27 Kasým 2007

Ýstanbul/Türkiye

Merhaba Sayýn Gabriel Garcia Marquez,     

Ben “Yüzyýllýk Yalnýzlýk” romanýnýzda anlattýðýnýz Buendia ailesinin kadýn kahramanlarýndan biriyim. Hangisi olduðumun hiçbir önemi yok. Nasýl olur, demeyin. Nedenini bu mektupta anlatacaðým size.
Siz, “Yüzyýllýk Yalnýzlýk” ta yalnýzca benim ailemin öyküsünü deðil; dünya tarihinin kýsa bir özetini dile getiriyorsunuz, gerçekle bire bir örtüþmesi olanaksýz görünen anlarý dýþavuran benzersiz bir anlatýmla. Bu romaný okuyanlar, 19. yüzyýl boyunca milyonlarca Kolombiyalýnýn daha iyi bir yaþam için umutlarýný, Kolombiya’daki iç savaþý ve baskýlarý da öðrenirler. Ailemin öyküsünü bu kadar çarpýcý bir anlatýmla, büyülü gerçekçilikle dile getirdiðiniz için teþekkür ederim; aslýnda 1982 Yýlý Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yaparak size teþekkür etmiþtik, sizin bu ödüle ihtiyacýnýz da yoktu ya.
     Kitabýnýzýn arka kapaðýnda: ‘Kitaplarýmda gerçekliðe dayanmayan tek satýr bulamazsýnýz.’ diyorsunuz. Oysa “Yüzyýllýk Yalnýzlýk”ta gerçeklikle düþsellik arasýnda gidip gelen insanlarýn var oluþ mücadelesini anlatýyorsunuz: Liberaller, muhafazakârlar, iþçiler ve iþverenlerin iliþkileri, avukatlar, askerler, kadýnlar... Benim ve ailemin mücadelesi, tüm roman boyunca canlýlýðýný, akýcýlýðýný ve sürükleyiciliðini koruyor. Bir soyun, kuþaktan kuþaða ayný adý kullanýlmýþ olmasý zaman zaman okurlarý zorlasa da bu, bütün kýz çocuklarýna Ursula, Amaranta ya da Renedios; bütün erkek çocuklarýna da Jose, Arcadio ya da Aureliano adýnýn verilmesi, bizim için önemli deðildi. Biz bundan hiç rahatsýzlýk duymadýk, bu, bizim geleneðimizdi. Bizi ilgilendiren Buendia ailesinde birbiri ardýna yaþanan, iç içe geçmiþ yüz yýllýk yalnýzlýk öyküleriydi.
Benim ailem düþsel bir ailedir, kurduðumuz ülke düþseldir; ama anlatýlanlar: “Kolombiya”nýn tarihidir. Ailemin, denize ulaþmak düþüyle verdiði mücadeleyi, yolda bu düþümüzden vazgeçip düþsel “Macondo” bölgesine yerleþmemizi ne kadar etkileyici anlattýnýz. Birçok insanýn hiç bilmediði ya da hiç düþleyemeyeceði kadar da ilginç bir ülkede, masalsý bir masumluktu yaþadýklarýmýz sizin anlatýmýnýzla. Devletin, din adamlarýnýn ulaþamadýðý, bizimse sýkýþýp kaldýðýmýz, bu küçük ülkede kendi düþlerimizi, aþklarýmýzý, sýrlarýmýzý, sevinçlerimizi, yalnýzlýklarýmýzý ve acýlarýmýzý yaþadýk kimsenin duymadýðý çýðlýklar atarak.
     Biz acýlarýmýzý, gözyaþlarýmýzý, sýrlarýmýzý, mutluluklarýmýzý ve yalnýzlýðýmýzý okurla paylaþtýk. Okur mu bizim yalnýzlýðýmýza ortak oldu, biz mi okurun yalnýzlýðýna ortak olduk, bilemiyorum. Okurlarýn birçoðu bir türlü dindiremedikleri mutsuzluklarýyla ayný düþüncedeydiler: Büyük eserler, yaþanan büyük acýlardan, çeliþkilerden çýkar. Siz, bizim acýlarýmýzýn tanýðý olmasaydýnýz, anlattýklarýnýz da bu kadar inandýrýcý olmayacaktý.
Kitapta okurlarýn nelerden etkilendiðini size kýsaca anlatmak istiyorum. Siz romaný yazdýnýz; ama okurla ben karþýlaþtým, zaman zaman birlikte gülümsedik, kimi zaman gözyaþlarýmýz birbirine karýþtý, birbirimizi avuttuk. Ailemin yüz yýllýk öyküsünü anlatan bu kitapta, daha öncede belirttiðim gibi, herkesin ayný adý taþýyor olmasý nedeniyle okur sýk sýk soyaðacýný incelemek zorunda kaldý. Bunun dýþýnda birbirimize çok benziyoruz; uykusuzluk hastalýðýna yakalandýðýmýz için eþyalarýn da hayvanlarýn adýný unuttuk. Yaþamýný savaþlarla geçiren albay, bir anda savaþýn anlamsýzlýðýný fark etti ve gümüþ süs balýklarý yapmaya baþladý; çamaþýr sererken rüzgârda uçup kaybolan Remedios vardý; hükümete karþý eylem yaparken katledilen yüzlerce kiþiyi kimse anýmsamýyordu… Bütün bunlarýn dýþýnda var olan asýl sorun “büyü”dür, ailemin yüz yýllýk lanetli yaþamýnýn önceden belirlenmiþ ve yazýlmýþ olmasýdýr. Çingene, bir eski dostumuzun þifreleyerek yazdýðý büyü kitaplarý... Bu kitaplar, çingene dostumuzun anýsýna saygý göstererek kimsenin kullanmadýðý ve yüz yýl boyunca yalnýzlýktan yosun tutmuþ bir odada duruyordu. Ailemin her erkeði yaþamýnýn bir bölümünü bu þifreleri çözmek için harcadý; fakat belirlenmiþ sona göre bu sýrrý ancak ailenin son kiþisi çözebilirdi. Kendi sonunu bir yandan okuyan bir yandan yaþayan son kiþiyle birlikte sýr çözüldü ve olanlar evrende bir daha tekrarlanmamak üzere bitti; bir tufan çýktý ve ailemin son üyesi, Macondo'yla birlikte yok oldu. Sizin sözcüklerinizle bu durum þöyle dile getirildi: “yüzyýllýk yalnýzlýða mahkûm soylarýn evrende ikinci bir deney hakký yoktur.”
     Okurlarýn çoðu okuduklarýna inanamadý, okuduðu bölümü yanlýþ mý anladým diyerek yeniden, yeniden okudu içleri yanarak. Yaþadýðýmýz ölümler, aþklar, güzellikler, sýrlar ve hep var olan yalnýzlýk öylesine düþsel öylesine gerçekti.
     Kullandýðýnýz dil kadar, yaratýcýlýðýnýz ve son derece akýcý, yalýn anlatýmýnýz, okurun düþ dünyasýnýn sýnýrlarýný zorlayan olaylarý, çoðunu yaþamýþ olsanýz bile, sizin her zaman yaþadýðýnýz sýradan olaylarmýþ gibi doðallýkla anlatmanýz da sizi, siz yapan özelliðiniz.
     Sizin kusursuz, þiirsel anlatýmýnýz yaný sýra eseri, diðer dillere, özellikle Türkçeye kazandýran tüm çevirmenlere de eserin bir kahramaný olarak teþekkür ederim.
     Latin Amerika güneþi altýnda kavrulan, 330 sayfalýk bir baþyapýtýn Yazarý Sayýn Marquez, birikiminizin ve uzun çalýþmalarýnýzýn bir sonucu olarak ben, size saygýlarýmý ve sevgilerimi yolluyorum. Bedenen olmasa da bütün eserlerinizdeki kahramanlar olarak sizi, son okura kadar yaþatacaðýz.

“YÜZYILLIK YALNIZLIK”
Buendia Ailesi Adýna
Serpil EZER