03 Afyonkarahisar; dünyada sayýlý olan eski tarihi ve muhteþem görünümü ile doðal yükseltili kalesi, ayný zamanda kaymaðýný aratmayan teyze amcalarýn yol kenarýnda organik meyve ve sebzeleriyle karþýlýyorlar bizi.
Kaplýcalarýyla þifa daðýttýðý ve en güzel dekoratiflerin kaynaðý olan doðal taþ ve mermer çeþitlerin bulunduðu yer
Ýnsanlýðýn ihtiyacýndan fazla tüketimi bütün doðayý etkilediði gibi göllerimizi de olumsuz yönde etkiliyor. Göller, her zaman insanlarýn an önemli besinlerinin baþýnda gelmekle beraber yaban havanlarýnýn de barýnaklarý olmuþtur.
Afyonlarahisar’da bulunmakta olan; Karakuyu Gölü, Karamýk Gölü, Emre Gölü vb. göllerimizin doðasýný korumakla yükümlüyüz. Örnek olarak Eber Gülü, Emirdaðlarýnýn güneyinde geniþ bir alanýn ortasýnda bulunan ve doðanýn en güzel bahçesi, kuþ cenneti iken günümüzde ne yazýk ki, bitki örtüsünü ve yaþam alanýný kaybetme tehlikesiyle karþý karþýyadýr. Ülkemizin en büyük 12. gölü olan Eber, bugün derinliði yaklaþýk 1.90 m’ye kadar düþmekte.
Bu tehdit unsurlarýn baþýnda gelen etmenler; fabrika atýklarý, küresel ýsýnma ve biz insanlar gereksinim duyduðumuzdan fazla su harcamamýz, pikniðe veya görmek için gittiðimiz doðal alanlarda eðlenip çöpleri arkamýzda býrakmamýzdýr. Bundan doðan sonuçlar; su miktarýndaki azalma, bitki, hayvan varlýðýna ve saðlýðýna zarar verilmesi ile bugünkü hüznümüzün sebebi olmuþtur.
Daha önce kurtarma ve yaþatma projeleri devreye girmiþ olsa da Eber’i eski canlýlýðýna tekrar kavuþturmak için önlemler yetersiz geldiðini görmekteyiz. Eber çevresindeki tüm toprak alanlarýnýn çimlenmesi, görüntü kirliliði ve atýklarýn önüne geçmeye yönelik mevcut ya da daha geniþ kapsamlý çalýþmalarýn yürütülmesini temenni ederim. Unutmayalým ki göller, bulunduklarý çevrenin iklimine de geniþ ölçüde etkisi olduðu için bir göl demek bir bölgenin saðlýk güvencesi demektir.
Biz insanlar da ülkemizin herhangi bir bölgesine giderken, Türkiye’mizin genel çevresine kendi evimiz gibi bakmalýyýz. Çünkü çevre konusunun derinliðine inersek çevremize vermiþ olduðumuz en ufak zarar evimize, ülkemizin herhangi bir bölge çevresine zarar dokunduðunda da tüm ülkemizi kapsayacaðýný biliyoruz. Yani gerek Afyonkarahisar çevresi olsun gerekse Edirne veya Kars çevresi olsun yine Türkiye çevresi demek anlayýþýyla doðamýzý korumalýyýz. Kýsacasý doðayý koruyalým ki doða da bizi korusun.

Afyonkarahisar Kaplýcalarýn þifasýný, yaþanmýþ ve gerçek bir efsaneyle anlatalým. Efsaneye göre; Ege kýyýlarýndan, Afyonkarahisar’a kadar uzanan büyük bir ülkeye hüküm süren Midas Kral’ýn dünyalar güzeli Suna adýnda bir kýzý varmýþ. Büyüme evresine girince, yüzünde güller açan Suna, tedavisi bulunmayan amansýz bir hastalýða yakalanmýþ. Midas Kral’ý kýzýnýn tedavisi için tüm hekimleri toplamýþ fakat hiçbir hekim bu amansýz hastalýðýna yakalanan Suna’yý iyileþtirememiþ. Bir gün kral çok sevdiði kýzýnýn aðrý ve sýzýsýna dayanamayýp feryat etmiþ: “Alýn götürün bu kýzý, ýssýz bir yere býrakýn demiþ!” Korumalar Suna’yý þuan ki adýyla Gazlýgöl kaplýcasýnýn bulunduðu yerin civarýna býrakmýþlar. Býraktýklarý mevsim yaz aylarýnda olduðu için Suna çok susamýþ ve su bulmak için etrafý aramýþ. Bataklýðýn ortasýnda, yeþilliklerle çevrili bir su gölü görmüþ ve bataklýða aldýrmadan eðilerek su içtiði sýrada suya deðen yaralarýnýn bir kimsi iyileþtiðini görmüþ. Aðrý ve sancýlarýnýn hafiflediðini fark edince de kendini suya atmýþ. Bu þifalý su sayesinde Suna kýz, eski güzelliðine ve saðlýðýna kavuþurmuþ. Güzel Suna büyük bir sevinçle, kýzý için gece gündüz yas tutan Kral Midas, yani koþarak babasýnýn kapýsýný çalmýþ. Midas kýzýnýn iyileþtiðini görünce sevinçten ve özlemini gidermek için sýký sýký sarýlmýþlar birbirine baba kýz. Kýzýna "Seni hangi hekim iyileþtirdi, söyle hekimbaþý yapayým?" demiþ. Suna " Beni hekim deðil, ülkende çýkan sýcak su iyileþtirdi, baba" diye cevap vermiþ. Bunun üzerine Kral, "Tez oraya bir hamam yapýlsýn, gelen geçen dertliye derman daðýtýr." diye ferman vermiþ! Bu kaplýcanýn Frigyalýlar zamanýndan beri kullanýldýðý sanýlmaktadýr.
3. Haftamýzda Afyonkarahisar Ýl Kültür ve Turizm Müdürü Sn Mehmet TANIR bize Afyonkarahisar ilimizi eksiksiz tanýtacaklarýndan eminim.

Afyon denince ilk aklýmýza ne gelmeli
-Afyonkarahisar denince insanýn aklýna termali, Frig Vadisi, Mevlevihanesi, lokumu, sucuðu, lezzetli yemekleri, haþhaþý, Kocatepe, Anadolu kültürünü ve geleneklerini bünyesinde barýndýran sýcak insanlarý gelmektedir.

Afyon ismi nereden gelme?
-Afyonkarahisar ili adýný þehrin eski yerleþim bölgesinde tüm heybet ve ihtiþamýyla yükselen Karahisar Kalesi’nden ve antik Synnada (Þuhut) þehrinin paralarýnda da karþýlaþýlan ve günümüzde de þehrin simgesi olan haþhaþtan (opium/afyon) almýþtýr.

Kültürel faaliyetleri nelerdir?

-Afyonkarahisar kültürel etkinlikler açýsýndan oldukça zengin bir ilimizdir. Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðümüz tarafýndan Hattat Ahmet Karahisari Kültür ve Sanat Merkezinde yýl içinde her ay bir devlet tiyatrosu turne programý çerçevesinde oyun sergilemekte, bunun yanýnda Türk Halk Müziði, Türk Sanat Müziði koro konserleri yapýlmaktadýr. Afyonkarahisar Belediyesi de yýl içinde birçok kültürel etkinlik organizasyonu gerçekleþtirmektedir. Afyonkarahisar’ýn düþman iþgalinden kurtuluþu olan 26 Aðustos günü, 30 Aðustos’a kadar Zafer Yolu etkinlikleri olarak Ýlimizde birçok etkinlikle coþku içinde kutlanmaktadýr.

Anadolu’nun en uzun soluklu festivali olan” Afyonkarahisar Klasik Müzik Festivali” her yýl Nisan ayýnda ve Haziran ayýnda da „Afyonkarahisar Jazz Festivali“ nin programý gündüzleri Ýlimizdeki birkaç okulda öðrencilerle bir araya gelerek klasik müzik ve jaz üzerine sohbet ; akþamlarý da NG Güral Termal Otel’de yerli ve yabancý sanatçýlarýn verdikleri konserler gerçekleþtirilmiþtir.
Afyonkarahisar’da gerçekleþen tüm kültürel faaliyetlere her türlü desteði sunmakta ve teþvik etmekteyiz.

Afyon’u diðer illerimizden ayýran tarihi veya coðrafi konumunun özellikleri nelerdir?

-Gelenek ve göreneklerini, günümüze taþýyabilen Afyonkarahisar halký,doðal ve kültürel zenginliðinin yaný sýra, yemek kültürüyle de önem kazanmýþtýr. Ýlimiz Afyon lokumu, Afyon kaymaðý, Afyon ekmeði(ekþi maya ve patatesli) , Afyon sucuðu,…vb. ürünlerimizle marka olmuþtur.Ýlimizi ziyarete gelen misafirlerimiz bu ürünleri satýn almadan, ülke genelinde bilinen “kaymaklý ekmek kadayýfý”ný tatmadan ilimizden ayrýlmamaktadýr. Bu da Afyonkarahisar ekonomisine büyük bir katký saðlamaktadýr.
Ýlimizde 9 adet 5 yýldýzlý turizm belgeli otellerimiz mevcut olup, otellerde yerel mutfaðýmýza hakim genç ve eðitimli aþçýlar hizmet vermektedir. Bu nedenle otellerimiz hizmet kalitesiyle olduðu kadar Afyon mutfaðýný da yansýtarak, sunum, lezzet, yaratýcýlýk, hijyen gibi konularda belli bir aþamaya gelmiþtir.Ýlimizde Afyonkarahisar Belediyesi tarafýndan her yýl nisan ayýnda Afyonkarahisar mutfaðýnýn yaþatýlmasý, genç nesillere öðretilmesi ve Türkiye’ye tanýtýlmasý için Yöresel Yemek Yarýþmasý düzenlenmektedir.


Afyonkarahisar Ege Bölgesi’nin iç kesimlerinde kara ve demiryollarýnýn kesiþtiði kavþak bölgesinde, Ege, Ýç Anadolu ve Akdeniz bölgeleri olmak üzere üç coðrafi bölgenin birleþtiði bir bölgede yer almasýndan dolayý karayolu ve demiryolu ulaþýmý açýsýndan oldukça avantajlýdýr. Karayollarý ile ulaþým hem özel araçla hem de toplu taþýma araçlarý ile rahatlýkla yapýlmaktadýr. Ülkemizin kuzeyinden güneyine, batýsýndan doðusuna giderken yollarýn kesiþme noktasý olan Afyonkarahisar’dan geçilmektedir. Bu nedenle ilimizden geçen otobüs sefer sayýsý oldukça fazladýr. Ankara-Antalya, Ýstanbul-Antalya, Ýzmir-Ankara, Ýzmir-Doðu Anadolu, Ýzmir-Güneydoðu Anadolu, Ýzmir-Doðu Karadeniz, Bursa-Güneydoðu Anadolu, Ankara-Kuþadasý, Ankara-Didim, Ankara-Aydýn, Denizli-Ýstanbul otobüs seferleri Afyonkarahisar üzerinden saðlanmaktadýr.

Kültürel ve Turistik Deðerleri?

-Afyonkarahisar ‘ýn 17 adet ilçesi mevcuttur. Ýl merkezi ve ilçelerinde bulunan eserler þunlardýr :
Merkezde     : Afyonkarahisar Kalesi, Kentsel Sit Ýçerisindeki Tarihi Evler, Mevlevi Müzesi, Tarihi Camiler, (Gedik Ahmet Paþa Külliyesi, Mevlevi Türbe Camii, Ulu Camii, ….) Termal Su Kaplýcalarý (Ömer ve Gecek Kaplýcalarý, Heybeli Kaplýcasý) , Arkeoloji Müzesi, Þehitlikler (Kocatepe Anýtý, Yzb.Agah Efendi Þehitliði, Büyük Taarruz Þehitliði…) , Zafer Müzesi , Keçe Ürünleri (Keçeciler Çarþýsý) , Yöresel Yiyecekler (Lokum, Sucuk, Kaymak, kaymaklý þeker , Haþhaþ, Kaymaklý Ekmek Kadayýfý , keþkek, bükme , aðzýaçýk ) , Mermer Ürünleri, Taþhan, Millet Hamamý , Eðret Kervansarayý , Türbeler (Sultan Divani , Kadýnana, Mevlevîhâne, Sahipler, Karaca Ahmet, Abdurrahim Karahisârî, Seyyid Hasan-ý Basri , Devrani Sultan , Þirin Baba)
Bayat Ýlçesinde : Kök Boyalý Bayat Kilimleri, Kýrkinler Kilisesi
Bolvadin Ýlçesinde     :Kentsel Sit, Bolvadin Müzesi , Yedikapýlar KayaYerleþimi ,YanýkKýþla, Cýlkoðlu Çeþmesi, , Kýrkgöz Köprüsü ve Surre Yolu , Türbeler (Abdülkâdir Geylânî, Abdülvahap Gazi, Rufai Ahmet Efendi, Samsun Dede, Seyyid Ahmet Halil Dede, Ali Sýtký Dede, Siðil Dede, Sultan Carullah Zemahþeri …vs.toplam ondört)
Çay Ýlçesinde          :Taþ Külliyesi (Han, Camii, Çeþme ) , Antik Yol (Konya yolu üzerinde Surre Yolu : Hicaza padiþah hediyelerinin götürüldüðü yol) , Türbeler (Ese Dede, Ali Dede, Baltacý Dede vs. olmak üzere onbeþ kadar türbe)
Dazkýrý Ýlçesinde     :Ýpek Halý , Türbeler (Dede yatýrý, Kara Dede, Ahmet Türbesi; Baþmakçý’da Sultan Türbesi ile Ahmet türbeleri)

Emirdað Ýlçesinde     :Hisarköy-Amorium Antik Kenti , Emirdað Türküleri , Koyun Yoðurdu , Türbeler (Yorgun Dede, Garip Dede, Emir Baba (Sultan), Balçam Sultan…vs.toplam on altý tane)
Ýhsaniye Ýlçesinde     :Gazlýgöl Kaplýcalarý ve Maden Suyu (Kýzýlay) , Frig Vadisi (Kaya Yerleþimleri, Mezar Odalarý, Kaleler, Peri Bacalarý, Açýk Hava Tapýnaklarý vb.), Döðer Kervansarayý , Ayazini’deki Oyma Kilise , Karacaahmet Tekkesi , Emre Gölü
Ýscehisar Ýlçesinde:-Frig Vadisi (Kaya Yerleþimleri, Mezar Odalarý, Kaleler, Peri Bacalarý vb.) , Mermer Ürünleri (biblolar, satranç takýmlarý, vazolar, vb.) , Ýscehisar Köprüsü , Giresunlular Þehitliði
Sandýklý Ýlçesinde: Hüdai Kaplýcalarý, Yunus Emre Tekkesi, Tapduk Emre Akdað (Kocayayla), Kocayayla’da Tokalý Kanyon, Bakýr Süs Eþyalarý, Kýzýlcýk Reçeli, Patatesli Ev Ekmeði, Kurt Ýni Maðarasý , Kusura Höyüðü , Türbeler (Yalýncak Sultan, Hacým Sultan, Nureddin Sultan, Çömlekçi Baba, Mürüvvet Baba, Kudüm Baba, Ali Rumi Dede, Ýsa Dede, Yusuf Dede,…vs.)
Sinanpaþa Ýlçesinde     :Sinanpaþa Külliyesi, Kureyþ Baba Külliyesi , Albay Reþat Çiðiltepe Þehitliði , Yýldýrým Kemal Þehitliði
Sultandaðý Ýlçesinde     :Sahipata Kervansarayý , Buzluk Maðarasý, Napolyon Kirazý ve Viþne (Haziran-Temmuz aylarýnda) , Geyik Üretme Çiftliði
Þuhut Ýlçesinde : Synada Antik Kenti , Atatürk Evi , Bininler Kaya Yerleþimi , Kocatepe Atatürk Anýtý ve Kitabesi, Türbeler (Mahmut Sultan, Efe Sultan, Karlýk Sultan, Gedi Geren, Kara Dede, Sultan Ana, Tahtalý Baba, Malik bin Þebib, Hamza Þeyh Dede, Çökek Dede mezarlarý)
Dinar Ýlçesinde : Tatarlý Tümülüsü , Apameia Antik Kenti



Belirgin yöresel yemekleri ?

-Çok zengin yemek kültürüne sahip ilimizin, kendine özgü yemekleri oldukça çoktur. Özellikle hamur iþleri, haþhaþlý ve kaymaklý yiyecekler yöreye has özellikler taþýr. Baþlýca yemekleri arasýnda bulgur yemekleri, çullama köfte, ilibada dolmasý, sulu köfte, sýrt dolmasý, göce tarhanasý, nohut çöreði, göce köftesi, Özbek pilavý, patlýcan böreði,..vb. yer alýr. Afyonkarahisar kara ve demiryollarýnýn ülkemizi doðudan batýya, kuzeyden güneye baðlayan bölgelerarasý bir kapý konumundadýr . Transit geçiþ yolunda olmasý sebebiyle Afyon’dan geçerken uðrayan turistler mutlaka mola verip, ilimizin lezzetlerini tatmadan ayrýlmazlar.
                                        
Mehmet TANIR
                                   Ýl Kültür ve Turizm Müdür V.

Geçtiðimiz hafta Sn Cumhurbaþkaný Afyonkarahisar’a gitmesi nedeniyle Afyonkarahisar’daki tüm devlet kurumlarýmýzýn yetkilileri yoðun olduðu gibi Sn TANIR’ýn da programý çok yoðun olmasýna raðmen röportajýmýza uzunca bir sure ayýrmalarý ve yoðunluðunu yansýtmayacak bu net anlatýmla Afyonkarahisar ilimizi bize tanýttýklarý ayrýca röportajýmýza özel resim hazýrladýklarý için kendilerine teþekkür ederim.


03 Afyonkarahisar
Ýlk Karahisar Kalesi’nin ihtiþamýna daldým,
Bu yapýsýyla namýný duyurmaya deðer dedim.
Suna kýzýn deva yeri Gazlýgöl’üne uðradým,
Þifalý sularýn termal kenti bir tek Afyon dedim.

Zafer Anýtý’nda tüm atalarýmý minnetle andým.
Emirdað’ýnda tabiattan gelen sesi dinledim,
Eber Gülün doðasý mutlaka korunmalý dedim,
Göçmen kuþlarýn haykýrýþýný duydum da söyledim.

Bir iki deðil, Türkiye’nin dört yolu Afyon dedim.
Kendine has lezzeti Kaymaðýyla bitecek deðil,
Lokumu ile sucuðunu da bilmeyen yok dedim.
Tek il deðil, Anadolu’nun kilidi Afyon dedim.

Kale çevresindeki tarih kokan konakta durdum,
Tatil keyfini dört mevsimin turizm kentinde buldum,
Çayýrýn ay çiçeði gibi gülen yüzleri gördüm,
Hoþnut oldum, Afyonkarahisar’dýr dinlence yurdum.