..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Yazar yazý yazmayý baþka insanlara göre daha zor yapan insandýr. -Thomas Mann
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




8 Ocak 2020
Anlamak Gerek 60  
Bayram Kaya
Kurban eti yiyen gruplar, kurban veren grubun canýyla kanýyla ruhuyla doluyordu. Karþý grubun caný kaný; kurban etini yiyen gruba geçiyordu. Böylece gruplar can kan kardeþi oluyordular. Ritüelin esasý buydu. Bu tutum ön ittifakýn sosyal mantýðýydý. Bu mantýk totem mantýðýydý. Ön ittifakýn içine sokulan sosyal mantýklý bu ritüeldi. Bu ritüel ittifak içine sokulan bir totem hukuku olmakla ittifakta da totemi kardeþlik yürürdeydi.


:GFJ:
60
Kurban eti yiyen gruplar, kurban veren grubun canýyla kanýyla ruhuyla doluyordu. Karþý grubun caný kaný; kurban etini yiyen gruba geçiyordu. Böylece gruplar can kan kardeþi oluyordular. Ritüelin esasý buydu.

Bu tutum ön ittifakýn sosyal mantýðýydý. Bu mantýk totem mantýðýydý. Ön ittifakýn içine sokulan sosyal mantýklý bu ritüeldi. Bu ritüel ittifak içine sokulan bir totem hukuku olmakla ittifakta da totemi kardeþlik yürürdeydi.

Tanýmlar ilk kes bu ittifaklarla söylenecekti. Aþaðýya kara-yer denecekti. Yukarýya gök yer denecekti. Kara olan yer Sineer Bölgesiydi. Gök yer de Akad yurduydu. Ýlk ittifaklar gökteki gök yerlilerle, kara yerdeki karabaþlar arasýndaydý. Yani çoban grup gökle, tarýmcý grup yer arasýndaydý.

Yer ve gök ehli buluþuyordu. Yer ve gök üreten güç iradesi olmanýn ittifaký anlamýyla birbirini tanýyýp biliyordu. Böylece totem mantýklý tanýmsýz oluþ üreten meslek ittifaklarýyla tanýmlý hale geliyordu. Yer gökten ayrýlýyordu.

Ýzole totem grup, ayýrt ediciliði; sadece uyruklukla deðil totem ürünleri üzerinde de ayýrt edici olarak sürüyordu. Her yerde farklý farklý olmakla birlikte kimi yerde bir grup diðer grubun totem ürününe dokunmuyordu. Yemiyordu. Totem dönem dýþlayýcýlýðý nedenle bir totem grubun ürettiði totem ürün, diðer gruplara yasaktý.

Ve ittifaklarla ilk kes gökten (Eden cennetinden) gelen Adam meþruiyet ile Sümer’in yasak buðdayýný yiyordu. Ve gökte (cennette, Adýn’da) gelen Adam Sümer’in kadýnýna meþruiyetle dokunarak ilk kez yere ait bir kadýn olan Eva’yý, Adam bildi. Köleci mantýða göre Eva Adamý kandýrmýþtý.

Yine Ayný þekilde yerin adamý Dumuzi göðün ineði olan kadýn Ýnanna’yý bildi. Önceleri yasak olan ineðin etine meþruiyetle sinekler gibi üþüþtüler. Tabii ki Eva, Adamý; Ýnanna da Dumuzi’yi (Ýzumud’u) bildi.

Ýþte totem dýþlayýcýlýðý böylesi bir üreten meslek tanýmlý giriþmeler içinde tanýnmanýn tanýþmanýn meþruiyeti oluþla hafýzalara kazýnan; yerle göðün birbirinde ayrýlma ritüel seremonisi olan aþamayla ortaya konuyordu. Gök yerliler çoban ehliydi. Kara yerliler tarým ehliydi. Yani yerdekiler o günkü söylem ile tohumu toprakla örtme, gizleme iþi yapan kafirlerdi.

Bu törenler yerin gökten ayrýldýðý yaratýlýþ törenlerdi. Birbirlerini üreten meslekler takasýyla tanýmaydý. Birbirini dokunuma temas içinde bilmeydi. Bu törenler ilahlarýn gökten yere indiði, ilahlarýn yerden göðe çýktýðý ilk yaradýlýþ törenleriydi.

Ýlk yaratýlýþ törenleri ittifak için ittifakýn dýþýnda tanýþma bilme temas etme dokunma meþruiyeti kazanýlan bir yaratmaydý. Ýlk yaratýlýþ yukarý yerden (yasak bölgeden) aþaðýya (yasak yere) inme, aþaðýdan yukarý çýkmaydý. Ýlk yaradýlýþ yerin, göðün oðlan ve kýzlarýnýn tanýþma, yaratýlýþýydý. Bu tanýma ve tanýnma çok önemliydi.

Artýk yerin kýzlarý ve yerin oðlanlarý kendi aralarýnda deðil, göðün kýzlarý ve oðlanlarýyla birbirine dokunacaklardý. Bu tanýnma ve bu bilme iþi kiþinin totem kardeþini, ilanen kardeþi olanlardan ayýrmayý bilme iþiydi.

Ve bu yaradýlýþ her þeye bir isim vererek her þeyi isimle bilme her þeyi adýyla çaðýrma; adýyla belli etme iþiydi. Ýlkin gök yerli-kara yerli diye ayrýþýp, sýnýflama tasnifi yaratýldý.

Ýkinci yaratýlýþ törenleri ittifak içindeydi. Gök ehlilerle (gök ilahlarýyla) kara ehli olan ilahlarýn oðlan ve kýzlarýndan doðan meleze ÝNSAN denmesinin ad verme seremonili yaratýlýþ ritüeliydi.

Bu yaratýlýþ ritüeli ittifak eden ilahlar kurulu kararlarýydý. Bu Elest meclis ahdiydi. Ýnsan yer ve gök ilahlarýnýn temasýndan doðan melezlerdi. Ýnsan ilahýn mirasçýsýydý. Ýnsan ilahýn görünüþünden bir görünüþ. Ýnsan yer ve gök ilahlarýnýn suretinden bir suretti. Ýlahlar insaný ruhundan üfürmüþtü.

Totem meslekli gruplarýn nesnel giriþmesi, üretici dokunun mütekabiliyet esasýna göre ürün takas edici yükümleri ortaya koyabilecek olan gel git hareketleriydi. Sosyal temasýn, sosyal dildeki ritüel mana karþýlýðý ilanen kardeþleþmeydi.

Kardeþ olmanýn geçiþ ritüeli de kurban sunu, törenleriydi. Ya da kazan kaynatýlan yiyecek þöleniydi. Þölen ittifaka katýlan grup sayýsý kadar gün süren yaratýlýþ destanýydý. Bu yaratýlýþ yoktan var olma hiç deðildi. Böyle bir anlam bilinmiyor, ifade edilmiyordu.

Bu yaratýlýþ ilk kes gruplar arasý iletime için gruplar arasý ortak dil ile isim vermenin uzlaþmasýydý. Yeri gökten; göðü yerden totem ürünüyle, totem yiyeceði ile totem giyeceði ile ve totem kültürüyle ayýrma, bilme, tanýma, tanýþma, dokunup temas ederek yüzyýllarýn totem düþüncesini yýkmanýn yaratýlýþýydý.

Þölen ritüeli boyunca her gün bir gruptan bir kiþi kurban edilirdi. Bu tür kurban sunusu kendisinden önceki tarihte görülen diðer iki tür kurban sunusundan ayrýlýr.

Bundan önceki kurban sunusu ölü yiyeceði verme ve yamyamlara karþý canýný kurtarmanýn kurban takdimiydi. Oysa bu sungu yaratýlýþýn, ittifakýn, ahidin, ilanen kardeþ olmanýn, giderek uygarlýðý ve insaný yaratmanýn kurban sunusu olacaktý.

Ön ittifaklar zamanýnda yeryüzünde insan yoktu. O zamanlar yeryüzünde barbar hemcinsler ile giderek insaný yaratacak bir totem mesleðine sahip olmakla üreten hemcinsten, ilahlar vardý.

Ýlk ittifaklar ilk kezdi. Ve ilk ittifaklar bir yaratýlýþ seremonisiydi. Ýttifaklar birçok yaratýlýþ öyküsü içeriyordu. Bu öykülerin her biri kutsal yaratýlýþ ritüeliydi. Ritüel sembolik anlatýmlý figürleriyle ve yaratýlýþa ait geçmiþi aktarmanýn depo hafýzasý olacaktý.

Ön ittifak içinde yapýlan kardeþ olma ritüeli seremoni de ilahlarýn kurban edildiði kurban sunularý vardý. Bu tür kurban sunularý tarihteki üçüncü tür kurban sunu tipiydi. Ýttifak; ilahi bir grubun, diðer bir ilah gruba ya da ilah gruplara yaratýlýþçý ahitle, sosyal mantýk içinde olan bir baðlamýn ritüel sunularýydý.

Diðer gruplar da hem kurban vermiþti. Hem kurban verecek olan gruplara kendi ilahlarýný sunacaklardý. Ýlahi bir gruptan olan kiþinin kendisi ilahtý. Yani totemi söylem ile biri hepsi (ilah) olan kiþiydiler. Ýlahý, karþý gruptan ilahlara takdim ediyorlardý. Ýlahý-ilaha eþleyiþle, insaný insana takdimeydi.

Ýlk ittifak ve ilk yaradýlýþ seremonisi adýna yapýlan üçüncü tür sunular da grubun kendisinden, karþý gruba; yani karþý ilahlara, bu taraf ilahlardan kurban takdim etme iþiydi. Ritüel çok þiddetli travmalar içinde geçiyordu. Gök, yer gruplu giriþmeler, ön ittifakýn, yaradýlýþýn totem döneme kýyasla sosyal mantýk içindeki giriþmenin ifadesi bir tufan bir kýyamet söylemli ritüellerdi. Ritüeller totem gruplarýn birbirine uyumlaþýþ ikna yöntemiydi.

Köleci sistem unutulan geçmiþteki kolektif hafýza kayýtlý bu aktarýmlarý ön ittifaklardan ve kolektif yapýlardan alacaktý. Ýlahtan ilaha olan, karþýlýklarla olan kurban ritüelleri; köleci yapýnýn özüne uygun söylemlerle yeniden ve dördüncü kes ele alýnacaktý.

Hemcinslerimizin haz veren duygulara yaklaþýcý. Elem veren duygularda da kaçýnýcý groteski anlamalarý vardý. Bu tür groteski anlamalar kolektif süreçli, kolektif birim zamanlý yapý içinde, artýk av ve artan bir yiyecek toplama süreci içinde kýsa süreliðine besin biriktirmeye dönüþmüþtü.

Besin birikimine dönüþen karþýlanma artýk zaman demekti. Artýk zaman sonrasý içinde ortaya konan, kolektif emek nedenle, hemcinsler doða güçlerini bu kolektif emek ile taltif etmiþ olmalýlar. Bu ancak artýk bir kolektif emekle olasý durumdur. Ve bu tarihte ilk kes yapýlan kolektif emek (kurban) sunusuydu.

Ýkinci kurban sunusu yine kolektif bir emekti. Ama bu kes avcý toplayýcý kolektif emek deðil, üreten bir kolektif emek sunusuydu. Üreten emek kendi düþmaný ve kendi yamyamý olan hemcinslerine kolektif emek sunusu yapýyordu.

Bu sunu ile üreten hemcinsler hem ölülerinin yenmesini önlüyordular. Hem de kendi canlarýný kurtarýyorlardý. Bu kolektif emek sunularý üreten grup ilahlarýndan, barbar ve yamyam hemcinslereydi.

Üçüncü tür kolektif emek sunusu olan kurban hem üretilen totem ürün sunusuydu. Hem ilahlarýn ilahlara, ilah kardeþliði sunusuydu. Bu nedenle tüm ilahlar hem kardeþtiler hem de ilahlar melezlere de ana babaydýlar. Dördüncü durumla kurban söylemi köleci sistemin köleci sisteme göre anlatýsýydý.

Kurban söylemi köleci sistemin özüne uygun uyduruk sömürü mantýðýydý. Fakirler, unutulmasýn; fakirler de et yesin, zengin yoksulun halinden anlasýn gibi uyduruk illüzyonlu söylemlerin köleci anlayýþlý kendi kurban hikayelerine dönüþeceklerdi.

Bu kurban tip kolektif emekle yapýlmýyordu. Yapay gerçekler üzerine uyarlanan bir anlayýþtý. Bu ritüel kiþilerin zengin fakir olmasý üzerine; ezmeyi ezilmeyi ön gören ön kabuldü. özelleþtirme içinde meþruiyet siz olmasýyla efendinin kendini; fakirlik yoksulluk üzerinde meþru etmesiydi.

Bu kurban sunusu, kolektif ritüel oluþtan çýktýðý için kolektif emeði iç eden kiþisi sahiplik içinde yapýlan bir kurban edimiydi. Bu kurban riti biçimciydi. Amon-Ra içindi. Malý mülkü olmayan kurban sunamazdý. Elohim dullarý yoksullarý gözettiði için kurban istemiyordu. Ama konumuz bunlar deðil.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Anlamak Gerek 26
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.