Ömer AKÞAHAN

Çok sýk kullandýðýmýz deyimlerden birisi de “At gözlüðünden bakmak.” Bunun anlamýný bilmeyen de yoktur. Olaylara, kiþilere ve diðer nesnelere tek bir noktadan bakarak yorumlamak ya da algýlamaktýr kýsacasý.

Okullarda mantýk ve felsefe derslerinden nasibini alamamýþlarda daha sýk rastladýðýmýz bir olgudur bu. Yaþamýn her katmanýnda bizi þaþýrtan bazý olaylarý irdelediðimizde; çoðunlukla bu bakýþ açýsýnýn etkisini kolayca görebiliriz. Bunu anlamak için büyük bir çaba da gerekmez. Çevresel faktörler, gelenek ve göreneklerimize göz atmak yeterlidir özünde.

Globalleþmenin saðladýðý iletiþim çýlgýnlýðý sonucunda Batý ile aramýzdaki 200 yýllýk ekonomik, sosyal ve kültürel açýðý kapamaya çalýþan bizler; attýðýmýz her adýmý dikkatle atmalý, arada bir gözlüðümüzü kontrol etmeliyiz. Saçlarýna býraktýðý gözlüðü arayan durumuna düþmeden!

Son iki yýldýr, her fýrsatta internetten yararlanmaya çalýþmaktayým. Haliyle bu ortamda yayýn yapan ve etkinliklerini giderek artýran edebiyat siteleri, bizler için vazgeçilmez bir sýðýnak durumuna geldi. Ürünlerimizi yayýmlamaya devam ediyoruz. Tabii bu arada bir çok dost ve düþman da kazandýk sanýrým. Kýrdýk, kýrýldýk ve küstük. Zaman zaman sitelerden soðuduk; neden bu dünyadayýz diye, kendimizi sorguladýk ve sorgulamaya devam ediyoruz. Gördüðüm kadarýyla, önceleri masum bir hobi gibi yayýmlanan bir site, bir süre sonra onu keþfedenlerin iletiþim gücüyle (ya da dedikoduyla!) inanýlmaz reyting alýp, populer bir site durumuna eriþebiliyor. Hatta site kurucusunu dahi dýþlamaya varacak ölçüde mücadelelere sahne olabiliyor.

Oysa ayda en çok 500, 1000 veya 2000 baskýya ulaþan edebiyat dergicileri ne yazýk ki böylesi bir ilgiyi kolay kolay elde edemiyor. Bunda elbette edebiyat dergisinin satýn alýnma zorunluluðunun yaný sýra eðer yazý ve þiir yayýmlatmayý düþünürseniz il temsilcisi olmanýz ve isteðiniz dýþýnda size kargoyla yollanan dergileri eþe dosta satmanýz bir de doðal olarak aboneliðiniz de istenmektedir. Bunlarý yapmazsanýz ne olur pek? Örneðin, dergi kapaðýnda adýnýz basýlýr ama içerde baþkasýnýn þiiri basýlýverir. Bir dergi çýkarmanýn maliyeti öyle hobi düzeyinde kalem oynatanlarýn baþarabileceði ya da göze alabileceði bir þey olmadýðý, bu iþin mutfaðýnda deðilseniz kolayca anlayamazsýnýz.

Öte yandan, bu dergileri çýkarmaya soyunanlar, Orhan Veli’nin “Yaprak” dergisi örneðinde olduðu gibi tek yaprakla da olsa bu dünyaya söyleyecek sözleri olduðuna inanan ve yarattýklarý ütopyayý yayma çabasýnda olan idealistlerdir, diye düþünmek istiyorum. Yüreði saðlam, söz edebiyattan açýldýðýnda gerektiðinde en yakýn dostunu dahi kýrmayý göze alabilen bir yapýlarý vardýr.

Peki internetteki edebiyat adýný alan sitelerin durumu nasýl? Konuya birkaç noktadan bakmakta yarar var:

1. Gerçek yaþamda hâlâ matbuatta basýlan dergilerin web uzantýsý durumunda olanlar ki, asýl amaçlarý piyasada satýlan dergiye sanal ortamda müþteri kazanmaktýr.

2. Daha önce yayýmlanmýþ ancak daha sonra genellikle -ekonomik nedenlerden ve ilgisizlikten- yayýný durdurulmuþ dergilerin sanal uzantýsý olanlar.

3. Sanalda edebiyat, aðýrlýklý olarak þiir sitelerindeki arkadaþlýklardan doðan hareketle gerçek dünyaya açýlan, ancak internetteki varlýklarýný sürdürenler.

4. Tamamen sanal ortamda doðarak geniþ kitlelere ulaþmayý baþaran þiir aðýrlýklý edebiyat siteleri.

Özellikle þiirin bu sitelerde aðýrlýk kazanmasý, ilk anda þiir adýna olumlu gibi görünse de, özünde gerekli denetim ve seçiciliðe yer verilmemektedir. Belki bu nedenle (bir iyimser görüþ benimkisi), yayýnevlerinde eseri yayýmlanan yazar ve çizerler bu sitelere gelmeyi düþünmemektedir. Bu grup yayýn piyasasýna bir þekilde kendini kabul ettirmiþ. Bu güçle sanal dünyanýn yazarlarýna dudak bükerler.

Halen çalýþmakta olduðum sektör nedeniyle internet benim vazgeçilmezlerim arasýnda. Bu yüzden eskisi gibi edebiyat dergilerine eser yollamýyorum. Oysa bazý yayýnevi yazarlarý hâlâ internetin gücünü fark etmiyorlar. Onlarýn kitaplardan para kazanmayý daha çok önemsedikleri anlaþýlýyor. Bakalým, zaman kimi haklý çýkaracak.

Son söz: Sanal edebiyat sitelerinde seçicilik ve internet etiði arttýkça umarým, at gözlüksüz nitelikli fikir tartýþmalarý ve edebî yapýtlar yayýmlanmaya baþlar.