Geçenlerde izlediğim bir belgesel yaşamın ve dünyanın sonu hakkında bilimsel gerçeklerden bahsediyordu. Siz de bu belgeseli izleyerek bu konu hakkında daha ayrıntı bilgi edinebilirsiniz. (National Geographic, Bilimin ta Kendisi Dünyanın Ölümü.) Konusu ilgimi çektiğinden sizinle de bunu paylaşmak istedim.

Dünyanın yok olmasına anlaşılan o ki daha epey bir vakit var. Canlıların yaşam sürdüğü, hayat için bilinen tek uygun yaşam ortamını sunan bu gezegen de bir gün gelecek hayat olmayan diğer gezegenlere benzeyecek.

Yaşamın dengesini bozabilecek en önemli nedenlerden birisi asteroit çarpması. M.Ö. 10.000’li yıllarda dünya buzul çağından kurtuldu, medeniyetler oluşmaya başladı. Böyle bir buzul çağının tekrar yaşanması, medeniyetlerin yok olması çok uzak bir ihtimal değil. Mars ve Jüpiter’in yörüngeleri arasında kalan asteroit kuşağında, 600.000 kadar asteroit ve cüce gezegen bulunmaktadır. Kendi yörüngesinde seyreden bu kaya parçalarının yörüngelerinde meydana gelebilecek bir sapma dünyanın yaşamında doğrudan bir etkiye sebep olabilir. Asteroitin boyutunun büyük olması dünya yaşamını tehdit edebilir. Çünkü daha önce de böyle bir şey yaşandı.

65 milyon yıl önce 9,656 kilometre genişliğinde asteroit dünyaya çarptı. Bu darbe sonucu 160 milyon yıldır yaşayan dinozorlar yok oldu. Çarptığı anda 100 kilometre çapındaki tüm canlıları anında buharlaştırarak yok ediyor. Bunun etkisi uzun süre devam eder, ortaya çıkan zehirli gazlar ozon tabakasının büyük bölümünü yok eder. Dünyayı etkileyecek olan ultraviyole ışınları canlılara büyük zarar verir. Bir yılın sonunda canlı yaşamının yüzde 70’i yok olur. Dinozorları yok eden bu darbe bir gün bizi de yok edebilir. Kalan canlılar ise uzun sürecek bir buz devri ile karşı karşıya kalacak. Şanslı olan ekvator civarı bölge halkları bitki üretmeye devam edebilecek fakat burası için de savaşlar başlayacak. Nüfus oldukça azalacak. Yani modern yaşamın sonu gelecek.

Asteroitten kurtulsak bile, dünyanın ve güneşin doğal bir sonu olacak. Bugün orta yaşlarda olan güneş, bir milyar yıl sonra genişleyerek dünyaya daha yakın olacak. Güneşin genişlemesi, çekirdeğindeki hidrojen yakıtını bitirip yakıt olarak helyumunu yakmaya başladığında oluşacak süreçle ilgilidir. Bu, uzun sürecek bir can çekişme ve ölüm dönemidir. Güneşin genişlemesi parlaklığını arttıracak, dünyada sıcaklıklar yükselecek ve gezegenimiz giderek ısınacak. Şu an ortalama 30 derece olan sıcaklık, 40 dereceye yükseldiğinde insanlar için fiziksel sınıra ulaşmış olacak. Hayvanlar uyum sağlama açısından bu süreçte daha şanslı.

Bir milyar yıl sonra ısının yükselmesi nedeniyle karbondioksit yarı yarıya düşecek ve dünyadaki bitkilerin yüzde 95’i yok olacak. Sıcaklığın artması karbondioksiti ortadan kaldıracağından bitkiler boğularak ölecek. Dünya çölleşecek. Bitkiler olmayınca besin zincirleri çöker. Bitki ile beslenenler aç kalır.

Bir milyar yıl sonra ölmekte olan güneş genişledikçe ve sıcaklık arttıkça okyanuslar da buharlaşmaya başlayacak. Su seviyesi iyice düşecek. Buna paralel olarak denizlerde tuzluluk artacak ve deniz hayvanlarının yaşamı son bulacak. Canlı hayatının son temsilcileri ise mikroplar olacak. 1,2 milyar yıl sonra kendini güneş ışınlarından koruyabilen bazı mikroplar dışında hiçbir canlı yaşamayacak.

1,4 milyar yıl içinde okyanuslar tamamen kaybolacak. 1,6 milyar yıl sonra sıcaklık 106 dereceye yükselecek. Kendisini güneşten koruyabilen bazı mikroplar da sıcaklığa dayanamayarak yok olacak. Ayak basacak başka bir gezegen bulunamazsa bu hayatın sonu demektir.

Sonraki 6 milyar yıl sonra hiçbir canlının yaşamadığı özelliksiz dünyamız, ölmekte olan güneşin çevresinde dönmeye devam edecek. Güneş son dönemlerini yaşarken, 200-250 kata kadar genişleyeceği tahmin ediliyor. Güneşin genişlemesi ve ısının artması doğal olarak dünyanın da sonunu getirecek.

7 milyar yıl sonra güneş ölüme yaklaşacak. Bin kat daha parlak ve şu ankinden 200 kat daha büyük olacak. Isı dünyanın yüzeyini eritecek. 7,5 milyar yıl sonra dağlar eriyeceğinden her şey dümdüz olacak. Sıcaklık 1300 derecenin üzerinde olacak. Son 6 milyar yıldır dünyada hayat olmayacak. Artık dünyanın kendisi de ölmek üzere.

Güneş yakıtının sonuna yaklaştıkça dışa doğru genişlemeye devam edecek. Yoluna çıkan her şeyi yutacak. Dünya güneşe sürüklenecek. 12 milyar yıl sonra dünyanın tarihi sona eriyor. Eğer bir mucize gerçekleşmez de kaçamazsa güneş tarafından eritilerek yutuluyor.

Belki geleceğin insanları başka yaşam alanları bularak ya da gelişmiş teknolojileri ile bu alanları yaratarak canlı yaşamını devam ettirebilirler.

4 Ağustos 2016.