En bilge insanlar bile arasýra bir iki zýrvadan hoþlanýrlar. -Roald Dahl |
![]() |
|
||||||||||
|
![]() Kolektif birim zamanlý süreçler, köleci sistemle birlikte; alçaklýk, yükseklik, vicdanlý, vicdansýz, edepli, edepsiz, þerefli, þerefsiz gibi kavramlarýn söylem dili eþliðinde kendi öznel çeliþkileriyle ortaya çýkmýþtý. Þerefsiz doðan kimse olmadýðý gibi þerefle doðan kimse de yoktu. Ama kiþiler içinde yaþadýðý köleci sistem ile birlikte þeref kazanýp þeref yitiriyordu. Genelde, zenginlikle, efendi olukla davrananlarýn tutumu þerefliydi. Þerefi zengin ve fakir olana da yaysalar genelce bir söylemle de söyleseler bu doðru deðildi. Þeref ve þerefsiz oluþ; soylu ve soysuz oluþ, asil ve asil olmayan, öznel dünya anlamasý içinde ve görünüþte zenginlik ve fakirlik karþýsýnda bir ayrýþma bir seçme ayýklamaydý. Týpký veren el ile alan el gibi týpký sadaka veren sadaka alan gibi. Týpký zekât verip kurban kesen ile zekât veremeyip kurban kesemeyen gibi varsýl ile yoksulluðun ayrýþmasýydý. Davranýþlarýn tutumlarýn ayrýþmasýydý. Tarih sel olan bu durumu belirlemiþti. Ýzole, steril, tecridi totem gruplarýn totem alanlarý diðer gruplardan kendisini ayýran totem kültür olmasý gibi bu tarihsel süreç te köleci biçimde üreten sistem içinde mal sahibi ile maldan mülkten yoksun olaný birbirinden yalýtan, ayýran bir durumdu. Totemi sistemler; bir totem grubu dýþtaki diðer totem gruplardan kendisini yalýtýyordu. Oysa köleci sistem içinde veya üreten köleci bir iliþki içinde ya da üretim iliþkisi içinde olanlarý birbirinden yalýtýp ayýrýyordu. Mal sahipleri ile mal sahibi olmayanlarý birbirinden ayýrmakla, biçimciydi. Günümüzde bile zenginlerin fakirlerin yaþadýðý üreten yaþam iliþkilerini, sahipliði belirten kantonlar ayrý ayrý deðil mi? Üstelik siz istemeseniz de zenginliðe ve fakirliðe baðlý satýn alma, satýn alamama gibi yapabilirlikle yapamaz oluklar zaten kiþileri tasnif edici. Sýnýfsal kýlýcý kiþileri birbirinde ayýracaktýr. Kiþileri daha baþtan sahip olanla sahip olmayan efendi ve köle diye dýþlanýp eleneceklerdir. Siyaset ve dinler temelde bunlar için vardý. Üreten iradelerin ahitleri yerine þimdi; sýnýfsal çeliþkilerin siyaset-din dediðimiz ideolojiler vardý. Kolektif birim zamanlý üretim, kullanýmýn ve iradesi olan özgür belirme yerine þimdi biat, itaat ibadet içinde teslimiyet ve sýðýnma vardý. Allah devlete millete zeval vermesin dedirtmekle, üreten kiþileri kolektif birim zamanlý üreten emek sahibi kiþileri itaat içinde kendisine, sisteme yabancýlaþtýrma vardý. Bu nedenle köleci sistem içinde köleci sisteme özgü sýçrayan süreç ve olgular nedenle de baþka baþka iliþkilerle siyaset ve dinler efendi köle tarzý bu ana temaya göre oluþmakla salt sýnýfsal öze indirilemez olan bam baþka durumlarý da üzerlerine alýyorlardý. Siyaset ve dinler biriken ve giriþen tarihsel olanla geri indirilemez karmaþýk iliþkiler biçimlenmesine dönüþmüþlerdir. Þerefsizlik, siyasetler, dinler, bir nehir deltasý gibi bir þimþek balkýmasýndaki dallanmalar gibi bir yol ayrýmý çatallanmalarý gibi kollara ayrýlan kýrýklý (fraktal) yapýlarý; kuþkusuz ki içteki biyo kimyasal öze iliþkin kiþinin kendi dýþýnda geliþen üreten toplumuyla kazandýðý sahipli sahipsizlik iliþkinleriydi. Bugünden baktýðýnýzda alakalý alakasýz davranýþ giriþmelerinde doðup yansýyan iliþkilerdi. Dallanýp çatallanan kendisini tekrar eden kesikli sürekli düðüm baðýntýlarý ve yol ayrýmlarýnýn biyo kimyasal süreçlerle hiçbir alakasý yoktu. Gerçekten de geri indirilemezdi. Ancak anlatmak, daha iyi anlamak için zihinsel baðlamda bir geri indirme çözümlemesi yapmak olasýydý. Oysa geçmiþten günümüze doðru geldiðinde her biri diðeriyle belirip, belirlenmekle; kendisi (sonuç olmakla bir neden gibi) belirleyen, bir neden gibi davranmakla adým adým inþa olan bir gerektirmeler sarmalýydý. Yalancýlýk, þerefsizlik, vicdansýzlýk gibi sýfatlarý kiþi karakteri olarak yansýtmanýn tümü de üreten köleci iliþkilerle ilgili süreçlerdi. Üreten toplum içinde özelleþen davranýþlara sahiptik. Kolektif süreçler, zýttý olan özel süreçlerle hem birbirinin belirleyeni hem birbirinin belirleneniydiler. Böyle olunca uyuþan özel süreçler kolektif süreçlerle, kolektif süreçler de uyuþan özel süreçleriyle birlikte birbirleri ile kontrol edilirler. Uyuþmaz bir çeliþki olan sýnýfsal tutumla belirlenen özel yaþamlý süreçler de kolektif süreçlerle belirlenir, geliþtirilir sýnýrlanýrlar. Oysa geliþtirici özlü olmasý gereken ve kolektif süreçle uyuþan kolektifi denetleyen özel kontrol süreçleri; hiçbir zaman sömürü iliþkisi vermemelidir. Kolektif olan süreçler ile uyumlu özel olan süreçler, üreten kolektif yapý içinde birbiri ile daha bir belirmiþtiler. Kolektif ligi, birliði oluþan inþa temeli kiþi özeliydi. Kiþi özeli baðlamýyla birlikte, kolektif saðlama yapýyordunuz. Birlikte olaný da ayrý ayrý hazla, kiþi özeli tüketiyordunuz. Kiþi özeli de beden olarak birlik ve kolektif örgütlenmeydi. Beden özeli de doða bütünlüðü karþýsýnda yalýtýmlý bir organizasyonlar entegresiydi. Bu þu demekti. Kolektif olanýn hemen yanýnda ve dinamosu olarak içte özel oluþ, yalýtým vardý. Özel oluþun yanýnda ve dýþýnda; zorunlu birlikte belirip giriþen dinamo ile kolektif beliriþ vardý. Avcý toplayýcý kolektif yapý içinde bir ilke vardý. Bu ilke tarihsel olukla önce þöyle söylendi. Avcý toplayýcý yaþama katýlmayan, avdan ve toplanandan yiyemez, demekle kolektif olanýn, kiþi özel yaný vurgulanýyordu. Sonra ki üreten dönem içinde de üretmeyen yemez, denmekle kolektif özne kolektif sürecin özel yanýný belirtiyordu. Kolektif öznenin kolektif süreci belirleyen söylemiyle; katýlmayan yemez veya üretmeyen yemez dediði tarihsel süreç, aslýnda sizleri kendi özeliniz dýþýndaydý. Ama kendi özeliniz dýþýnda olan, kendi özeliniz nedenle dýþtaki etkilerin de katýlýmýyla bir giriþmeydi. Dýþta sizler kendi dýþýnýzda nedenlerle elmaya yöneliyordunuz. Siz elma toplarken yanýnýza ayný nedenle baþka bir düþman kiþi geliyordu. Bu hemcinsler arasý bir rekabetti. Ayný zamanda beliren bir ayý ikinize de ortak bir rekabet ve tehditti. Siz ayý tehdidine uðramakla refleks olarak ayrý ayrý ama birleþen süre durumla ayný ayýya veya ayný tehdide yöneliyordunuz. Ayrý ayrý da saldýrsanýz birbirinize katýlým veren ortak gayreti sizler fark etmeseniz de sonuç ikinize de ayný etki ile yansýyacaktý. Yapýðýnýzý, yaþadýðýnýzý düþünüp hayal etmenin sonucu, giderek size yardýmlaþan mana algýsýný veren imge tekrarlarý olacaktý. Sizler, kendi dýþýnýzda; kendinizden baðýmsýz rast geleli davranýþ ve rast geleli sonuçlara yönelmenizi birleþtiren süre durumlar içindeydiniz. Bu tür rast geleli oluþan yardýmlaþmanýn verdiði sonuç düþünmeleri bizler, þimdiki sistemin baþýna alýp söylemekteyiz. Tüm yanýlgý buradaydý. Halbuki kendi özelimiz nedenle ve kendi özelimiz dýþýndaki nedenle zorunlu giriþmeler vardý. Bu giriþmeler istemli istemsiz rast gelelerin entegrasyonlarýydý. Bu tür entegrasyonlarýn, kiþi benci haz ve elem deðerleri üzerindeki seçme ayýklamalarý yapýlacaktý. Ýstemli istemsiz rast geleli yardýmlaþmalarýn seçme ayýklamalar tekrarlý birlikteliði ve beraberliði sosyal veya kiþi-kiþi ya da kiþi-kiþiler ortaklaþmasý olan kolektif birim zaman; kendi kiþilerini yardýmlaþmanýn iþ ve uðraþý içinde olmalarýný öngörüyordu. Ýstemli istemsiz rast geleli yaþanmýþlarý düþünce davranýþ kodlarýna çeviren kolektif düþünmeli sistem bu öngörü ile kiþilerin sistem içine katýlmalarýný þifahen onlara söyleyen anlama bir öngörüydü. Bu tür tutumlar tarihsel süreç boyunca yerleþip kural olmuþtu. Ama kuralý veren nedenler þimdiki üreten süreç içinde bilinmez olmuþtu. Yardýmlaþmayý, insana yardým etmeyi El ’in rýzk veren bir lütfu olarak söyleyip sistem öngörüsü olarak kurulu veya kurulmuþ olan sistemin baþýna alýyorlardý.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
![]() | Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2023 | © Bayram Kaya, 2023
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |