Allah Katýnda kadýnlarýn erkeklerle bir tutulmadýðý iddiasýnýn dayandýrýldýðý Kur’an ayetlerini tek tek incelemeye devam ediyoruz:

Nisa Suresi’ndeki ayetler:

34- Allah’ýn, bazýsýný bazýsýna üstün kýlmasý ve onlarýn kendi mallarýndan harcamasý nedeniyle erkekler, kadýnlar üzerinde ’sorumlu gözeticidir.’ Saliha kadýnlar, gönülden (Allah’a), itaat edenler, Allah nasýl koruduysa görünmeyeni koruyanlardýr. Nüþuzundan korktuðunuz kadýnlara (önce) öðüt verin, (sonra onlarý) yataklarda yalnýz býrakýn, (bu da yetmezse hafifçe) vurun. Size itaat ederlerse aleyhlerinde bir yol aramayýn. Doðrusu Allah Yücedir, büyüktür.

Ayetteki erkeðin üstünlüðünü ifade eden kelime "kavvam"dýr. Bu kelime sorumlu gözetici anlamýndadýr. Erkeðin, kadýný korumasý, gözetmesi ve sakýnmasý anlamýndadýr.

Yukarýdaki ayette kadýnlarýn dövülebileceðine izin verildiði iddia edilir. Bu konuyla ilgili olarak þunlarý söyleyebiliriz:

Ayetteki geçen "darabe" kelimesi çok fazla anlama geldiði halde birçok mealde "dövmek" olarak tercüme edilmiþ. Örneðin Nur Suresi’ndeki, kadýnlara hitaben "örtülerini yakalarýnýn üstünü (kapatacak þekilde) koysunlar" ayetindeki “koysunlar” fiilinin Arapça’sý da darabe fiilinden gelir. O halde ayette kastedilen bazý meallerdeki ifadesiyle dövmek deðil, "bir süre ayrýlmak" anlamýndadýr. (Kuþkusuz doðrusunu Rabb’im bilir.)

Örneðin Peygamberimiz (sav) eþlerine hafif bile olsa asla vurmamýþ, elini kaldýrmamýþtýr. Yaþadýðý bir sorun sebebiyle bir süre ayrýlmýþ, anlaþtýktan sonra yeniden bir araya gelmiþtir.

Bakara Suresi’nden delil gösterilen iki ayet ise þöyle:

228- Boþanmýþ kadýnlar kendi kendilerine üç ’ay hali ve temizlenme süresi’ beklerler. Eðer Allah’a ve ahiret gününe inanýyorlarsa Allah’ýn rahimlerinde yarattýðýný saklamalarý onlara helal olmaz. Kocalarý, bu süre içinde barýþmak isterlerse, onlarý geri almada (baþkalarýndan) daha çok hak sahibidirler. Onlarýn lehine de, aleyhlerindeki maruf hakka denk bir hak vardýr. Yalnýz erkekler için onlar üzerinde bir derece var. Allah Azizdir. Hakimdir.

Bu ayet, kadýnýn toplumda bir iftiraya uðramamasý için evlenme konusunda belli bir süre beklemesini öngörür. Hatta sadece boþanma durumunda deðil kocasýnýn ölümü durumunda da kadýn bekler. Kadýnýn hamilelik durumu hiç söz konusu olmasa bile beklemesi yine kadýný korumaya yöneliktir. Kadýný hemen evlenmesi sebebiyle oluþacak zor durumdan, dedikodulardan, iftiradan korur.

Boþanan kadýnýn kocasý bu süre içinde barýþmak ister, aralarý düzelir ve kadýn isterse evlenme konusunda eski kocanýn önceliði vardýr. Aslýnda ayet, erkeðin üstünlüðünü deðil, tam aksine erkeðin kadýn üzerinde nasýl hakký varsa, kadýnýn da erkek üzerinde hakký olduðunu haber veren ayettir.

Özellikle kadýnlarýn kocalarý üzerindeki meþru haklarý ve sorumluluklarýndan söz ediliyor olmasý yalnýzca Kur’an’ýn indirildiði dönem deðil, bugün için bile çok önemlidir. Yýllardýr kadýn haklarý için mücadele veren sivil toplum kuruluþlarý, feminist hareket ve dernekler bir çözüme ulaþamamýþ iken Kur’an kadýna hakkýný verir. Kadýn sorunlarýnda çözüm Kur’an ahlakýdýr. Bu ahlak hayata geçtiðinde kadýn-erkek haklarý diye bir ayrým olmayacak, bunun adý insan haklarý olacaktýr.

Bakara, 229- Boþanma iki defadýr. (Sonra) Ya iyilikle tutmak veya güzellikle býrakmak (gerekir). Onlara (kadýnlara) verdiðiniz bir þeyi geri almanýz size helal deðildir; ancak ikisinin Allah’ýn sýnýrlarýný ayakta tutamayacaklarýndan korkmuþ olmalarý (durumu baþka). Eðer ikisinin Allah’ýn sýnýrlarýný ayakta tutamayacaklarýndan korkarsanýz, bu durumda (kadýnýn) fidye vermesinde ikisi için de günah yoktur. Ýþte bunlar, Allah’ýn sýnýrlarýdýr; onlara tecavüz etmeyin. Kim Allah’ýn sýnýrlarýna tecavüz ederse, onlar zalimlerin ta kendileridir.

Yukarýdaki ayette söz edilen þudur. Kadýnýn, Allah’ýn sýnýrlarýnýn korunamayacaðýndan endiþe ederse, kocasýna merhamet ederek hakkýný verip ayrýlmasý günah deðildir. Bu da eþler arasýndaki iliþkinin sýnýrlarý içinde "maruf, meþru ve uygun" bir þekilde olacaktýr.

Bakara, 282. ayet ise þöyle: Ey iman edenler, belirli bir süre için borçlandýðýnýz zaman onu yazýnýz. Aranýzdan bir katip doðru olarak yazsýn, katip Allah’ýn kendisine öðrettiði gibi yazmaktan kaçýnmasýn, yazsýn. Üzerinde hak olan (borçlu) da yazdýrsýn ve Rabbi olan Allah’tan sakýnsýn, ondan hiçbir þeyi eksiltmesin. Eðer üzerinde hak olan (borçlu), düþük akýllý ya da za’f sahibi veya kendisi yazmaya güç yetiremeyecekse, velisi dosdoðru yazdýrsýn. Erkeklerinizden de iki þahid tutun; eðer iki erkek yoksa, þahidlerden rýza göstereceðiniz bir erkek ve biri þaþýrdýðýnda öbürü ona hatýrlatacak iki kadýn (da olur). Þahidler çaðýrýldýklarý zaman kaçýnmasýnlar. Onu (borcu) az olsun, çok olsun, süresiyle birlikte yazmaya üþenmeyin. Bu, Allah Katýnda en adil, þahitlik için en saðlam, þüphelenmemeniz için de en yakýn olandýr. Ancak aranýzda devredip durduðunuz ve peþin olarak yaptýðýnýz ticaret baþka, bunu yazmamanýzda sizin için bir sakýnca yoktur. Alýþ-veriþ ettiðinizde de þahid tutun. Yazana da, þahide de zarar verilmesin. (Aksini) Yaparsanýz, o, kendiniz için fýsk (zulüm ve günah)týr. Allah’tan sakýnýn. Allah size öðretiyor. Allah herþeyi bilendir.

Þahitlik genelde pek yapýlmak istenmeyen durumdur. Özellikle de borç alýþ veriþinde þahitlikten çekinilir. Ayette iki erkeðin bulunmadýðý durumda bir erkek ve iki kadýn olsun buyrulur. Kimilerinin iddia ettiði gibi bir erkek eþitir iki kadýn anlamýna gelmez. Dahasý ayette iki erkek yerine dört kadýn þahit olur denilmiyor.

Kadýnlarýn erkeklere oranla rahatsýz edilmesi daha kolay olduðu için aslýnda bu ayet kadýný korur, kadýna kolaylýk saðlar. Taraflardan biri þahitleri lehinde ifade vermeleri için zorlayabilir, rahatsýz edebilir. Kadýnlar için yalnýz baþýna þahitliktense, yanýnda bir þahit daha bulunmasý dayanýþma meydana getirir. Gerilimi ve baskýyý azaltýr, manevi rahatlýk verir.

Sonuç olarak; Söz konusu ayetler kadýný 2. sýnýf deðil erkekle ayný konuma getiriyor. Kadýn Kur’an’la maddi manevi yücelir. Kur’an’ýn özel olarak hep kadýný koruyan üslubu vardýr, hep kadýnýn yanýndadýr. Kendisinde bizler için güzel örnekler bulunan Peygamberimiz(sav)’in de buyurduðu gibi:

“Kadýnlara ancak asalet ve þeref sahibi kimse deðer verir. Onlarý ancak kötü ve aþaðýlýk kimseler hor görür."

Mü’min erkekler ve mü’min kadýnlar birbirlerinin velileridirler. Ýyiliði emreder, kötülükten sakýndýrýrlar, namazý dosdoðru kýlarlar, zekatý verirler ve Allah’a ve Resûlü’ne itaat ederler. Ýþte Allah’ýn kendilerine rahmet edeceði bunlardýr. Þüphesiz, Allah, üstün ve güçlüdür, hüküm ve hikmet sahibidir. (Tevbe Suresi, 71)


Fuat Türker