...
Cenap Şahabettin, asıl mesleği olan doktorluk alanında (deri hastalıkları) çalışmalar yapmak üzere Avrupa^ya gidecektir. Bu, o zamana kadar sürdürdüğü 'çeşitli gazete ve yayınlarda etliye sütlüye karışmadan yazma eğilim'inde birtakım değişiklikler yapmasını ve kabuğundan çıkmasını sağlayacaktır. Verlaine, Baudelaire, Flaubert gibi batılı sanatçılar Cenap'ın hem edebi hem de ruhi yönüne hitap edecektir. Bu etkilenme karşımıza zaman zaman olumlu zaman zaman da olumsuz bir tablo olarak çıkmaktadır.

Elhân-ı Şita şairinin o eşşiz, ahenkli ve sağlam üslubunu kazanmasında elbette ki bu sanatçıların dili kullanmadaki ustalıkları etkileyecektir. Öyle bir etkilenme ki bu daha sonraları Türk edebiyatında çeşitli tartışmalara sebep olacak saat-i semenfâm (yasemen kokulu saatler) gibi imgesel dize ve söylemlerle sanatında yeni bir evre sağlayacaktır Cenap'a. Daha sonraları da edebiyatımıza Sembolizmin başkarakteri olarak çıkacak olan Ahmet Haşim'in diline ve muhayyelatına büyük katkılarda bulunacaktır.

Batı, hayalleri ve kazandırdığı bakış açısı itibariyle Cenap'a çok şeyler vermesinin yanında aslında pek fark edilemeyen bazı yönlerden de onu köreltmişti. Bunların en başında, Avrupa'ya gittiği dönemlerdeki pozitivist ve materyalist düşünce akımlarının onun ruhunda yer etmesi gelir. Dikkat edildiğinde Cenap'ın şiiri veya nesri çelişkilerle doludur. Bazen inançlı bir âbiddir bazen de sorgulama yeteneği yeni kazanmış ana kuzuları misali her şeyi sorgulamaya çalışan bir materyalisttir. Bir şiirinde Allah'a kulluk edememenin ıstırabını yaşarken diğer şiirinde Allah'ın varlığını sorguladığını görürsünüz. Şüphesiz ki bu gitgeller de onun gerek döneminde gerekse sonrasında prestij kaybetmesine, inandırıcılığını yitirmesine yol açacaktır. Ve o sağlam üslup, bu hengâmede kaybolup gidecektir. Belki de bu yaşadığı hezeyanlar, onun edebiyatımızda adıyla müsemma saygı ve hürmet sahibi olmasını engellemiştir. Çünkü üslup, kurgu, imgesellik vb. yönlerden onu Haşim, Fikret, M. Akif gibi önde görebiliriz. Ama iç çatışmalarını ve muhayyelatının dengesizliğiyle onu kaybetmişiz denebilir...

(Devam edecek... )