Hücresel düzlemde hücre içi simbiyoz yaþam kendi avantajýný ve de dezavantajý beraberinde getirmiþti. Hücre dezavantaja raðmen simbiyoz yaþamla hücre; "hücreyi, hücre birim zamanýna dönüþen hýzlanmasýyla hücreye olaðan üstü bir yetenek kazandýrdý.

Simbiyoz yaþamýn getirdiði bu avantaja karþýn özelleþen ve özel baðýntý durum içinde olan hücre kendi baþýna tüm kendi hayat sal olaylarýný gerçekleþtirme iþinden vaz geçmekle hücre; simbiyoz dezavantajý göze almýþtý. Hayat olmuþ bitmiþ bir donaným deðil, içte ve dýþta sürekli yen donanýmlarla olmanýn evrimiydi.

Yani simbiyoz yaþam ya da kolektif hücreli yaþam, bir hücrenin hiçbir zaman yapamayacaðý umulmadýk yepyeni bir yetenekti. Bu durumda simbiyotik yaþam tekil hücrenin daha önce yapabildiklerinden de bir feragat ve kýsýtlanmaydý.

Ýlik simbiyoz entegreli hücreler arasý süreçler, kan yapýyordu. Mide ya da sindirim sistemini oluþmakla özelleþen simbiyoz tutum, dýþtan girdi olan besinleri sindiriyordu.

Mitokondri simbiyoz yaþam içinde de kan ile gelen besinlerden hem kendisinin hem de diðer simbiyotik organ doku ve sistemlerin enerjisini saðlýyordu. Ortaklaþan simbiyoz ile hayata akýl almaz bir kalite, hýz ile iþ ve yetenek kapasitesi gelmiþti.

Baðýntý iliþ kinlik ile gerek tekil hücrelerin gerekse simbiyoz bileþenli ve kimyasal enerjili özlerin, biçimleri ve tepki koyuþ donanýmlarý benzer ve farklý olmakla, hayat çeþitlenmekteydi. Özneye dek ruhsal öðrenmeli tepkiler farklýydý.

Hayat bir türden olmamakla çok daha iyi ve garantili akýþ yapmanýn bu halleriyle evrensel enerjiye yeni akýþ alanlarý açýlýyordu. Þimdiki hayat özün korunmasý dýþýnda, dünkü hayat deðildi. Bugünkü hayat ta yarýnki hayatlar olmayacaktý. Þimdi sürece bu bilgilenme ýþýðý altýnda sürdürülen anlatýmlarla ve benzer süreçlerle hayata yeniden bakalým.

Nasýl en yoðun kütleler uzay zamaný bükmekle kütle kendi çevresindeki uzay zaman içinde bir etki alaný oluþturursa. Ya da elektrikti yükün ve elektrikti manyetik yük alanlarýnýn nasýl bir çekim gücü varsa; iþte böylesi temel çekim gücü ile türlü çekim koþullarý içinde olan parçacýktan atoma, atomdan moleküle; molekülden akýllý polimer yapýlara ve hayatýn daha büyük yapýlarýna doðru oluþan doku, organ, organizmalar gibi sürü gibi toplum gibi süreçlere doðru hep farklý ve yeni bir çekim alaný oluþa geldi.

Çekim alanlarý bunlarla kalmaz. Çevrenin çöl gibi, orman gibi, bataklýk alanlar gibi vs. olmasýnýn nasýl kendilerine özgün bir çekim gücü varsa; baðýrsak solucanýnýn içimizde yaþamasý gibi, pirenin koyun derisinde yaþamasý gibi konakçý yaþam; koloni yaþamý, sürü yaþamý, sosyal yaþam, toplumsal yaþam gibi birçok çekim alaný olan yaþamlar vardýr.

Þunu unutmayýn. Her çekim alaný boþluklu tanecikli etki alaný; her çekim alaný ayný zamanda çekip itme yapan giriþmeler olmasýyla; o süreç kendi seçme ayýklamasýný kendisinin yapma bilinciydi. Aslaný çöl deðil savanlýk alan kendisine çekecekti.

Bir fil için, orman ya da savanlýk alan dururken; bataklýk alan file itici gelecekti. Bataklýkta ormana göre timsaha çok çekici gelecekti. Hayat bu niþ alanlarýný kendisine uygun olan bu tür usulleriyle dolduruyordu.

Hayat moleküler düzlemli fiziki ve kimyasal tarzdaki bu tür çekim düzlemlerinin ortaya koyduðu yüksek inþacý bir sistemler bileþiðidir (entegresidir, organizmasýdýr). Daha atom düzlemindeki birleþmeler içinde bu yeðleyiþler de biri diðerine göre diðerin daha çok yeðleyip diðerinden önce onunla birleþiyordu.

Bu birleþme eðilimlerinin hücre düzlemindeki karþýlýðý sitoplazma, süreçti. Þeyler arasý yoðunluk farký, ya da özgül aðýrlýk, büyük küçük olma, hafif aðýr olma gibi kýyas baský basýnç durumlarýnýn kendilik etki, seçilim ve imajý ile aklý oluþan süre durumlardý.

Sitoplazmaya doðru çekme itme yapan eylemseli durumlar faz geçiþliydi. Farklý farklý deriþmelere sahip moleküler seçme ayýklamayý ortaya koyan bu seleksiyonlardan alýnan imajlar zaten zekanýn ilk adýmlarýydý. Hücreler ortam salýnýmlý bu süreç içindeki en az enerji harcayan iþlerle hücrenin kendi dýþ girdilerini içe, içtekilerini dýþa girdi çýktý yapmasý, kural ve asýldý.

Böyle iken hücreler, ortam salýnmasýna karþý olan bir tavýrla zor birleþme eðiliminde olan kimi kimyasal sentezlerin birleþtirmesini de yapýyordular. Organ ve dokular ortaya konacak bu tür sentezlemeleri esnasýnda yine yüksek enerji harcar. Afinite direnç gösteren bu zorluklara karþý hücrenin bu tür inþacý tavrý, hücreyi öznel yoldan adeta ikinci kes canlandýrýyordu.