Aþaðýdaki yazým, telefon konuþma âdabý konusunda bir düþünce yazýsý olup, burada anlatýlmak istenen, kýsa veya uzun mecburi iþ telefon konuþmalarý ile ilgili deðildir. Telefon manyaklarý ve sapýklarý konusuna da girmek istemiyorum. Onlar hakkýnda yetkililer gerekeni yaparlar ve yapýyorlardýr.
Anlatmak istediðim þey; dostlar, akrabalar, arkadaþlar, arasýnda yapýlan özel telefon konuþmalarýnda, bilerek veya bilmeyerek kýrýcý ve kaba , tavýr ve sözlerin ne þekil aldýðýný ve sonuçlarýnýn ne olduðunu biraz ortaya koymaktýr.
Evlerimizin iki türlü konuðu vardýr. Birincisi, kapýmýzý çalýp bizzat evimize gelen konuklar, diðeri ise telefonedip ses yoluyla kulaðýmýza,dolayýsýyla evimize gelen konuklardýr. Nedense insanlar, eve gelen konuða âzami kibarlýðý gösterir, iyi bir ev sahipliði yaparýz da, telefonla kulak yoluyla gelen konuða, ayný nezâketi göstermeyiz çoðumuz. En þaþýrtýcý olan þey ise, ayný konuk iki ayrý yoldan, farklý zamanda bir eve
konuk olmuþsa (yani bir gün ev ziyareti yapýp, bir baþka gün telefon etmiþse), evde îtibar görüp, telefonda kabalýk görebilmektedir. Oysa dost ayný dost, seven ve sevilen ayný kiþidir. Sanki ev sahibi çifte standart bir tutum içinde gibi görünür ve güven yitirir. Ýster kapý çalarak isterse telefon ederek arayan konuk, ayný konuk olduðuna göre, farklý davranan ev sahibinin tutumunda bir hata var demektir (muaþeret hatâsý). Hangi yoldan ve kanaldan gelirse gelsin, arayan kiþi konuktur ve sevenler, sevilenler, aþk, dostluk, arkadaþlýk açýsýndan ayný þeydir. Ayný nezâketi görmesi gerekir. Fakat, riyakâr, görgüsüz, patavatsýz, nankör, bencil, vefâsýz, cimri, ukelâ,, maðrur, kibirli insanlar için ise, ayný þey deðildir ve onlar her zaman , her yerde, ve her þeyde (telefon
dâhil), çýkarlarý neyi gerektiriyorsa, sýk sýk tutum deðiþtirir, çifte standart bir tavýr içinde hareket ederler. Bunlar, telefon konuþmalarý sýrasýnda (bilhassa arayan kiþiye karþý) çok kalp kýrýcý sözler sarf ederler.Telefon edeni, ettiðine bin piþman eder gibi, bozmak ve kýrmak; evinin kapýsýna gelmiþ bir misafiri, içeri sokmayýp kapýdan kovmaktan farksýzdýr. Telefon edene, aksi cevaplarla ve sevgisiz ses tonuyla, sorunlarýný ve yapacaklarý iþleri peþpeþe sýralayan, âdeta “hemen telefonu kapat, iþlerim var, neden beni telefonla rahatsýz ettin ki” der gibi, soðuk ve kaba konuþan ev sâhibi, neler neler kaybettiðinin bir an olsun farkýna varmaz. Bunu idrak eden kiþi zaten hata yapmaz. Ýster kapýdan,ister telefondan, ister mektuptan alýnan ters cevap, neticede beyinde
ayný masaya yatýrýlýr ve sonunda, ayný karar çýkar: Bu beni sevmiyor, ikili oynuyor, aslýnda hiç nâzik deðil, içi baþka dýþý baþka, bir günü bir gününü tutmuyor, bence fazla güvenilmez..gibi..Netice olarak, kuruntu ve benzetmelerle, haklý veya haksýz duygu ve düþüncelerle, araya soðukluk ve mesafe girmekte, bu telefon üslûbu devam ettikçe de, gitgide aþk, sevgi, dostluk ve arkadaþlýk bitmektedir.Tabi, telefon eden kiþinin de ayný hatâlara düþmemesi, her telefonda anlayýþlý, halden anlayan nazik bir tavýr içinde olmasý gerekir. Ne kadar arzu ve istekle telefon açmýþ olursa olsun, ettiði telefonun bazen yersiz ve zamansýz gelen davetsiz misafir gibi algýlanacaðýný, karþý tarafýn gerçekten müsait durumda olmama ihtimâlini de göz önünde tutup, ona göre ölçülü davranmasý, durumu anlayýp telefonu kýsa kesmesi gerekir. Her insanýn acele iþi olabilir, kapýdan çýkarken telefonu çalabilir, mühim olabilir düþüncesi ile kapýdan çýkarken son anda telefona bakabilir. Ama kýsa konuþmanýn, özür dilemenin, telefon edene acil evden çýkma nedeninin kýsaca izah þeklinin de bir âdabý vardýr. En doðal, gerçekçi ve yalansýz görgü ve nezâket, en kýsa zaman diliminde belli olur. Bazen bir sâniyelik gerçek bir nezâket, ömür boyu bir dostluðun devamýna sebep
olabilir. Bir anlýk çok çirkin bir kabalýk ise, yýllarca süren bir dostluðu yýkabilir. Dostluk, arkadaþlýk ve aþk, nezâket kozasýnda örülen güzellikledir. “ Nezâket, tüm aynalarda her zaman güzel görünen ve hiç azalmayan bir güzelliktir.” Ve her insana en çok yakýþan bir kýyâfet gibidir. Tüm güzellikleri süsleyen esas güzelliktir. Her zaman her yerde ve her iþte (tabi telefon konuþmalarýnda da) ilk öncelik, nezâkettir. Bazý yaþlý insanlar, telefon edenlerin sayýsýnýn çokluðundan, zamansýz edilen telefonlardan, telefonda kendisini ilgilendirmeyen konularýn konuþulmasýndan ve sözün uzatýlmasýndan yakýnýrlar. Haklý olduklarý zaman olabilir ama bundan yakýnmalarý, bir gün onlara pahalýya malolabilir ve en çok arayana ihtiyaç duyduklarý en yaþlý en mutsuz zamanlarýnda bile kendisini arayan bir tek kiþi kalmayabilir, kendisi aradýðý zamanda ise, bir tek kiþi bulamayabilir. Yalnýzlýk ve tek olmak, Allaha mahsustur, yalnýzlýða ancak Allah dayanabilir. Telefonla arayan en istemediðimiz bir kiþinin bu arayýþýna bile bir gün ihtiyaç duyabiliriz. Huysuzluðuna raðmen, sadece dýþ güzelliði için arananlar olabilir fakat güzelliði solunca aramalar biter. Oysa huyu güzel olan, ölünceye kadar aranýr. Aranmak, vakit kaybý yaratan, baþ aðrýtan, can sýkan bir olay deðil, aslýnda sevilmek ve deðer görmektir (istisnalar hariç). Ben kendi hesabýma; sevdiðim, saydýðým, dost olduðum herkes, her gün beni arasýn diye düþünenlerdenim. Herkese saðlýklý , mutlu güzel günler ve azalmayan telefonlar dilerim.