Azerbaycan, Batı Asya ile Doğu Avrupa'nın kesişim noktası olan Kafkasya'da yer alan ülkedir. Azerbaycan, zengin kültürel mirasa sahiptir. Müslümanların çoğunlukta olduğu ülkeler arasında opera, tiyatro gibi sahne sanatlarını barındıran ilk ülke olma özelliğini taşır. Tiyatro ve opera sanatı bu ülkede çok gelişmiştir ve herkes bu sanatlara önem vermektedir.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1918 yılında kurulmuş ancak 2 yıl sonra 1920 yılında Kızıl Ordu sınırı geçerek Azerbaycan’a girmiştir. Artık Azerbaycan Sovyetler Birliği topraklarına katılmıştır. Ancak 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Azerbaycan tekrar bağımsızlığına kavuşmuştur.
Azerbaycan Tiyatrosu’nun tarihi çok eskidir. Azerbaycan Tiyatrosu’nun üç bin yılı aşkın bir geçmişi vardır. Azerbaycan Halkının uyanmasında, milletin kendi yaşamını yansıtmasında tiyatronun büyük önemi olmuştur.
1921 yılında Bakü’de “Tenkit ve Tebliğ Tiyatrosu” kuruldu. Bu olay, kentin kültürel yaşamında önemli bir dönüm noktası oldu. 1923 yılında Bakü Tiyatro Okulu’nun açılması ve birçok mezunlar vermesi milli tiyatro sanatının gelişmesinde önemli oldu. 1929’da Çocuk Tiyatrosu kuruldu.
1960’lı yıllarda Azerbaycan Tiyatrosu daha da gelişti ve büyüdü. Bu yıllarda tiyatroya genç dramaturglar geldi. Birçok eserler yazıldı.
1990 yılından sonra da Yuğ, Miniatur, Pandomim, Belediye, Kamera, Gençler Tiyatrolarının kurulması bir rahatlık yarattı. Bunlar sanatın alan, forma çeşitliliği ve üslup zenginliği bakımından kesin şekilde ayrıldılar.
1990 yılından sonra da Azerbaycan Tiyatrosu’nda klasik ve modern Azerbaycan yazarlarının eserleri, Rus ve Dünya dramaturglarının seçkin eserleri ile sahneye konuldu.
Azerbaycan Profesyonel Tiyatrosu’nun kurulduğu dönemden bu yana ülkede birçok tiyatro grupları oluştu. Bakü’de Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Rus Dram Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Müzikal Komedi Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Genç Seyirciler Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Kukla Tiyatrosu, Belediye Tiyatrosu, Gençlik Tiyatrosu, Eğitim Tiyatrosu, Yuğ Tiyatrosu, Kamera Tiyatrosu, Pontomim Tiyatrosu bulunuyor. Nahçıvan, Gence, Lenkeran, Sumgayıt, Ağdam, Mingeçevir şehirlerinde de Devlet Tiyatroları kurulmuştur… Bunların dışında birçok tiyatro da faaliyetlerini sürdürüyor.
Bunlardan biri de Azerbaycan Devlet Akademik Millî Dram Tiyatrosudur., Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ulusal dram tiyatrosudur. Bu tiyatro başkent Bakü'de bulunmaktadır.
1919 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde Bakü'de kurulan Azerbaycan Devlet Kukla Tiyatrosu, Azerbaycan tiyatrosunu ilk defa ulusal ve devlet bünyesinde toplamıştır ve ülkenin önde gelen tiyatro oyuncularının, yazarlarının ve yönetmenlerinin yetişmesinde ön ayak olmuştur.
Kıbrıs Türk Devlet Tiyatroları Müdürlüğü yaptığım yıllarda Azerbaycan’a iki defa gitmiştim. Birçok Tiyatroyu gezmiş ve oynanan oyunlardan birkaçını izlemiştim. Azerbaycanlılar, sanata karşı büyük bir sevgi besliyorlar. Sanatçılarını asla unutmuyorlar. Birçok caddeye ya heykellerini dikiyorlar veya onların adlarını veriyorlar. Hatta sanatçılar için bir de orman yapmışlar. Ölen sanatçılarını da sanatçılar için yapılan kabre defnediyorlar.
Bu süre içinde Azerbaycan Devlet Akademik Millî Dram Tiyatrosu Müdürü Sayın Prof dr İsrafil İsrafilov Bey ile çok yakın dost olmuştum. Bakü’de Azerbaycan ve KKTC arasında tiyatro alanında ilk defa Bir “İşbirliği Protokolu” imzalamıştık.
     İkinci yılda ise Sayın İsravilov’u KKTC’ye davet etmiş ve kendilerini Lefkoşa’da ağırlamıştık. Burada da protokolun devam etmesi için anlaşmaya varmıştık. Bu protokol hala yürürlüktedir…
İki ülke arasında imzalanan protokol gereği, Azerbaycan’dan bir yönetmen gelmiş ve Azerbaycan’ın ünlü yazarlarından Elcin’in “ KATİL” adlı oyunu Kıbrıs Türk Devlet Tiyatroları adına yönetmişti.
Burada şuna dikkat çekmek istiyorum. Azerbaycan, Dünya tarafından tanınan bir devlet. Oysa KKTC, Türkiye’den başka herhangi bir ülke tarafından tanınmıyor. Azerbaycan da KKTC’yi tanımamasına rağmen Sayın İsrafil İsrafilov “İki kardeş ülkenin işbirliği yapması çok doğal bir olaydır. Biz de Kıbrıs Türkü ile kardeşiz. Bu nedenle ben, bu protokolu imzalıyorum” diyerek imza atmıştı. Bu da bizim için büyük bir olay idi. Belki de yapılan bir ilkti. Resmi olarak tanımayan bir ülke sizinle işbirliği protokolu imzalıyordu. Bu nedenle bana göre çok anlamlıydı.
Dün, Azerbaycan’ın Milli Tiyatro Günü’ydü. Azerbaycanlı kardeşlerimiz, tiyatroya o kadar çok önem veriyorlar ki, senede bir günü milli bayram olarak kutluyorlar. Dünyanın birçok ülkesinden tanınmış tiyatro adamlarını, çeşitli tiyatro oyunlarını davet ediyorlar. Ve bütün Bakü Halkı bu özel güne büyük ilgi gösteriyor.
Bu nedenle ben de bu günkü yazımda Azerbaycanlı kardeşimizin bu özel günlerini kutlamak ve bunları sizinle paylaşmak için Azerbaycan Tiyatrosu’na ayırdım.
Dost ve Kardeş Ülke Azerbaycan’ın “Milli Tiyatro Günü” kutlu olsun. KKTC’den oradaki kardeşlerimize sevgi ve selamlarımızı gönderiyoruz…
Azerbaycan’ı seviyoruz…