Şiir, tarihten daha felsefidir ve daha yüksekte durur. -Aristoteles |
|
||||||||||
|
Avcı toplayıcı ve ittifakı kolektif birim zamanlar içinde doğal ve tekil za-mana ait kişisi zorluklar, kişisi kaygılarından olabildikçe arındırılmıştı. Şimdi ortam kişiyi, kişisi zorluklarından arındırılabildiği kadar KOLEK-TİFTİ. Ve kişi de kişisi zorluklarından arındırılabildiği kadarla, kolektifti. Kişiyi zorluklarından arındırılabildiği kadarla ortam kişiye kolektif etkiydi. Kolektif oluş ve kolektif etki içinde kişilere dek tekil zorlukla olan kaygı-lar ortaklaştırmıştı. Hatta doğal süreç içinde doğal zorluklarla olan tekil kişi şimdi sadece emmeden kesilmiş 3-5 yavruya bakıyordu. Veya bir-likte bir iki yaşlıya bakıyordu. Veya hastaya, sakata bakıyordu. Yavru da hasta da sakatta, yaşlıda kendisinin değildi. Ama kolektif etki nedenle kendisinin yükümüydü. Karşılığında güvenliği sağlanıyordu. Karşılığında beslenmesi olacak yiyecekler ortaya konuyordu vs. Kolektif etki içinde kolektif özneye bağlı durum içinde kavuşulan bu olanak bir kişinin teki başına ortaya koyamayacağı denli kolektif yete-nekti. Kolektif etki içinde kolektif özne davranışlı durumlar beklenme-yen, hayal edilemeyen, ön görülmeyen değişmeyle, gelişmeyle, dö-nüşmeydi. Totem alanlı, kolektif tutumlu hareketlerin önemi içinden olan durumun biri de kolektif bağ enerjisine konu olan bir şey, hem herkesindi. Hem de hiç kimsenin değildi. Yavrular gelecek zaman içinde kolektif birim zamanın kesikli sürekliliği-ni verecek olan işleyişi, etkileyen bağ enerjisiydiler. Hem kolektif yapı-nın gelecekte inşasını oluşacaktılar. Hem kolektif etkinin sürekliliği ola-cak bayrak yarışında bayrağı teslim alıp, bayrağı ileri koşturacak olan-lardı Kolektifi nedenle, kolektifi oluş içinde yavru bakımı kolektif yükümdü. Ve yine kolektif sürece ait işleyiş olanağı içinde kolektif ilik yavrular için eğitim ağını oluşmaydı. Öğretim sürecini de ortaya koyan aktarım yü-kümdü. Hemcinsler henüz insan değillerdi. Ama hemcinsler tekil hal ile oldukla-rı doğada kopmuştular. Artık ne eylemleri ne düşüncesi tekil olamaya-caktı. Olabildikçe kolektif ve pozitif olacaktı. Hemcinslerimiz kimi doğal süreçler içinde "kolektif paydaşlı, kolektif birim zamanlı" yalıtılmış bir süreç inşası nedeniyle, doğada ayrılmışlardı. Bu ayrılış hem sürü ya-şamın içinde ayrılıştı. Hem kıt kanaat ve rast gele olan tekil doğal ya-şamın içinde ayrılıştı. Hem de hemcinsler kolektif birim zamanlı tutumla doğal referanslar üzerinde kendilerine yepyeni davranışlar alanı açmıştılar. Hemcinsler organik doğa içinde bilinçli tekrar çevrimleri bulunmayan tutum ile or-ganik doğadan ayrılmıştı. Hemcinsler bilinçli tekrarlarını ürettikleri tu-tumla, bu tutumun doğadaki boşluk alanı içinde kendilerine kolektif bi-rim zamanlı bir alan açmışlardı. Hemcinsler; bilinçli tekrarları ortaya konan totem alanlı etki ile totem et-kinin doğa ekseninde oluşturduğu boşluk hareketi içinde kendileri için kolektif bir sosyal devinme düzeni ortaya koymuşlardı. Böylece hemcinsler bilinçli düzenli tekrarlı kolektif çevrimleriyle organik doğanın seyri içinde ayrılmışlardı. Bu tecrit, küçük ama büyük bir adım-la, ayrılıştı. Kolektiflik senkron hareketiydi. Tekil iken kişide senkron so-runu yoktu. Senkron bir sorunsa, getirisi bulunmaz bir yarardı. Yukarıdan beri anlatıla gelen konuyu tekrar çevrimleri içinde yeniden kodlarsak aşağıda belirtilecek olan durumla şunları söyleyebiliriz. Totemi bir kolektif oluş ile hemcinsler, birlikte karşılıklı sağlama, paydaşlı tüketim yapma, iş bölüşümü, kolektif birim zaman ve artık bir kolektif zaman ortaya koymuştular. Bunlar atalardan aktarılan temel totem süreçlerdi. Totem zamanlı akış yapan sürecin girişmeleri nicelimler vermişti. Bu niceleyişler sonrasında yeni yansımalar ortaya çıkmıştı. Bu yansımalar düzgünleştirilip kolektif etki içine alınması gereken ya da kolektif yapı içinde ayıklanması gereken öngörülmezlerdi. Kolektif etki, yapı içindeki kolektif birimlerin enerji tüketimini sağlıyorsa ve üretim nesneleri kolektif sahipli kullanımsa bu kolektif etki süreçlerin ön görülen bir kolektif etkisidir. Kolektif etki ile başlayıp, kolektif etki içinde değişip, dönüşüp kolektif etki ile süren bir yapı; yeni bir nitelik değişmesi içinde kişisi sahipliği ve mülk benim diyen El mana anlayışlı bir yansıma yapıyorsa; bu o ana kadar gelen sürecin ön görülmeyenidir. Süreç böylece ikinci tür yansımalarını ortaya konmuştu. Totemi süreç henüz gelişmiş bir üreten ilişki olmamakla, bu tür ön görülmez yansımaları ortaya koymasına daha çok vardı. Ama totem dönem sonundaki kolektif etkili üreten süreç totem yasanın karşısına üreten grup iradesi ortaya koymuştu. İşte bu nicelim daha baştan totem yapının ön göremediği bir yansımaydı. Totemin sözüne karşı, totem yasaya karşı üreten etkinin irade koyması, üretim ilişkisi nedeni ile oluşuyordu. Totemi yapı içinde üretim ilişkisine bağlı ön görülemez durumla bir karar alıcı grup oluştu. Bu gelişme totemi mananın yanına her an grup söylemli bir iradi mananın konması demekti. İradeyi ortaya koyan ön görülmez nicelim, totem ya da grup mesleğiydi. Dahası bu irade toteme karşı konuşmakla kalmıyor grubu dış ilişkiler içine sürüklüyordu. Grup mesleği dışa akış yapan, haliyle grup iradesini ve grubun dışa açılma kararını veren ilahi iradesini olmuştu. Üreten irade totemi manadan kısmen ayrılmıştı. Totemi surda gedik açmıştı. Üreten gruplar totemi tecrit içine gireli den beri ilk kes bilerek ve isteyerek dış dünyayla iletim içine ve temas içine geçeceklerdi. Bu temas eden girişmeye ittifak hareketi denecekti. İttifaklı hareket demek ittifak arası girişme demekti. İttifaklar arası girişme de totem meslekli ilahi gruplar arası üretim hareketi demekti. Tekil zorlukları entegre etme yerine şimdi üreten ilişkileri entegre etmek, vardı. Entegre bir üretim hareketi ile bir araya gelen grup iradeleri; her bir ilahi grup iradesiydi. Bu nedenle ittifakı ortam çok dikkat çekici zorunlu ama sancılıydı. Takastı zorlama dışında ve sosyal olucu nedenlerle bu işin nasıl yapılacağına dair yol iz yoktu. Bu sorunlardan biri de ittifak içinde birçok tekil grup meslekli ilahlar veya gruplar vardı. İttifak ilahlar veya gruplar nedeniyle, çokluktu. Politeisttik bir görüntüyle politeistti. Çokluğun zıddına dönüşü ile ittifakın tekil olma sorunu vardı. İttifakın tekilliği nedenle ortam monoteizm. Uzun erimde giderek bu ittifaklar El ve dinlerdi. İşte kolektif etkili girişen yapı içinde ön görülemeyen üçüncü tür yansımalardan bazıları da bunlardı.
İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.
|
|
| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık | Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim
Yapım, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır. Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz. |