..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Bütün sanatlarda insaný þaþýrtan bir yan vardýr. -Alain
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




15 Mayýs 2021
Dört Durumla Ancak Teoloji 15  
Bayram Kaya
Pekiyi bu geri baðlanýmý hatýrlamak nereden ileri geliyordu? Köleci sistem kolektif emeði kiþi emeðine indirgemiþti. Ama köleci irade istese de istemese de kiþisi emeðinin kolektif bir paydaþla karþýlýðý vardý. Kolektif emeðin kolektif karþýlýðýný alamamaktan doðan çeliþki nedenle eþitlik geçmiþ kolektif hafýzanýn hatýrlamasýydý


:EDG:
Doða tektonik olaylý giriþimle ve inorganik bileþimleriyle dinamik bir iþleyiþ ve canlýlýktý. Ve doða organik bileþimler yalýtýmý içinde canlýydý. Ýlk sel atalar doðanýn bu davranýþlarýný, kendilerinden baþlatacak atak harekelerle kendi ihtiyacý kadar hayal gücü imge duygularýný, doðanýn dinamik davranýþlarýyla eþleþtirdiler.

Böylece ilk seller doðanýn dinamik eylemlerini kendi duygularýna benzettikleri yorumlardan hareketle süreci baþlattýlar. Doðanýn dinamizmi kiþi ihtiyacý davranýþlarýn haz ve elem duygusu ile eþletildi. Böylece ilk sel atalara göre doðanýn dinamiði kiþisinin haz ve elem duygularýyla belirmeler verir olmakla, yorumlandý.

Doða dinamiði ile kiþinin bu tarz kiþi özneli groteski düþünce bileþimleri hala teolojik deðildi. Aksine ilk sel hemcinslerimiz kendilerinden hareketle doðayý da kendilerine benzetili kýldýlar.

Böylece kiþilerin doðayý kendilerine benzetili kýlan canlýcýlýk dediðimiz animizdi ve groteski mana yorumlarý kiþi bazlý groteskti ve analoji yorumlara dönüþmüþtü.

Kiþilerin kendi ihtiyaç seyrine göre kiþilerin de doðaya yönelmeleri vardý. Bu her kiþide böyleydi. Ýhtiyaçla (güdüyle) doðaya yönelen kiþilerin davranýþlarý isteseler de istemeseler de birbiriyle rastlaþýp kesiþti. Bu kesiþmeler bileþimli eylemlerde "ortaklaþan bir eþ anlý tahrik (iþlerge) gücü" vardý.

Rastlaþan, kesiþim bileþimleri veren tahrik gücünün kiþiler üzerinde onlarca deneyim giriþmeli imge gücü etkisi vardý. Kesiþen bileþimlerle oluþan eylemler içindeki tahriki kuvveti veren eylem ve imge gücü düþünceler; en az enerji tüketen kolaylýðýn çekim ve baðlaným yasasýydýlar.

Kiþiler yalýtýma olmakla korunan bir yasa kuvveti içindeki baðýl giriþmelerin organizesiydi. Kiþi-kiþi arasýndaki tahrik kuvveti de (iþlerge kuvvet te) dýþtan ve kiþiler arasýnda da kolektif kuvvetin korunum yasasýydý.

Kolektif kuvvetin korunum yasasý gereði kolektif kuvvet alaný kendi hareket geniþliði kadar bir yüzey alaný bölge içinde yalýtýma edildi. Kolektif yalýtýmlý alan içinde ortak kesiþimle oluþan eylem ve imge gücünden derlenen bileþimler içinde seleksiyonlar yapýldý.

Bu seleksiyonlar týpký doðanýn baský ve basýncý gibi kolektif alanýn yalýtýma kolektif kuvvet etkisi nedenle yine groteski okundu. Ancak kolektif alan içindeki bu tekil ve groteski okuma, "bileþik alanlý kesim ve birleþmenin damgasýný" yemek zorundaydý.

Ýþte bileþik alanlý kolektif kuvvettin etkisi, ortak kesimli bileþikler veren seleksiyonlardý. Kolektif kuvvetten doðan seleksiyonlar eþ anlý ortak okumaya dönüþtüler. Böylece tekil ve groteski olan ilk sel eylem ve ilk sel anlamlý imgeler kolektif alan içinde þimdi ortak eylemli eþ zamanlý eylem ve imge anlayýþý olmakla TOTEM ETKÝYDÝ.

Totem etki ilk kez kendileri dýþýnda ama kolektif alan içindeki, "kolektif etkiyi temsil eden totem anlamla" söylendi. Totem anlamlý söylemler bileþen kuvveti eþ anlý ve tekrarlý çevrimlerle, depo edip; sosyolojiyi dýþ dünyadan tecrit ettiler.

Bu yalýtýma alan içinde beslenme, savunma, yavru bakýmý, barýnma eylemli "farklý enerji türleri baþka tür bir enerji biçimine çevrildi". Bu mucizeydi. Bu mucize içinde yardýmlaþma ve iþ bölüþümle olan iþleyim gücünün (tahrik gücünün) organizesi vardý".

Yani tekil bir kiþi, kendi bedensel gücü ile besin bulma enerjisini ortaya koyarken; karþýlýk olarak baþka kiþi de besin bulan kiþinin yavrusuna bakýyordu. Bir diðeri de besin bulan kiþinin güvenliðini saðlýyordu.

Beslenme, barýnma, savunma, yavru bakýmý gibi her biri farklý bir karþýlanma olan bu enerji türleri kiþilerin birbiri üzerinden eþ anlý süredurumlarla baþka tür enerji karþýlamasýna dönüþüyordular. Yani bir kiþinin besin bulma iþi diðer kiþiler üzerinde yavru bakýmý enerjisiyle, güvenliði saðlama enerjisine dönüþüyordu vs.

Kolektif kuvvet yeni bir "alan açma yol belirleme" iþiydi. Totemdi kolektif kuvvet, çevredeki uzay zaman içindeki kiþilerin önüne yalýtýmlý kolektif birimler üzerinde eksiðini tamamlatacak olan eþ anlý bir UZAY ZAMAN ALANI açmýþtý.

Bu totem alanlý uzay zamanýn avcý toplayýcý ve üreten iþleyim gücünden doðan artý deðerler depo edilen kolektif mirasýn çevrimlerine dönüþüyordu. Çevrimler kolektif bir savunma ve kolektif bir besin saðlamanýn sürekliliðini veren güvenceydi.

Ýþte "yalýtýmlý ortamýn bu türden bileþik alan etkisi" kiþilerdeki canlýcýlýk veya animizdi groteski anlamalarla bileþince, ikinci bir durumla TOTEMÝ MANA gücü, ortaya çýkacaktý. Animizdi groteskilik, totem alanýn geri baðlaným süreçleriydi.

Yalýtýma totem alan yalýtým nedenle týpký bir vücut gibi KENDÝLÝKTEN BÝR SELEKSÝYON ARACI GÝBÝ ÇALIÞAN ETKÝYDÝ: Bu kendilik seleksiyonlu yalýtýmýn seleksiyon bilinci, totemi mana gücüydü. Tümden bir totem aitliði bilinciydi. Atalar deneyimiyle oluþan kolektif bir sosyolojinin aktarýmýydý. Karþýlýklý ve ortak saðlamalý özgeciliðin bilinciydi.

Bu özgecilik, bu paylaþým totem kardeþliði olarak ifade ediliyordu. Yine totem gücü sürü davranýþýna göre yalýtýma bir biyolojinin gen havuzu sýnýrlanmasýydý. Totem alanýn, totem gücü kaynaklý bir mana etkisi vardý.

Þimdiki teolojik anlayýþ dediðimiz kategorize edici anlayýþýmýzla sondan baþa doðru baktýðýmýzda, groteski-animizdi mana anlayýþýndan sonra dünyayý yorumlama içinde totemi anlama ikinci sýradaydý. Birinciden birleþtirilen düzenleyici enerjin algýlarla birinci hal üzerine oturmuþtu.

Eðer bunlar teoloji ise (!)totemi mana anlayýþý ikinci bir teolojik anlayýþtý. Fakat þifahen teolojik diyeceðimiz totem bileþimli ruh hali mana içinde de tanrý fikri yoktu. Hesaba çekilme fikri yoktu. Yine kaygý fantezili güdüler baskýndý.

Þifahen teoloji diye söylenebilecek üçüncü tür teolojik mana hali de ilahi mana gücü olan haldi. Ýlahi mana gücü totem alandaki iþleyim gücüyle ortaya konan "üreten iliþkiden doðdu". "Üreten iliþki ÝRADÝ mana gücüydü".

Ýþte "üreten irade gücü" birinci hal ile kiþinin kendisinden baþlattýðý çevreyi bu kes de dýþtan kendilerine doðru olan etkiyle söyleyen güçtü. Dýþtan kolektif alana doðru olan çevresel baský ve basýncý kolektif iradeli güç kolektif alana göre söylüyordu.

Yani çevre etkisini kolektif irade ortaklaþtýran anlamla söylüyordu. Özelleþtiren köleci süreç içinde çevreden kolektif alana doðru olan etkiler, bu kes de kiþilere göre groteski ilikle El takdiri ÝRADE olarak söylenecekti. Ýþte teoloji asýl anlamýyla bu noktada patlayan, kiþisi groteski lige göre mana anlayýþýný özelleþtiren anlamýyla, teolojiydi.

Teolojik söylem kolektif güvenceyi kiþiler aileler üzerine parçalamýþtý. Kolektif güvencedeki bu parçalanýþlar söz gelimi yine teolojik bir söylem olan "komþuluk hakkýný" doðurmuþtu.

Üreten kolektif süreci inþa eden baþlangýç koþullarý içinde ne yoksa baþlangýçta o varmýþ gibi teoloji ile söylenmiþti. Kâr denmiþti. Ticaret denmiþti. Kazanç denmiþti. Ticarette babam olsa güvenmem denmiþti. Kader denmiþti. Rýzk denmiþti. Takdir denmiþti. Ýman denmiþti. Tevekkül denmiþti. Kâfir denmiþti. Bir lokma bir hýrka denmiþti. Ganimet denmiþti. El yolu hak yol denmiþti. Denmiþti oðlu denmiþti.

Köleci El manalý teoloji dýþ dünyadan kolektif alana doðru olan baský ve basýncý kendisine ortak tanýmayan söylemlerin tekil irade gücüne dönüþecekti. Durup dururken El 'in kendisine ortak tanýmama eylem, söylem imgesi nereden geliyordu?

Kuþkusuz ki ortak tanýmazlýk söylemi; kendisinden önce var olan inþaca olan kolektif yapýdan (ortaklaþan, paydaþlarý olan yapýdan) hareketleydi. Kolektif sistemin kendisine ortak tanýklýðýna karþýn, kendisini kolektif sistem yerine koyan El 'in ortak tanýmazlýðý; özelleþtiren tamahýn zýt söylemiyle kendisine ortaklar tanýmama baðýntýsýndan ileri geliyordu.

Üreten iliþki, irade gücünü belirlerdi. Üretim gücü iþlerge olmanýn üretim gücüydü. Üreten iþlerge güç kendisini totemi mana gücünden ayýran bir belirmeydi. Üreten iliþki ve üreten iliþkinin üreten irade gücü kendi tekrarlarý ve kendi irade kararlarýnýn sahibi olan mana gücüydü.

Ýlahi mana gücü; grubun ÜRETEN ÝLÝÞKÝ GÜCÜYDÜ. Üreten iliþki gücü totem gücün baskýnlýðýný gerileten güçtü. Totem mana gücü, üreten iliþki içinde yaptýðý seleksiyonlarla kendisini ittifaka katmanýn ÝRADESÝNÝ gösterecek olan mana gücüydü.

Ýlahi mana gücü, grup gücünü totemi gücün elinde aldý. Ýlahi mana gücü totemi yalýtýmý; gruplar arasý temaslar giriþmesi içine açtý. Böylece ilahi mana gücü, gruplar temasý ÝTTÝFAK BÝLEÞÝMLÝ YALITIMA çevrimlerin de mana gücüydü.

Bu haliyle ittifaký güç, ilahlar arasý bileþimle ilahlar yalýtýmlý alan bilinci olan teolojik güçtü. Ýlahi mana anlayýþý, gruplar arasý üretim hareketinden doðan ilahlar arasý karar almanýn ittifak (konsorsiyum) gücüydü.

Totemi mana gücüne kýyasla (oranla- nispetle), "ilahi mana gücü ittifaký sentezi, ittifaký uygarlýðý ve ittifak insanýný yaratmanýn mana gücüydü".

Ýlahi mana gücü; totemi mana gücünün yapamadýðýný; üreten iliþkinin üssel açýlýmý içinde olan irade gücüyle yapýyordu. Üreten mana gücünü, totem dönemin önüne koyma þansýnýz yoktu. Totem dönem olmadan da üreten iliþki baþlayamazdý.

Teolojik durumlu mana gücünün dördüncü evresi de El mana anlayýþýydý. El mana anlayýþý geliþmiþ, kolektif bir üreten iliþi ile geliþmiþ bir ittifaký ve kolektif üretim hareketi sahipliði üzerine inþa oluþtu.

El mana anlayýþý geliþmiþ kolektif mülkü, keyfi durumla özelleþtirdi. Üreten ilahi iradeyi, "üretmeyen mülk sahibinin irade gücüne" çevirdi.

Böylece üreten irade gücü yerine mülk sahibinin irade gücü kondu. Köleci El ahit olan El est meclisinde insanlarla kulluk sözleþmesi yapýldý. El, El est meclisinde kolektif güç yerine konuþan tekil benci tamah algýydý.

Bu algý içinde El, "ben mülk sahibiyim ve mülkümden size vereceðim" demekle El, kiþiyi sisteme yabancýlaþtýrdý. Önce vaatlerle sonrada uyarý ve öðütleriyle kiþiyi topluma yabancýlaþtýrdý. El ahide inanç ekseniydi. El bu inanç eksenini sömürü aracý yapmakla "El"; "üreten kolektif süreci enfekte ediyordu".

El est meclisi, kolektif alaný týpký totem alan gibi El 'in alaný yaptý. El est meclisi mülk sahibi El 'in tek söz sahibi olduðu meclisti. El bu meclisin baþkanýydý. El est meclisi El 'in irade sahibi olduðu meclis demekti.

El est meclisi ittifaký sürecin ilahlar kuruluna karþýlýk geliyordu. Ýlahlar meclisinin taraflarý üreten gruplardý. El est meclisi içinde üreten ilahlar yerine, mülk sahibi bir El ve o El 'in yani mülk sahibinin vaat etmesine biat eden tevekküllü kullarý vardý.

Nasýl üreten irade, mülk sahibi El iradesi tarafýndan perdelenip, üreten kolektif iradenin geçmiþi yani hafýzasý silinmiþse; El est meclisi de (El var demek olan. El 'in mülk sahibi olarak var olduðu meclis te) ittifakýn ilahlar meclisini ve ittifakýn üreten ilah iradesini; El 'in mülk sahibi olma, irade gücüyle perdeliyordu.

El yok edilen kolektif hafýzanýn kendisi oluyordu. El yok edilen kolektif hafýzanýn yokluðu ile onun yerini doldurmakla; kolektif hafýzasýzlýkla anlaþýlýyordu. Ortaklaþan paydaþla olan kolektif mülk sahipliðinin hafýzasý silinmiþ yerine kendisine ortaklar tanýmayan, ortak koþmayý þirk sayan El 'in mülk sahipliði olan "EL MÜLKÜL EL" konmuþtu.

Kul kavramý köleci dilin teolojiye verdiði söylem ve tanýmdý. Günümüzdeki yaratýlýþçý söylemin geri baðlaným diliydi. Geçmiþin bu köleci hafýza teolojisi nedenle hiç bir þeye gerek duymayan "yaratýcý iradeye" kul edinme ihtiyacý isnat edilmiþti.

Daðlar, bulutlar kul deðildi ama insan Yaratýcý güce kuldu. Bu tartýþmalardan sonra "o, ol" der; "o þey de olur" diyerek her þeyin boyun eðen kulluðu, yaratýcý irade içine aktarýlmýþtý.

El est meclisi mülkün sahibi ve ahit sözleþmesi denen köleci yasalarýn kullarýyla vardý. El kullarla ahit (sözleþme) yapýyordu. El est meclisi Mülk sahibinin sözü var anlamýna gelen baský ve basýncýný oluþan bir meclisti.

El sahiplik demekti. Est te var olmaktý. Sahipli var oluþun egemenliðiydi. Her kesin sahip olmadýðý yerde sahipli var oluþun hükümranlýðý var demekti. Sahipli oluþun söz hakký irade demekti. Ýlahlar meclisi gruplarýn varlýðýný tanýyan bileþimiyle ortak ilahlar iradesinin varlýðýydý.

Ýlahi meclis üreten iliþkiler nedeniyle gruplar arasý denkliktiler. Üreten eþitler arasý meclisti. Eþitlik her grubun farklý kullaným ve farklý tüketim deðeri üretmesinden ötürü; yani üreten iliþkiden ötürü eþitlikler ileri geliyordu. Deðilse bu eþitlik insanlarýn taraðýn diþi gibi müsavi ligin uçuk söylemli bir eþitliði deðildi.

Ýnsanlar neden eþitsizlik duyuyorlardý dersiniz? Taraða bakýp taraðýn diþi gibi eþit olamadýklarýndan mý? Yoksa buðday üretimine karþý kundura üreten farklý bir kullaným ve farklý bir tüketim eþitsizliðini kolektif takaslarla eþit ve denk kýlmaktan doðan geçmiþ hafýzaya geri baðlaným mýydý?

Pekiyi bu geri baðlanýmý hatýrlamak nereden ileri geliyordu? Köleci sistem kolektif emeði kiþi emeðine indirgemiþti. Ama köleci irade istese de istemese de kiþisi emeðinin maaþ, ücret, alýn teri denen kolektif bir paydaþla karþýlýðý vardý. Kolektif emeðin kolektif karþýlýðýný alamamaktan doðan çeliþki nedenle eþitlik geçmiþ kolektif hafýzanýn hatýrlamasýydý.

Böylesi somut gerçekçi, inþaca ve tarihsel bir geri baðlaným üzerine oturtulmayan eþitlik; sen de dokuz aylýksýn ben de. Sen de bir anadan doðdun bende. Servet düþmaný gibi sýð, iz azdýran, cehaleti perçinleyen söylemlerle dile getiriliyordu.

El est meclisi mal sahibi irade ile aciz ve iradesi (kaderi) El 'in elinde olan kul insanýn, mal sahipliði karþýsýnda; eþitler arasýnda hiç olmayan bir "iman ahdi kölelik ahdi" yapýlan meclisti.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Ölçü 3
Kendisini Kopyalama 2
Kendisini Kopyalama 1
Ölçü 1
Hemcinslerin Tarihi 6
Hemcinslerin Tarihi 4
Ölçü 4
Hemcinslerin Tarihi 11
Hemcinslerin Tarihi 14
Kolektif Alan 24

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Ne Devletsun Ne Devletlu [Þiir]
Bildin mi? [Þiir]
Köle 2 [Þiir]
Bildin mi? III [Þiir]
Hata Yapmak [Þiir]
Bülbülü Öldürmek [Þiir]
Bildin mi? II [Þiir]
Asuman [Þiir]
Yol Yolcudan Habersiz [Þiir]
Ayrýlýk Nedir? [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Emekli eðitimci. 1950 Mucur / Kýrþehir doðumlu.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.