal yapýlar efendiler arasýnda deðilse de; köleler arasýnda kölelikte eþitliði vurgulamaya baþlamýþtý. Sömürü, köleler arsý eþitlik söylemi altýnda da sürüp gidecekti. “Hiç efendiyle, efendinin elinin altýnda olanlar (köleler); bir olur mu? Demekten süreç kendisini alamayacaktý. Köleler arasý eþitlik söylemiyle, “vatandaþlar arasý eþitlik” söyleminde olduðu gibi kölelerin gururu okþanacaktý. Bu eþitlikçe söylemler baðlamda kölelere kölelik damgasý yapýlmaktan yavaþ yavaþ sýyrýlacaktý. Bunun maddi þartlarý da belirmiþti. Bay erki dediðimiz yapýnýn, kutsal ittifaklarý takým erki olan oligarþi içinde, yeni bir tekelci oluþlara dönüþmüþtü. Yazý bulunmuþtu. Efendilerin sahiplik beraatlarý alýn yazýsý (kölelik iþaret damgasý olan) kölelerin kaderler bu kez de “yazýlý kâðýt” belgelerin izinname kimliklerine dönüþmüþtü. Bu yeni dönüþme þekli içinde, alýn, kafa, boyun, kulak vs. damga yazýsý olan markalara gerek yoktu. Ýlk etapta bu köleci damga yazýlarý (bu türün en akýlda kalaný alýna vurulan alýn yazýsý damgalar) tüy, kâkül, sakal, perçem, urba, kippa vs. türünden saçla ve giysilerle kapatýlýrdý. Yani kölelik damgasý olan alýn yazýsý saklanýp gizlenecek olmakla kim kimin kölesi olduðu hatta köleliði bilinmeyecekti! Ancak elinizdeki izinname kimliðe bakan yetkililer bunu öðrenecekti. Yani milleti yapý içindeki köleler biçimsel de olsa biçimsel eþitliði ortaya koymuþlardý. Bu da bir adýmdý. Þimdiki süreçte, göstermelik olacak “kullar arasý eþitlik gereði” kölelik damgasýnýn üzerini örteceklerdi. Damga ve damga yeri; ilk inþadan oluþtan bu tarafa kullar arasý eþitlik þartýnýn kabulüydü. El’e köle olma onuru taþýyan bir eþitlikti. Kolektif eþitlik El’e kulluk içindeki illüzyon olan aktivite, ajitasyonlarýný da edinmiþti. Diðer bay (bey) erki olan egemenlikler karþýsýndaki duyulan baský ve basýnçtan doðan duygu ile bir El’e sýðýnma eðilimi kiþilere; El sahipli korumanýn altýnda olmaya þerefti de bu damgalar! Üzerleri örtülen damga yerleri sadece köleliði örtmüyordu. Bu þerefi taþýyan damga yeri olmayý da örtüyordu. Bu damga ayný zamanda yalnýzlýðýnýz, çaresizliðiniz karþýsýnda sizlerin korunma sýðýnma güvencede olma iþaretinizdi. Bir hatýrlayýnýz lütfen. Habil’i öldüren Kabil’in kaçma, korunma korkularý nedenle saklanmasý karþýsýnda Yehova ne diyordu; “senin anlýna benim kölelik (sahiplik, kulluk) iþaretimi vuracaðým. Bu nedenle kimse sana iliþemeyecek” diyordu. Bu nedenle alýn, boyun, burun, kulak, dudak, ayak vs. bu þeref damgasýný taþýyan en gösteriþli ziynet (süs, bezeme, deðer) yerleriydi. Bu damga yerleri bu damga iþaretler nedenle damgalardan oluþan bir süsleme bezeme yeri oluþla deðer atfediyordu. Damga süslemeler sizin gözeteninizin, sizin koruyucunuzun, sizin rýzk vereninizin teslimiyet kutsamasý yeri de olmakla, kýymetli “ziynet yerleriydi”. Yani ne pahasýna olursa olsun buralarýn bir gösteriþ olmasý ve bir korunmasý deðer ifade eden yerlerdi. Bu tutum, þerefli oluþla teslimiyeti aynýlaþtýrdý. Gösteriþlerle (ziynet süslemeleriyle) panteon içinde buralar kýymetli ve kutsal damga yerleriydi. Baþka baþka El ilahlara sýðýnmaný þerefi olan bu ziynet taþýr oluþlarýn anlamý yeni tevhit karþýsýnda tam bir çeliþkiydi. Oysa þimdiki tevhidi oluþ içinde kiþilerin kendi El ilahýna göre deðer ifade eden ziynet yerlerindeki süsleme damga taþýmalarý yeni tevhide meydan okuyuþtu. Bu tarz geçmiþin aný yineleme tutumu içinde olukla süre gelen imanilkler, yeni anlamlar adý altýnda tepki çekiyordu. Gelenek olan kutsamalarýn yeni oluþum içinde tepki çeker oluþu; sürdürüle gelenle, yeni olan karþýsýnda sürdürülemez olanýn kavgasýydý. Kýsacasý yeni tevhit içinde eski ziynet yeri taþýmalarýnýn anlam ve þerefi þimdiki durum içinde þimdinin tevhidi olandan baþkasýna kul, köle olmanýn taþýnmasý anlamýna geliyordu. Yeni tevhide aykýrý olamazdýnýz. Böyle olunca eskinin tanýmlýsý olan þeref ve onuru, þimdi kölelik utanç damgalý ziynet yeriydi. Þimdi bunlar baþka baþka El ilahlara ait sahiplik süslemeli iþaretlerle bezeli olan ziynet damgalarýydý. Ya biati olmamakla ölecektiniz Yahut ta bu ziyneti olan ziynet yerlerinin; saklanmalarý, gizlenip örtülmeleri gerekiyordu. Tekel olan tevhit karþýsýnda; eskinin süsü olan ve o süsü taþýyan ziynet, görünmesinler diye örtülüyordu. Bu kez de eskiden beri örtünen efendiler giyiniþ þekli olukla kölelerle giyiniþ benzerliðine düþüp, piþti olmuþlardý. Efendiler kölelere göre ayrýcalýk ortaya koyabilmek için kölelerin ziynet yerleri olan El damgalý yerleri örtmekle kapalý giyinme zorunluluklarýna karþý bu kez de kendileri efendi olmakla örtülecek gizlenecek yerleri olmayan efendiler açýk giyinmeye baþlamýþlardý. Kýsaca milleti inþa içinde birçok farklý anlayýþlý geliþmelerden ötürü yeniden birleþen; yeniden ayrýþan davranýþlar ortaya konuyordu. Söz gelimi 6. Yüz yýl Arap coðrafyasýnda müþriklerin giysisi ile tevhidi oluþu simgeleyenlerin giyiniþleri aynýydý. Tevhidi anlayýþ giderek eski kölelik damgalý ziynet yerlerinin meydan okuyuþlarýný gizlettirdi. Örttürdü. Yeni olanýn kendi tevhit anlayýþýna göre eski þerefin onurun taþýnmasý olan bu ziynetler (süsleme ve damgalar) þimdi hicap yerleriydi. Yani utancý müþrik ligi taþýr olmanýn yerleriydi. Yeni tevhidi mana bu örtünmeyle kendisini müþriklerden ayýrmaya baþladýlar. Aykýrýlýk duygusu egemen olmaya baþlamakla müþriklerde de tevhidin zýddýna ziynet yerini açtýlar. Buna göðüs ziynet (iþaret) süslemeleri de dahildi. Damgalarý gözlere soka soka eski ahit iþaretli ziynet yerini ve ziynetini (süslemelerini) gösteriyorlardý. Bunlar deðerli taký deðildi. Anlam ifade eden aitlik alameti olan süslemeleriydi. Giyiniþ þekliyle, giysi rengiyle, oturduklarý bölgeyle, ziynet yerini örtme ya da ziynet yeri kutsamasý içinde kimin kim olduðu ve kime baðlý olduklarýný dýþa vurur oldular. Bu ziyneti damgalar halý ve kilimlerin temel motifleri de olmuþtu. Baþýn arka kýsmýndaki ziynet yerine yani kutsal El damgasý taþýyan yere ya da kutsal El iþareti taþýyan yere; bu anlayýþla þimdi kippa takýp, kutsayan Ýsrail vardýr. Baþ ya da ayaklar veya kol ve parmaklar; ya da kulak ve burundaki vs. olur yerlerdeki o ziynet yerlerini mest ederler. Eskiyi kutsarlar. Eskiye baðlý oluþun ziyneti kutsamalarý; yeni tevhidin içinde kippa takýþtý. Kippa takýþ bir ayin rekâtý, ya da bir ayin bölümü olup çýkmýþtý. Yine baþtaki o ziynet yerlerine terlik takan ya da çeþitli kutsal iþaret izi taþýyan ziynet yerini çeþitli þekilde örtenler, mest edenler, eski yasanýn taþýyýcý kutsamasý içinde olduklarýnýn farkýnda bile deðildirler. Baþýnda taþýdýðý kölelik damgasýný saç ile örtü ile örtme yasaðý içinde olunan günler anýsýnýn aitlik geleneði olarak þeriatý taþýyanlar; o günlerin anýsýna oluþla ritüeli olanlar; bugün Kudüs ve Mekke’de neden baþlarý traþlý ya da kollarýn açýk olmasý gerektiðini, lümpenleri dahil, bir türlü açýklayamazlar. Kölelik kutsamalý kimliði örten giyiniþlerin dýþa vurumu, eski ahit koþullarýnýn ve eski koþullanma hipnozlarýnýn ortada kalktýðý anlamýna deðildirler. Ne olduklarý, neden olduklarý bilinmese dahi din iman kutsallýðý ve kutsamasý içinde bulunmakla bunlar geçmiþin geri baðlanýcýsý olan sosyal genetiðin aný oluþmada fosil kayýtlarý olmakla devam eder giderler. Ýnsanýn kurtulamadýðý þey öznel çevrimle olduðu referans kutsamasý olan düþüncesiydi. Baþlanýþ yaptýðý hareket noktasý olan kutsala baðlýlýktý. Kutsamanýn geri baðlaným yasasý vardý. Sosyal birlikler döneminde ve totem dönem içinde ve ön ittifaklar içinde bir arada olmanýn: bir arada kolektif bir davranýþ içinde oluþun senkronlanmasý ve yapýlacaklarýnýn belli sýraya göre adresle bilinir otorite olup; bunun grup ve kiþi yararýna dönüþür pusula olmasýndaki pekin bilgiyi, kutsamaydý bu. Bu nedenle köleci sistem bu referans üzerine biat olan kendi geleneklerini, kutsama oluþla sürdürüp gidecekti. Bu alan tam bir "üzüm üzüme baka baka kararýr" özdeyiþine dönecekti. Eski iman ahitleri kiþiler geleneði içinde imaný müktesebat oluþla anýlýp; eylemli kýlýnýp; süre gelmeðe devam ederler. Bu giysi türünü, bir rengi vs. kölelik belirtisi taþýnan süreç içinde; eskiden baþýn ön kýsmýnda kölelik iþaretini taþýyan kiþiler þimdi baþýn üstünde kölelik damgasý olmasa bile; nedenini bilmeseler de þimdi o kutsal yerlerin damgalý kýsmýný mesh ediyor güya baþka anlamlarla sývazlayýp öpüyorlardý. Eskiden alnýnda kölelik damgasý taþýyan kiþiler þimdi alýnlarýnda damga olmasa bile efendinin elini öpüp damga yerine deðdirmekle eski yasayý onaylatýyorlardý. Söz ya da eylemle yasa tekrarý, yasa ahdi yapýyorlardý. Ya da kafanýn gerisindeki kölelik damga iþareti olan yerleri "kippa takarak kutsuyorlardý. Ya da El'in ayak bastýðý yere yine ellerindeki yüzlerindeki burunlarýndaki alýnlarýndaki kölelik damgalý ziynetlerini sürtüp deðdirmekle köleci yasa akdini kutsayýp; bu illüzyonist baský ve basýncýn saygýlýma kastýyla ruhlarý kararmýþ köle nesil silsilesi ortay koyuyorlardý. Ýnsanlýk bir mülkiyet edinme biçimi içinde var olmanýn sýnýf savaþý içinde var ola geliþle birçok deneyimler ediniyorlardý. Bu deneyimlerden biride köleliði kaldýrma mücadelesiydi. Köleliði kaldýrma mücadelesi, kölelik merkezli olmaktan çok; köleliðin çevresinde dolaþan bir mücadele þekli olmakla yine de az çok bir yol alýþtý.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |