Sosyal yapý zaten kolektif oluþun kendisiydi. Kolektiflik kendi üzerine yýðýlma olmakla da kendisi üzerine kendi dönüþlü kavramdýr. Yani siz sosyal oluþ içinde bulunmakla (olmakla) kolektif oluþ içindesiniz. Tavþan besleme iþi ya da tavþan üretme iþi kolektif oluþ içindedir.

Tavþan üretme iþi kolektif gücün, kolektif bilincidir. Kolektif alan etkili inþa içinde üretilir. Bu nedenle alan etkili düþünce, eylem ortaya koyan kolektif alan; deðer yargýlarýný yani meþruiyeti de söyleyendi. Yani doðadaki talan gibi bir durumla birinin tavþaný elinizden kapýp alýnmasý; doðada olup bitene göre kolektif öznel anlayýþla meþruiyet sizdir. Bu nedenle bu anlayýþta toplumsal etki alaný içinde geçerlidir.

Totemi yapý düzenli enerji üretir. Kiþi kendi dýþýnda düzenli enerji seviyeleri ortaya koyamaz. Totemi sosyal alan kiþinin ortaya koyduðu düzensiz enerjiyi, totem etkili alan içinde düzenler. Yani kiþi düzenli enerji üretip tüketen bir sosyal sistem içinde deðilken (kolektif alan içinde deðilken) kiþi tek baþýna ya da sürü yaþam içindeyken, tavþan üretemezdi. Üretse bile o üretim çeþitli nedenlerle kýsýr kalmaya ve sürekli olmamaya zorunludur.

Kiþinin kendi baþýna üretim hareketi içinde olmasý, en az iki nedenle baþlayamazdý. Bu iki nedenin biri çevrim diðeri de kolektifi alan etkili güçtü. Sizlerin totemi bir sosyal yapýdan yoksun olmanýz demek hem çevrimden hem kolektif bir entegrasyondan yoksun olmanýzdý.

Tek baþýnalýk düzenli enerji üreten bir sistemden yoksun olmanýz demekti. Çevrim demek entegre parçalý kesikli durumlarýn baðýntý giriþmesidir.

Totemi sosyal yapýlar da barýnma alaný güvenliði; yavru bakýmý, hasta, güçsüz, sakatlarýn bakýmý; ava ya da yiyecek bulmaya giderek süreci gözcü, haberci, pusucu, koþucu alet kullanýcý gibi birçok parçalý organizeler entegresine çevirmekle, sosyal süreç te bir çevrim ve kolektif harekettir.

Üretim hareketi de hem bir çevrim hem de bir entegreler bütünüdür. Tavþan üretime iþi kolektif alan etkili birçok düzenli entegrasyonun bir arada olmasýyla olasýdýr. Örneðin bir yavru tavþaný büyütecek kadar bir uðraþý içinde olabilmeniz için sizin kendinizi o iþe vakfetmeniz için size avdan pay veren ikinci bir katýlýmcý dýþ süreç olmalýdýr. Böyle bir þey zaten sosyal oluþ veya kolektifi iliktir.

Yine sizin güvenliðinizi saðlayan bir korumacýlýk olmalýdýr vs. Ki böylece korumacýlýk ta size giderilmiþ motivasyonlarýnýz nedenle serbest oluþun “etki alanýyla deneyce” davrana bilme olanaðý saðlar. Yani kolektif etki siz ense yapsanýz da size saðlamalar vermekle de bir etki alanýydý.

Burada ense yapmak olarak ironi ettiðimiz kiþi ya da kiþiler, güdülerinin karþýlanmasýna zaman ve enerji de harcamayacaðý için doyma korunma için geçecek zaman kiþimize bol bol sýnama yanýlma olacak boþ zaman olmakla yansýyacaktýr.

Böyle bir boþ zamanlý durum için kiþinin ense yapmasýna da gerek yok. Kolektif etki alaný içinde olup ta koþamayan aksak, aciz ama tavþana gözcülük yapabilecek türden belirebilir tüm durumlar böylesi bir olanaðýn ortaya çýkma durumlarýdýr. Kolektif etki alaný içinde böyle bir kiþi bam baþka bir etkinliðe kendisini vakfedecektir. Ki böylesi bir kolektif etki alanlý boþluk devinmeleri içinde boþ zaman olanaðý ve kolektif kullanýmla bir tavþan bakým üretim özgürlüðü saðlansýndý.

Bu türden kolektif alan etkili oyuk hareketleri veren katkýyla ve entegrasyonlar içinde kolektifin tanýmadýðý buðday yetiþtirme mýsýr yetiþtirme gibi baþka emekler devreye girebilsindi. Etki alaný kolektifti. Etki alanýnýn ortaya koyduðu oyuk alanlarý kolektifti. Oyuk alanlar içinde oluþan boþ zaman uðraþýlarý kolektifti.

Sizi karþýlanan saðlatmalar içinde tutan kolektifti vs. Hasýlý böylesi devreye giren süre durum uðraþýlarý içinde olmakta kolektifti. Uðraþlardan sonradýr ki tavþan çoðaldýktan sonra bile artýk sürecin kolektif kullaným olmasý, geri dönüþsüzdür. Salt güvenlik kaygýsýnýn sürüyor olmasý bile kiþisel hoþlanmalý duygular peþinde gidilmesine engeldir. Tavþan yetiþtirme sürecine bozucu bir etki ortaya koyacaktýr.

Atom bir kez oluþup, moleküler süreçlerin olgu ve olaylarýna dönüþtükten sonra tekil duygular içinde olmaya paydostu ve geçmiþ olsundu.


Artýk atom (entegrasyon) içindeki kuarklarýn, leptonlarýn, nötron ve pozitronlarýn, elektronun vs. entegre atomdaki kendi alan etkisi katkýsýný geri çekip; nötron ya da pozitronun tek baþýna molekül inþa edecek bir olanaða sahipliði ortaya koymasý olanaksýzdýr. Ýnþa ve üretim “kolektif alan etkisi” damgasý taþýyordu.

Ýþte El üreten kolektif alan etkili bu iliþki içindeydi. El mana anlayýþýnýn kendisi mülk sahibi de olsa, feriþtah ta olsa tek baþýna bu baðlamla bir hiçti. El hiçbir zaman sahibi olamayacaðý kolektif alan etkili bu zorunlu inþa yapýsýna; ancak ve ancak hile üzerinde sahip oluþlaydý.

Ýlk düzenli saðlatým iliþkisini ortaya koyan kolektif ilik, totemi mana entegresiyle olan sosyal yapýydý. Tekil kiþi böylesi bir entegre ve kolektif yetenekli yapýdan yoksun olmaktý. Kolektif alan etkili kolektif bilinçten, kolektif yetenekten, kolektif güçten yoksun olmasýydý. Kiþi; entegrasyonun ve kolektif gücün sahibi deðildi. Ve bu olanaksýzdý. Þu halde kiþi üreten gücün de üretim araçlarýnýn da mülk de sahibi deðildi. Ki zaten öyleydi.

Su saptýðý yerde yeniden arkýn içine kanalize edilirdi. Düzeltme yapmak için su sapaðýna kadar gidecektiniz. Kolektif alan etkisi, kolektif sahipliðin üzerinde sapmýþtý. Kolektif üretim gücü kiþi mülkü yapýlmakla, mülk sahibinin aslan payýný almasýna göre çevrim edilmiþti. Ancak o noktada düzeltilirdi. Tekil kiþi, “ancak kolektif gücün çevrime edeceði” durum ve durumlarý hiç ortaya koyamazdý.

Normal bir tek kiþinin günlük faaliyeti þöyle olacaktýr. Tek kiþi þansýna baðlý rast gidip gitmemeye baðlý hemen hemen gün boyu av peþinde olacaktý. Atýk bir leþ bulursa çok þanslýydý. O günün tehdit ve güvenliðine göre; aranan þeyin bulunup bulunmamasýna göre, hava muhalefetine göre; kiþinin saðlýðýnýn ve yeteneklerinin el vermesine göre; ot, kök, meyve, böcek toplayacaktý.

Üstelik ava giderken avlanmak en büyük ve her an olasý bir kaçýnýlmaz tehditti. Bu stresle beslenmeye çýkacaktý. Dahasý bu kiþi kendi güvenliðini saðlamanýn, yavruya bakmanýn, dinlenme gibi süreçlerin kesikli sürekliliði içinde olmakla; yine tek kiþi kendisini yarýn yeniden av yapacak; yarýn yeniden ot, kök meyve toplayacak duruma getirmenin ucu ucuna olduðu bir “süre durumlarla” cebelleþir olacaktý.

Böylesi bir cebelleþme içindeki kiþinin istisnai olarak tavþan yetiþtirme iþi ortamda kolektif alan etkisi olmayacaðý için kiþinin hiç yapmayacaðý; hiç boþ zaman bulamayacaðý bir doygunluk, bir isteksizlik durumudur. Üstelik ürettiði, kapanýn elinde kalacaðý bir kaoslu dünyada; kiþinin hem kendisini hem ürettiðini savunmasý akýl almaz olacakla; üretilenin sürekliliði de olmazdý. Bu kiþi için gereksiz bagajdý.

Tekil baþlatýlacak bir üretim hareketi, çok özel yalýtýmlý bir durum içinde istisnalara ancak dönüþürdü. Hiçbir dýþ tehdidi olmayan yalýtýmlý çevrede siz lak dedikçe et, luk dedikçe su saðlanýyorsa bu olasýdýr. Böylesi bir istisna ortam içinde önünüzde nasýl geçireceðiniz belli olmayan büyük bir zaman boþluðu oluþmakla ancak bu ortamda amaçsýz davranýþlar amaçlý davranýþlara dönüþebilirdi.

Doða, keyfe keder çok özel istisnalarýn olasýlýðýný deðil, giriþen sürecin “olaðan boþluklu tanecikli özel istisna” durumlarýyla olasýydý. Ýþte kolektif sinerji böylesi giriþen ortam boþluklarý içinde lak dedikçe et luk dedikçe su bulmanýn olanaðýný ortaya koyan ilk ve þimdilik tek yalýtýmlý ortamýydý. Üretim yapacak bir öncellik içinde hazýr enerjiyi vermek, entegre bir kolektif alan baðýntýsý içindeki çevrimin özelliðiydi.

Kýsacasý ilk üretim hareketi baþlarken “ne kadar ekmek o kadar köfte” ya da al sana köfte ver bana ekmek demenin arz talebini oluþmanýzýn, öznel bilgisi, özel bilinci ve özel arz ile talebi yoktu. Ya da ilk baþlarda sizin köfte sunmakla ekmek ürettireceðiniz bir eðilim içinde olan dünya yoktu.

Üreten üretenin açlýðýný onun ürettiðinden anlýyordu. Aðaçtan düþen aðaçta düþenin halinden anlar olmakla iletilecektiler. Ama bu iletime üretenin arzý ile ve üretemeyenin de talebiyle ticaret ya da kâr yapma biçiminde oluþmayacaktý. Hiç beklemediðiniz bir süreçle bu iletilme olanaðý takasa dönüþecekti.

Ýlk üreten totem gruplar yaðmacý gruplarýn hýþmýndan korunmanýn yolunu, ürettikleri bu tür totem yiyeceklerden bulacaklardý. Hatta ölülerini leþ yiyici hemcinslerinden korumak için döþeme ve sedir altýna sakladýklarý ölülerini dahi mezara, bu yolla koyacaklardý.

Üretmekle yaðmacýlýktan vaz geçmiþ olan üretici grup, yaðmadan emin olmak için periyodik sürelerle dýþarýya yiyecek býrakýyorlardý. Böylece grup yaðmacý öfkeden korunuyordu. Gece bu yiyecekleri alan yaðmacýlar savunma halindeki gruba (yiyecek yumurtlayan tavuða) dokunmuyorlardý. Üreticiler talancý ve leþ yiyici karþý tarafa ürettiði ürünü kurban ya da kurtulmalýk olarak sundular.

Masallardaki devlerin tasallutu nedenle akmayan çeþmeler, biçilemeyen tahýllar için ayda yýlda bir kýz oðlan kurbaný isteyen ejderhalarý devleri hatýrlayýn lütfen. Ýlhamlarýmýz hangi süreçlerde ve nerelerde sýzlýyordu acaba?

Zamanla bu yiyecekleri yerleþke alaný dýþýnda talancý grupla kendi gruplarýnýn etki alanlarýnýn birbirine deðinim yaptýðý yerlere býraktýlar. Talancý tehdidi yerleþke alanýndan da uzaklaþtýrmýþlardý. Ýþte bu zamanda üreticiler ölülerini dýþarýdaki mezara koydular.

Yine de istisna durumlara meydan vermemek için mezar üzerine yiyecek te koydular. Ki ölülerinin eti bir sakata gelmesindi. Bu süreç en fazla bir hafta kadar sürüyordu. Ölü birkaç günde çürüyüp koktuktan sonra artýk güvendeydi. Yiyecek býrakýlmasýna gerek yoktu.

Bir baþka grup yiyeceði kesim alanýna býrakmayý düþünemediyse de kendi güvenliklerini ve ölülerinin güvenliklerini saðlamak için hem mezar üzerine hem dýþarýya yiyecek býrakýyorlardý. Böylece totem yiyeceði hem kendi canlarýný kurtarýyordu hem ölülerin etini kurtarmakla “ölü yiyeceðine”, (ölü yemeðine) dönüþüyordu.

Yaðmacýlar üreten tarafa hala tehditti. Üreten grup yamyam eðilimlerle tehdit olmaktan çýkmýþtý. Ama her zaman yaðmacýlara yiyecek vermekte hoþ olmuyordu. Hem karþý tehditten hem yiyecek vermekten kurtulmak istiyorlardý. Bu nedenle pasif durumdaki üreten grup ta yaðmacýlara tehditti. Yaðmacýlar kadar olmasa da yaðmacýlar gibi ayný nedenle olmasa da üreticilerde yaðmacýlar için daima “potansiyel bir tehditti”.

Bu süreç iki tarafýnda üreten harekete dönüþmesiyle damda düþen damda düþenin halinde anlamasýna dönüþecekti. Günü geldiðinde bu kez bir bu tarafýn kesim alanýna býrakýlan yiyeceklere karþý diðer karþý grup ta ayný tehdide hassasiyeten kendi ürettiði totem yiyeceðini kesim alana (kutsal yere-tapýnak alana) býraktý.

Bu taraf yiyecek býrakmaða gittiklerinde ummadýk bir durumla karþýlaþtýlar. Karþý tarafta bunlara hediye ya da sunu veyahut ta kurtulmalýk mýsýr kurbaný býrakmýþlardý. Bu tarihin görüp göreceði ilk karþýlýklý kurban edilme dediðimiz süreçler; TAKAS denmekle yeni tür bir “üretim hareketi olmaya” doðru anlaþýlmaya baþlanýþ, oluyordu.

Býrakýn arz talep saçmalýðýný. Totem mesleði demekle þimdilerde de sektör faaliyeti dediðimiz “üreten iliþkiler” olmadan” üretim hareketi” (sektörler arasý) baðýntý olmuyordu. Açlýðýnýzý sunsanýz da aç oluþunuzu talep etseniz de “üretim hareketine” dönmüyordu.

Kiþi açlýðýný saðlamak için doðaya doðru yönelirken sýrtýnda bebeði, diken üstünde olan tedirginliði ile vs. olan bir bütüncül davranýþlarýnýn içindedir. Davranýþlarýný parçalayýp kendi üzerinde organize edemez. Örneðin belenmeye giderken çocuðun baþýnda kalamaz. Oysa kolektif davranýþ bütüncül süreçleri iþ birliði, iþ bölüþümü ve yardýmlaþmanýn organizesi þeklinde düzenler.

Kolektif güç, sizin çocuk baþýnda kalamadýðýnýz evrede bir baþkasýný çocuðun baþýnda býrakýr. Sizin aðaca çýkamadýðýnýz yerde bir baþkasýný aðaca çýkar vs. durumlarla bütün olan süreci parçalý iþler entegrasyonu yapar. Ýþte üretim hareketi kiþi üzerinde parçalý hareketlere dönememekle ancak ve ancak kolektif üzerinde parçalý süreçler etki baðýntýsý olmakla baþlar.

Yani arz ve talep sömürme olmak dýþýnda üretimin hiçbir þeyi deðildir. Kolektif alan etkisi içinde bütünlük parçalý organize olur. Bütüncül sürecin parçalý süreç kýlýnmasýyla ile her parçalý sürecin etrafýnda beliren yepyeni hiç olmayan oyuk alanlarý oluþur. Ýþte bu oyuk alanlarýndan birisi de akla hayale gelmeyen bir üretim iliþkisi olmakla karþýmýza çýkar.

Görüyorsunuz üretim hareketi baþlangýcýnda liberallerin dediði gibi arz taleple baþlamýyordu. Belki bir arz talep vardý ama bu liberallerin dediði arz talep deðildi. Üretmeyen bir grupta devam ede gelen ölü eti yemeye, yaðmacýlýk yapmaya ve yamyamlýða bir talep vardý.

Üreten grupta da az çok devam ede gelenden uzaklaþma ve kendisi ile ölüsünü savunma eðilimi daha fazlaydý. Ölülerinin na’þýný kurtarmaya ve kendi canlarýný kurtarmak için de yaðmacý yamyamlara totem yiyeceði sunmanýn arzý vardý ama bu zenginlik ve sömürü yapan kâr ticareti deðildi!

Görüyorsunuz ekonomik olaylar ne kadar ekmeðe (arz etmeye) karþýn o kadar köfte (talep edersin) diyen bir süreç ile baþlamamýþtý. Arz talep dengesi üretim hareketinin bir zorunluluðu olmayýp, üretim hareketinin asalaðýydý. Üretim hareketini sömürmek için ortaya konan bir davranýþsal ruh durumu olmakla, öznel etkili psikolojik durumlar ajitasyonuydu.

Üretim iliþkisi kolektif yapý ile baþladý. Ve üretim iliþkisinin kolektifi oyuk alanlý devimlerle vardý. Üretim iliþkisi kolektifi olmasýndan ötürü hep kolektif alan etkisinden besleniyordu.

Kolektif alan etkisi yardýmlaþan iþ birliði ortaya koyuyordu. Ýþ bölüþümü besin bulmaya gidenler kadar geride kalýp ateþ yakmayý, geriyi korumayý, çocuk bakýmýný, haber getirip haber götürme gibi türlü hizmetlerin yapýlmasýna olanak olan ortam oyuklarýný ortaya koyuyordu.

Bu tür hizmetler, saðlatan uðraþýlarýn parçalý olmakla temel zorunluluklarýydý. Bu parçalý zorunluluklar ayný “kolektif etki alaný” içindeki “üreten iliþkilerin de” ortaya çýkma zorunluluklarýydý. Ve bu süreç ittifaklarla da “üretim hareketiydi”. Bu iki karakter (üreten iliþki ve üretim hareketi) üretimin temel esasýydý.

Böyle olunca bu kes de tersten kolektife doðru bakarsak; üretim hareketi dýþýnda, sosyal olmanýn, toplum olmanýn, kolektif olmanýn, çevrim olmanýn “hizmetleri” vardý. Kitap yazma ve kitap okuma, ilaç bulma, teknik icatlarda bulunma, uzaya gitme seyahat etme, müzik besteleme ve dinleme, sanat yapma gibi hizmetler temel üretim hareketi dýþýndaydý. Ama yine de bir üretim hareketiydiler.

Temel hareketi ortaya koyan uðraþýlar zanaattý. Zanaat öðrenilir öðretilirdi. Yarattýðý sinerji ile sosyo toplumu bambaþka etkinliklerde bulunmaya vakfeden çalýþmalarý oluþacak olan boþ zamanlarý ortaya koyan asýllar olmakla özgürleþmenin vaz geçilmezleriydi.

Özgürlük te kolektifti. Yani mýsýr üreten süreciniz olmasaydý otomobili kullanma özgürlüðünüz de olmayacaktý. Özgürlüðü ortaya koyan süreç te kolektif üretim hareketi olmakla, kolektifti. Sosyo toplum etkisiyle ortaya konan uðraþýlar (sanat ve hizmetler) öðrenme öðretme olmalarýnýn yanýnda yetenektiler de. Ýþte “asýllarýn” ortaya koyduðu özgürleþtiriciler sanattý

Bunlar ve sanat ta sosyo toplumla, hayat olmanýn þartlarýydý. Hayat bunlarsýz var olurdu. Ama kaliteli ve daha güvenceli hayat içinde oluþlar ve yaþama sarýlma oluþlar sanatsýz olmazdý. Sanat ve sosyo toplumsa hizmetler “asýllarýný asla unutup”, “asýllarýnýn üzerine olmamalý”.

“Asýllarýnýn yanýnda ve asýllarýna göre baðýntýyla sanat ve hizmet olmak zorunda”. Çünkü sanatsýz ve hizmetsiz hayat damarlarýnýzýn biri kopsa da siz yine de yaþarsýnýz. Ama asýllar olmadan sanatla yaþayamazsýnýz. Size tarýmý neden yok ettirdiklerini anlýyor musunuz? Her halde “Ýso Showlarla” “Dayan Showlarla” vücut bulacaðýnýzý bildiklerinden deðildi.

Unutmayýn ki kolektifi kolektif yapan sanat yapan temel üretim hareketi olmadan, sanatýn ve hizmetin düþüncesini varlýðýný bile ortaya koyamazsýnýz. Snop ve küçük daðlarý ben yaratým diyenler. Kendisini “sanat” diye, her þeyin üzerinde gören banal, yozluklar. Bir iyi düþünmeli! Bu nedenle üreten hizmet hareketi dýþýndakiler; ancak ve ancak sosyo toplumsa güçle ortaya konan sair hizmetler; temel hizmetlere baðýtlanýr. Ve böylece temel hizmetler gibi görülen uygarlaþma olurlar.

Ekmekten ne kadar pay ayýrýyorsanýz; sanattan, teknikten, teknoloji ve bilimden, seyahat gibi hizmetlerden de o kadar köfte alýyordunuz. Ya da ekmeðini bulduðunuz kadarla, köfte üreten oluyordunuz. Nüfusun yüzde yüzünü zanaatta çalýþtýrýyorsanýz, sanatý da hayatta zevk almayý da kaliteli yaþamý da doðaya egemenliði de özgürleþmeyi de bulamazsýnýz.

Bunun diyalektiði þuydu. Köfte ekmeðe hizmet hareketi olarak döndükçe ekmek artýyordu. Ekmek arttýkça köfte üretenler ve köfte miktarýndaki kalite artýyordu. Ekmek temeldi ama hiçbiri birbirine üstün deðildi. Ýkili baðýntýydý. Sosyo toplumda ekmek köfte içindi, köfte de ekmeðe katýk olmakla yaþamýn üretimin özgürlüðün kalitesiydi.