Efendim “çok söz yalansýz, çok para haramsýz olmaz.”diye bir atalar sözümüz var. Belki buna hemen itiraz gelebilir ;ama bilindiði üzere atasözleri binlerce yýllýk tecrübelerden doðan kristalize sözlerdir. Birilerine dokunsa da bu sözü yadsýyamayýz. Bu yazýda insanlarýn zenginliðini, çok mal sahibi, olmasýný eleþtirmeyeceðiz.

Zaten, burada bahis konusu edeceðimiz durumlar da mal varlýðý haddi aþmýþ, millî gelirin ziyadesini paylaþan tuzu kuru azýnlýðý pek alakadar etmez. Dar gelirli olduðu halde medyanýn ve deðiþik reklam panolarýnýn etkisi ile “Ayaðýný yorganýna göre uzat” mayý unutan kesimi alakadar eder.

Eskiden,evlerimizin zorunlu konuðu ýþýltýlý ekran yokken,reklamlara dergi, gazete sayfalarýnda görsel olarak, radyo yayýnlarýnda iþitsel olarak tanýk olurduk. O zamanlar reklam bu denli tüketimi körükleyen, kapitalizme hizmet eden bir vakýa deðildi. Çünkü toplumun her kesimi dergi, gazete okuyamaz; radyo dinleyicileri de ajans(halkýn tabiriyle acans)larý yani haberleri, dinler, bir de türkü programlarýyla arkasý yarýn adlý radyo oyunlarýný kaçýrmazdý. Bu programlar arasýnda da tek tük reklamlara rastlanýrdý.

Tabii bu söz konusu yýllar 1960’lý yýllar. “havada jet karada Jawa” (o yýllarýn meþhur motosikleti) “jopla traþ zevkle traþ” (jop bir jilet býçaðý markasý), “Bugün 27 Temmuz Salý Demirbank hayýrlý iþler diler. Demirbank demir gibi güçlü.” Herhalde o gücü çok gördüler ki Cýngýllýoðlu’nun iþini bitirdiler(Bankacýlýk anlamýnda). Sanki o zamanlarýn reklamlarý daha masumane, daha içten, daha abartýsýzmýþ gibi geliyor bana.

Günümüzde ise ýþýltýlý ekranlardan tüketimi körükleyen reklamlar zorunlu olarak izlettiriliyor vatandaþa. En çok sevilen dizinin yahut, en çok izlenilen siyaset ve güncel içerikli programlarýn aralarýna sýkýþtýrýlan, uzun uzun reklam bölümleri para kadar etkili belki de ondan daha da etkili bir silah. Korkunç kapitalist sistemin en sinsi silahý.

Hele hele bizim gibi geliþmekte olan ülkelerin yavaþ yavaþ felaketini hazýrlayan bir silah. Alabildiðine abartan, gerçeði olduðundan çok daha çarpýcý ve etkileyici yansýtan bir silah. Üretmeden tüketen bir topluluk olmamýzý saðlayan bir silah.insanlarýn özenti hastalýðýný kamçýlayan,kredi kartlarýnýn limitini aþýran bir büyülü unsur. Buna banka reklamlarý da dahil.

Belli camialarýn ünlülerini ekranda arzý endam ettiren, kývýrtan, gerneþtiren, yalana dolana ortak eyleyen bir vakýa reklam.
Bir cep telefonunun miadý dolmadan ikinci el olarak komik bir fiyata satýlýp, daha geliþmiþ olaný için yeniden taksit açtýran ve insanlarý borçlandýran, amansýz bir hastalýðýn, tüketim hastalýðýnýn pençesine düþüren bir zehir reklam.

Ýnsanlarýn azla yetinme, kanaat etme, baþkasýnýn elindekine göz dikmeme gibi erdemlerini yavaþ yavaþ, çaktýrmadan erozyona uðratan bir felaket reklam. Yakasýna yapýþtýðýný kolay kolay iflah ettirmeyen, insanlarý marka hastalýðýnýn kucaðýna itenbir esrarengiz güç reklam. Reklamcýlar da, reklamcýlara bu aldatma iþini veren zatý þahaneler de(!) bu iþin vebal misyonuyla sarhoþ olmuþ kesim bence.

Yukarýda da ifade ettiðimiz üzere, çok sözün yalansýzý olmadýðý gibi reklamýnda abartýsýzý olmuyor. Ýster banka ,ister deterjan, ister içecek, ister giysi, ister araba dahil araç gereç reklamý olsun. Ala boyuyor, mora boyuyor sonuçta. Hemde bu çaðda kadýný meta olarak kullanýyor, her türlü reklam iþinde.

Þimdi al üç ay sonra öde, sanki o zaman baþkasý ödeyecek. Ne desiniz? Borç yiðidin kamçýsý mý yoksa, mihneti tattýran, insaný üzen, yokluða kapý aralayan bir hastalýk mý buna siz karar verin. Ankara, 25.08.2007 Ýbrahim KÝLÝK