Sözün yetmediði yerler vardýr hani…kelimeler çaresizce birbirlerine sokulur,
duygularýmýzý yeterince anlatamamanýn verdiði çekingenlikle boyunlarýný bükerler…Siz çaðýrdýðýnýzda yazýnýza gelmek istemezler.

Ýþte bende öylesi bir ruh hali içindeyim; gözlerimin önünde bir resim karesi…mýhlanmýþ oturuyor, nereye baksam ne yapsam gitmiyor…

Sýradan bir resim karesi belki, sýradan herhangi bir resim…Ama hepimiz gibi beni de aldý ve çok uzaklara götürüp, hüznün en karanlýk koynuna býrakýverdi.

Aðýr geldi bu resim bana, duygularýmý adeta esir aldý, boðazýmý kocaman bir yumrukla týkadý. Çünkü o karede derin bir çaresizlik vardý, o karede sessiz bir haykýrýþ vardý, o karede yitmiþ gitmiþ bir gençliðin gelecekle buluþmak için çabalamasý ama hiçbir þey yapamamasý vardý, o karede aslýnda çok þey vardý.

O karede bir kadýn…
bir anne,
sýrtýnda yavrusu…
kendisini asmýþtý…
anlatmak istediklerini ancak böyle anlatmýþtý.

Bir anne olarak daha çok etkilendim belki de bilemiyorum ama; bir yanda o gencecik anneyi, öte yanda çocuk olmasýnýn güzelliðini yaþayamadan annesine veda eden ve ölümün soðuk nefesini sýrtýnda hisseden minicik bebeði düþünmeden edemedim.

Bu nasýl bir büyük bir çaresizlik, nasýl büyük bir dramdý ki, hayatýnýn baharýndaki genç bir kadýný bebeði ile beraber kýskacýna almýþ býrakmamýþtý. O anne ki verdiði son radikal kararý uygulamaya koyduðunda da yavrusunu düþünmüþ, ondan ayrýlamamýþ, belki de o bilmediði sona yaklaþýrken yavrusunun varlýðý ile cesaret bulmuþtu. Son nefesini verirken bile aðlamadýðýndan, güven içinde olduðundan emin olmak istemiþti. Aslýnda þartlar onu buna zorlamýþtý. Yavrusunu emanet edecek kimsesi yoktu çünkü, o nedenle en azýndan ölümün soðukluðu tüm bedenini kaplayýncaya ve birileri kendisini bir þekilde buluncaya kadar annelik iç güdüsüyle yavrusundan ayrýlmak istememiþti.

Hoþgörünün, alçak gönüllü olmanýn, baðýþlayýcýlýðýn ve sevecenliðin her zaman bizim insanýmýzýn en güzel deðerleri olduðunu söyleriz, hatta bununla gurur duyarýz. Ama berdel gibi çaðdýþý kalmýþ bir töreye dur diyemiyoruz, evlenip yuva kuran çocuklarýmýzýn anne baba evine ancak cesedi geri döner diyerek onlarý adeta ateþe atýyoruz. Bu nasýl bir zihniyet, nasýl bir insanlýk anlamakta öyle zorlanýyorum ki… Köylerde yüzlerce genç kýzýmýz baþlýk parasý uðruna okuldan alýnýp sorgusuz sualsiz çocuk yaþta evlendirilirken, berdelle bir mal gibi deðiþ tokuþ yapýlýrken, onlarýn yaþamlarýný adýna töre dediðimiz, gelenek dediðimiz bir takým baðnazlýklarla karartýrken; vicdan denen o insani duyguyu da ayaklar altýna alýp eziyoruz.

Köyde kadýnlar çaresiz, anneler suskun, çünkü her þeyin kararý erkeklerde; onlar ne derse o oluyor. Erkek isterse kýzýný satýyor, gönlü isterse eve kuma getiriyor, yine gönlü çekerse bir kadýna zorla sahip oluyor, peþinden o yüz kýzartýcý suçunu affettirmek için kýzýný berdel olarak veriyor, hem de hiç düþünmeden utanmadan sýkýlmadan. Sonuçta etrafta mutsuz yýðýnla kadýn, onlarýn yetiþtirmeye çalýþtýðý çocuklar…iþte toplumsal çöküþün ayak sesleri…

Ama bu olumsuz tablo önemli mi? Deðil, çünkü erkek mutludur. Egolarýný bastýrmýþ, hayvani duygularý uðruna eþini, kýzlarýný harcamýþtýr hem de gözlerinin yaþýna bile bakmadan. Aslýnda erkek tamamen zayýflýðýna yenik düþmüþ ve törelerin koruyucu kalkaný ardýna saklanmýþtýr tam bir korkak olarak. Ama töre onlardan yanadýr ya sorun yoktur. Çünkü töre emretmiþ erkek uygulamýþtýr, çünkü töre tüm ayýplarý örter.

Öyle mi? Bu kadar basit mi?

Her þeyin üstesinden gelen, tüm dertlere çareler arayan insanýmýz töreler karþýsýnda bu kadar mý çaresiz? Neden kimseler bu gidiþata bir çözüm yolu bulamýyor, dur diyemiyor?

Aslýnda tüm bu yaþananlar yeni þeyler deðil, Anadolu kadýnlarýmýzýn yýllardýr tanýklýk ettiði, birebir yaþadýðý gerçekler. Pek çoðumuz bu geleneklerden habersizken, hatta berdelin manasýný dahi bilmezken onlar yýllardýr törelere tutsak olmuþ yaþýyorlardý ve bu uðurda kim bilir kimler feda edildi, kim bilir kimler gencecik yaþta topraða verildi verilecek. Yýllardýr var olan bu acýmasýzlýk eskiden olduðu gibi günümüzde de devam ediyor, ancak gündemi daha çok meþgul ettiðinden olsa gerek bizler daha çok olayla karþýlaþýyor, belki de durumun ne kadar vahim olduðunu yeni yeni fark ediyoruz.

Yitip gidenleri düþündüðümüzde evet belki de çok geç kaldýk ve bu ana kadar ses çýkarmamýþ olmamýz baðýþlanamayacak kadar büyük bir suç; ama en azýndan þimdi þu noktadan baþlayabiliriz pekala. Bizden sonraki nesilleri düþünerek, bizlerin yaþadýðý travmalarý onlarýn asla yaþamamasýný umut ederek…

Bir þeylere karar vermek bile o iþin yapýlanmasýnda olumlu bir adým deðil midir sizce de? Madem ki þu anda oralarda ardý ardýna yaþananlar içimizi yakýyor, yüreðimizi sýzlatýyor o halde bir yerlerden ses vermeliyiz bizlerde.

Sivil toplum örgütleri ile devletin dikkatini bir þekilde çekmeli, alýnacak önlemler bir an önce alýnmalý, artýrýlmalý. Bilemiyorum belki de aðýr yaptýrýmlar getirilmeli, þimdi deðilse bile en azýndan yýllar sonra törelerin baðnazlýðý unutulmalý. Bu iþ elbette hiç kolay deðil. Mutlaka kulak arkasýna atýlacak, mutlaka karþý çýkanlar olacak ama, zaman içinde nesiller boy atýp filiz verdikçe töresizde yaþanacaðýný anlayacak bizim insanýmýz. Bu süreç çok zor, çok meþakkatli ama denemeye deðer hem de hiç beklemeden, yarý yolda pes etmeden, gencecik kýzlarýmýz daha fazla harcanmadan, dünyaya küsmeden.

Ben o resim karesine benzer bir resim daha görmek istemiyorum. Ya siz?

Sevgiyle kalýn.