Önceleri bir anlam verememiþtim bu yadelde, YTL ile hiç mi hiç iþi olmayan bunca kiþinin:”1YTL kaç manat eder” diye sormasýna. ”1 manat þu kadar dolar eder, 1 dolar da þu kadar YTL eder”, diye anlatýyordum. Yüzüme þaþkýn þaþkýn bakýp :“Ýii, gerçekten 500.000 YTL veriyorlar öðle mi?” diyorlardý bu kez.”O zaman anladým YTL nin kaç manat ettiðini niye sorduklarýný. Azeri kardeþlerimiz de, onlarýn ifadesiyle söylersek “Varsýn Mý?, Yoksun Mu?” tiryakiyi olmuþlardý. “Gaþenk kýzlarla, yeke oðlanlarýn” yarýþtýðý bu TV programýný o günden sonra ben de izlemeye baþladým. Yarýþmacýlarýn güzel kýzlardan ve sýradan sayýlacak, “boynu yoðun” erkeklerden seçildiðini farkettim.

Bu yarýþmanýn yayýnlandýðý geceler çalýþanlar uykusuztan periþan bir halde iþe geliyorlardý. Yarýþmanýn bittiði geç saatlere kadar, buranýn yerel saati bizim saatimizden 1,5 saat ileri, programý sonuna dek izliyorlardý anlaþýlan.Yayvan bir zihin tembelliði ile ilerleyip gittiði, anlamakta zorlanabilecekleri bir þey olmadýðý için bu yarýþmayý izlemeyi tercih ettiklerini düþündüm. Ama gerçek bu denli sýradan ve basit olamazdý! Tiryakisi olduðu alýþkanlýk yapýcý bir maddeyi hergün daha fazla dozda almak isteyen garip bir müptela gibi, þiddetin, cinseliðin güngeçtikçe daha yüksek dozda yeraldýðý yarýþmalardan keyif almaz olan televizyonperver yurdum insanýn da bu sade suya trit programa oldukça fazla raðmet ettiðini programa eþ deðer süre yayýnlanan reklamlardan anlýyordum. Medeniyetler arasý yolculuklarla zaman tüneline girmiþ gibi olup hafif tertip terelleli olmuþ aklýmla
“baþtapamadýðým” nokta buydu. Dolgularýný atarsanýz açýlan kutulardaki rakamlara göre garip sesler çýkararak haykýran yarýþmacýlar ve kutular açýldýkça sönen mavi, sarý, kýrmýzý ýþýklý tabelalardan ibaret bu yarýþma nasýl oluyorda bu kadar çok izleyiciyi çekiyordu.
     
Yarýþmayla ilgi ayýrtedici noktalarý not etmeye baþladým: Fiziksel özelliklerini yukarýda belirttiðim yarýþmacýlarýn bir çoðu yaþam denizinin ters kýyýya attýðý kiþilerden yada daha kumsalda ýsýnma turu atan gençlerden seçiliyordu. Dalgalarla boðuþmuþ istedikleri kýyýya çýkmayý baþaramamýþ kiþiler...“Büyük mü, yoksa küçük mü hissediyorsun” sorusuna anlamsýz cevaplar veren dayanýþmacý yanlarý müthiþ kuvvetli arkadaþlarý sayesinde arzu ettikleri kýyýya ulaþmaya, þanslarýný ters yüz etmeye çabalýyorlar, ýsýnma turu atan gençlerse gelecekle ilgi hoþ hayallerini gerçekleþtirmek için çok önemli bir adým attýklarýnýn bilincinde çata çat yarýþýyorlardý. Ýlerde o denizde yýllarca kulaç atarak kazanamýyacaklarý paralara sýrf daha fazlasýný alma umutlarý var diye burun kývýrýyorlar,”Evladým önemli olan yarýþman elin boþ dönmede, domuzdan ne kýl koparsan kardýr” yollu uyarýda bulunan ailelerine kafa tutuyorlar, beþ sýfýrlý rakamlar açýldýkça kývranýyor sonunda kazanmak için yýllarca çalýþmalarý gereken dört sýfýrlý bir rakama kalmýþlarsa üzüntüden periþan oluyorlar, gözyaþlarýna boðuluyorlardý.
Sevinmiþi de üzülmüþü de çok iyi oynayan sunucularý onlarla birlikte yerin dibine batýyor, onlarla birlikte havalara uçuyordu. Sunucularý bu konuda o kadar yetkindi ki, program baþýna aldýðý yüklüce miktar parayý unutup kaybeden ya da umulandan az kazanan yarýþmacýyla birlikte kahroluyordu. Bankacýlarý Hamdi beye de þeytanýn avukatlýðýný yapmak, yani kanalýn parasýný korumak görevi verilmiþti. Gerçi çoðu yarýþmacýnýn daha az parayla kuyruðunu kýsýp ayrýlmasý konusunda yarýþmacý arkadaþlarýnýn: “Hissediyorum, iyi bir parayla ayrýlacaksýn dolduruþu” çok daha etkili oluyordu ama domuzun kýlýný koruma konusunda asli görev Hamdi Beye verilmiþti.

Formatýný kýsaca özetlediðim bu yarýþmayý benzer yarýþmalardan ayýran neydi? Lunapark kumarbazlarýnýn al kutumu, ver kutunu türünden tezgahlarýndan ve bir zamanlar Cenk Koray’ ýn sunduðu TV yarýþmasýndan esitiler taþýyan Var mýsýn? Yok musun? yarýþmasý, sunucusunun deðiþmesiyle izleyicisinin katlamýþ. Demek ki yerindibine geçmelerin, havalara fýrlamanýn yarýþmanýn izlenmesinde payý olmuþ. Sunduðu eski yarýþmalardan anýmsadýðým sunucu, uslanmýþ, kemale ermiþ görünüyordu.Yarýþmacýlardan kafalarýný farelerin çirit attýðý kavanozlara sokmalarýný yada stüdyonun tavanýndan aþaðý kafa üstü çakýlmalarýný istemiyordu.Günlerce, aha þimdi açýlan kutunun içinden çýngýraklarýný çýnlatarak bir yýlan çýkacak diye boþuboþuna bekledim. Sýkça sayýlacak aralýklarla parlak bir öðrenim yaþamý olmadýðýný yineliyor, orta sýnýf türk ailesinde sýkca raslanan hafif haylaz ama büyüklerine ve toplumun deðerlerine saygýlý, her eve lazým bir delikanlý olduðunu davranýþlarýyla belli ediyordu. Yaþý ilerlemiþ haným izleyiciler anneannesi, genç bayanlar kýzkardeþi, ortayaþlýlar da annesi olarak gördüðü hanýmlardý. Yani ikonumsu görünmeyen, sýrf ulaþýlýr vasýflarý olduðu için ikolaþtýrýlabilir biri portresini bilerek yada bilmeyerek çiziktiriyordu genç ve yakýþýklý sunucu.

Ýzleyicilerin yarýþmacýlarýn üzüntüden kahrolduklarý sahnelerden mi yoksa sevinçten havalara sýçradýklarý sahneleri mi daha büyük bir merakla izledikleri konusunda bir karara varamadým. Uzun zamandýr kafamda yer eden, toplum olarak þehir hatlarý vapurlarýnýn ardýndan Kadýköy-Karaköy arasýnda seyrüsefer yapan martýlara benzediðimiz yolundaki inancým bu yarýþmaya bu denli ilgi duyulmasý ardýndan pekiþti.
     
Atýlmýþ bir simit parçasýný havada kapmak için olmadýk
akrobatik hareketler yapýyor, yanyana uçtuðumuz kuþ kardeþlerimizin, daha fazla simit kapmak için gözünü oymaya yelteniyoruz. Öyleyse yayvan bir zihin tembelliði ile ilerleyip giden bu denli pasif bir yarýþmaya ilgi duymamýz neden diye sorabilirsiniz. Çünkü havada pelendeler atmaktan, olmadýk þaklabanlýklar yapmaktan yorulmuþ görünüyoruz. Üstelik içimizden kimi aklý evveller, çok az bir güç harcayarak, kendini vapurun dümen suyuna býrakýp, su üstünde kalmayý baþardýklarýnda havada kapýþan hem cinslerinin kapamadýðý için önlerine düþecek simit parçalarýný beklediklerinde çok daha fazla simit yiyebildiklerini keþfetti.