Hayat biçim ve öz gibi ikili baðýntý ile vardý. Biçim fizik, öz kimya ve biyolojin baðýntýydý. Biçim yani yalýtým olmadan öz olmuyordu. Öz olmadan da biçim olmuyordu. Yani sýnýrlanmýþ bir iþlevle dinamik biyo kimyasal baðlý bir öz olmadan biçim olmuyordu. Ýþte bu baðýntý da parçalý ve tekil kiþisi hayattý.

Daha sayýlacak niceleri gibi anlaþýlmasý gereken þey þuydu. Bir hücre de hayattý. Ýþlev durumlar da hayatý entegre edecek unsurlardandý.

Organ elli iþlev durumlar baðýntýsý olan özellikle hücre içinde hayattýlar. Hayat derken geri durumlardan yani iþlev durumlardan ileri süreçlere doðru ve ileri süreçlerden de tekilliðe doðru yani iþlev durumlara doðru; geri baðlaným yapan durumlardý.

Ýleri ve geri durumlar bileþkesi hücre aþamasýnda ki yepyeni özellik durumla canlanma ve hayattý. Bu hücre sel özellik durumun hiçbiri tek baþýna iþlev durumlarda yoktu ve olamazdý da.

Ama hücre durumlu yepyeni özelliklerin iþlev baðýntýlarla kazandýðý sinerji de "hücresel bir kolektif düzenli süre durumlu bir enerji düzeni belirmesiydi.

Çok hücrelilik te hayattý. Çok hücrelilik kök hücrelerin, özel görevle özelleþmesiydi. Doku, organ baðýntýlý sistemler entegresiyle hayattý.

Çok hücrelilikte hele de insan ile dýþta insan-insan iliþkileriyle üreten bir toplum sal hayattý. Hayat biyolojik bireyle, bireyin dýþýna taþmýþtý. Önce türlere doðru taþmýþtý.

Bizimle kesikli (ölümlü-parçalý) sürekli beliren hayat; bizim dýþýmýzda türsel sosyal hayata, oradan da insanla, insan türüne özgü üreten bir toplumsal hayata gelmiþti. Ýþte hayatýn hayat olmasý için bunlar bir anda olmakla, hep beraber bir arada olmasý hiç gerekmiyordu.

Þimdiki hayat illa olan ve illa baþta da olmasý gereken hayat deðildi. Bu ön yargýyý atýnýz lütfen. Hayat olup bitmiþte deðildi. Hayat geri baðlaným içinde giderek türe özgü olmuþ olanla; olmakta olanlar entegresi ile hayattý. Elbette þimdi olmayýp ta, gelecekte olacak olan da hayat olacaktý.

Þimdi soruyorum; geçmiþteki mi, þimdiki mi gelecekteki mi; hangisi hayattý? Olmuþ olan mý? olmakta olan mý? olacak olan mý hayattý?

Bu soruyu en azýnda kendi bireysel kesikli sürekliliðinizin yaþ dönümleri içinde düþünün. Otuz yýl önceki halinizle mi hayattýnýz? Otuzuncu yýlýnýzla mý hayatsýnýz? Yoksa 90. yýlýnýzda mý hayatsýnýz?

Demek ki hayat ilk ve son haliyle programlanmýþ bir hayat deðildi. Hayat kesikli sürekli; sýnýrlý, sonlu durumlarý içinde belirebilmek için beli biçimler ve belli özleriyle vardý. Böyle olmak zorundaydý

Ancak sürekli olan ve dýþýnýzda olan hayatýn ne geçmiþte ne þimdi ne de gelecekte salt bir belli þekli ve salt bir belli özü yoktu. Öz yerine özler. Biçim yerine biçimler vardý. Süreklilik sonsuzluk içinde belli bir öz ve belli bir biçim olamazdý da.

Yani hayat, kesikli sürekli olmakla beliren hali içinde parçalý durumla biçimli özlü; sürekli olan durumla programlanmamýþ ta deðildi.

Hayat ilk canlanan yalýtma hali içinde kazanýlan yararlý evrimlerle bir sonraya programlanmýþ; fakat hiçbir zaman neye ve nasýl programlanmýþ olacaðý tamamlanmamýþ bir evrim ve akýþtý.

Hayat bir doða yasasý olan ve sizin dýþýnýzda olan, ancak sizle de beliren evrimiyle geçmiþine nazaran þimdiki hal olan gelecekte tanýnan bilinenle de hayattý. Týpký yakýn gelecekte bilinecek hayat formu gibi. Artýk bu söylemlerden de hayatýn göreceli bir anlama ve anlatým olduðu da çýkarýlmýþ olmalýdýr.

"Her can ölümü tadacaktýr" özdeyiþini söyleyen kiþinin kendisi ölümü yaþamadýðý halde, halk içinde yaþanan ölümleri gözlem yapmasý veya kolektif depo bilince ait olan bu aktarýmlarý kiþinin duymasý ile kiþinin kendi çerçevesi içinde söylenmiþ veri olmakla bu söz folklor içeriðidir (halk bilgisi içeriði).

"Hayat ölümü öngörerek ortaya çýkmamýþtý". Evrim de kesikli sürekliliði öngörmenin yasasýydý. Evrim sürekliliðe katkýydý. Sürekliliðe olan katký ile kiþi ve bireylerde sýnýrlý sonlu durumlarla belirmeydi.

Þu durumla evrim o enerji düzenini en iyi durumla çevreye uygun hale getirmenin sürekli oluþuydu. Bu da organik süreçlerde eþeyli ve eþeysiz üreme içinde ölmemek deðil de yeni evrimsel yetenekleri yeni embriyoya aktarmaktý.

Hayat bir lütuf deðildi. Hayat halden hale geçip, akýþ yapmak zorunda olan enerjinin taþ gibi, dað gibi, demir gibi akýþ yollarýndan sadece biri olmakla yaþam, zorunlu var oluþ biçimlerinden biriydi.

Hayat zorunluluktu. Eþ deyiþle hayat ortaya çýktýðýnda ölüm yoktu. Hayat ve ölüm fiziki ve kimyasal evrimle olan süreçlerle biyolojikti.

Hayat ve ölüm týpký taþýn, daðýn, demirin ortaya çýkýp onca direnç tepkisi göstermelerine karþýn, yine de zamana baðlý süreçlerle doða kuvvetleri karþýsýnda yýpranmalarý gibiydi.

Hayat ve ölüm birlikte ve bir arada belirmekle var oluþun "çeliþkin özü olup" doða kuvveti etkileriyle, tersine süreçle, hayat ölümle birlikte belirdi. Ölüm hayat gibi bir kazancýn ortaya konmasý ile hayatýn kendi ölümünü, kendi zýddýný zorunlu olarak göze aldýðý bir riskti.


Bu nedenle ölümü, var oluþ özünden koparýp ölümü tek baþýna ele alýp, ölüm ötesi hayaller kurmanýn ötesinde sürekliliðe katýlým veren çeliþkin ve geliþkin bir özdü.

Sürekliliðin azot döngüsü gibi yaðýþ çevrimi gibi bir birleþme (canlanma) çözülme (ölüm) süreçleriyle "madde çevrimi" içinde sürekliliðe katýlýmdý. Taþlarý yerine oturtmadýnýz mý firari aklýn esiri oluruz.

Ölüm yaþamla yaþam da ölümle vardý. Var oluþun, var oluþ tersinmesi olan yoklukla; boþluðun doluluðuyla, git olanýn gel olanýyla; çekim olanýn itilmesiyle, büyük olanýn küçüðüyle; birleþenin ayrýlmasýyla vs. ölüm de hayatla; hayat ta ölüm olan tersi ile vardý.

Ölüm ve yaþam daha baþtan birleþmenin çözülme olmasýyla öngörülen bir ölüme ait tersinen özle ölüm olmakla, sürekli olan dýþýnda bir ölüm ötesi de yoktu. Ölüm ötesi sürekli olandý.

Eþeyler hayatýn imajý alýnan hayatýn o türe özgü kopyalanan bir enerji durumuydu. Ýþte imajdan kopyasý yapýlacak maliyetin enerji karþýlanmasý ölümle çözülen bedenlerdeki besinlerden elde edilecekti.

Elbette ölüm ötesi; kesikli, sonlu, sýnýrlý olan ölümlerle çözülen beslenme çevrimini veren kaynaklar ile yeni kopya ve giderek embriyo bu tür beslenme var oluþlarýyla sürekli olandý. Ölüm ötesi elbette ki süreklilikle var olandý.

Ölüm ötesi dediðiniz sizden sonrasý olandý. Oysa sizden öncesi gibi sizden sonrasý da sizin kesikli olmanýz dýþýnýzda ve sizden de bilincinizden de baðýmsýz oluþla sürekli olandý.

Genetik seçilim çevreye uyum saðlamada büyük baþarýydý. Bu baþarý çevreye göre deðiþme dönüþme ve farklýlaþma olmakla hayat tarafýndan deðiþen çevreye verilen en iyi yanýt ve imajýný almaydý.

Çevre var oluþlarla bir sekans hareketiyse; yaþam da bu çevreye göre yine baþka bir var oluþ ve baþka bir sekans hareketiydi. Bu giriþme içinde var oluþlar birbirine devamlýlýktý.

Genetik seçilim, eþeyli üzerindeki sentezle evrimi katlamýþtý. Öncül evrimlerinden sonra giderek eþeyli üremeye dönüþtü.

Tek hücreli, ölümsüz bakteri yaþamlý düzlem içinde simbiyoz yaþam kendisine, hücre sentezine doðru giden yeni bir alan açmýþtý. Bakteri yaþamlý teorik ölümsüzlük insan gibi ölümle bilgisayarlý hayatý tadýyordu. Ýþte kazanç buydu. Bu kazanç geleceðe ne getirir ne götürür bilenmez.

Bu yeni alanýn içindeki yaþam, simbiyoz yaþam ilkesi gereði çok organ elli bir yaþama geçmiþti. Yeni hücre kendisi ilk sel yapýsýna göre farklý iþlevlerin çevreye tepki veren iþlev organlarla oluþuyordu.

Ribozom bu tür bir bakteri iþlevdi. Mitokondri bu tür bir bakteriyel iþlev tek hücreydi. Klorofil bu tür bakteriyel iþlevle tek yalýtýmdý. Yeni ve büyük hücre bakteri hücrelerinden özelleþen organzeler ortaya koyup, daha kompleks bir yapýyý oluþtu.

Sentez, parçalara ait iþlev ve özümlemenin tüketeceði enerjiyi, özelleþen kök hücreler nedenle; iþlev organlara ürettirdi. Yeni organizma böyle oluþtu. Organ olarak birinin yapamadýðý alaný, diðer organla doldurdu.

Her bir iþlev durumlar içinde her bir organ doku hücre ya da iþlevlerin tüketecekleri enerji entegre birliðin uhdesine tevdi edilmiþti. Bu organizma sistem kendi dýþýndaki organizma durumlarý kendisine baðýntý kýldý.

Hayat ölümü ve ölüm ötesini deðil, tekil olarak kendisini; süreklilik içinde tür oluþun bencil oluþunu, var oluþunu tasavvur (algý) ediyordu. Evrim bir yasaydý. Hem de yerçekimi gibi. Manyetizma ve elektrik gibi Evrim sadece hayatla deðil, var oluþla beraber vardý.

Evrim, önce inorganiklerin evrimiydi. Sonra organiklerin ve biyolojinin evrimiydi. Sonrada sosyal oluþun toplumun ve bunlarla birlikte tüm dünyanýn evrimiydi.