Franz KAFKA
Çeviren: Osman ÇAKMAKÇI

Yýllar sonra da olsa Franz Kafka’nýn “Aforizmalar”ýný okuyorum. Kapakta yer alan fotoðrafýna dikkatle bakýldýðýnda mutsuz bir hayat süren insana ait derin kiþilik özelliklerini kavramak olasý. Gözlerini çevreleyen derin çukurluk ve esrarengiz bakýþlar genç yaþta vereme yenik düþmüþ büyük bir düþünür ve edebiyatçýyý ele verebiliyor.
Yaþamý boyunca derin bir kimlik çatýþmasý yaþamýþ, ne gerçek bir Alman ne de gerçek bir Çek olabilmeyi baþarabilmiþ Franz Kafka, Ekim 1917 ile Þubat 1920 arasýnda, kýsa süren iki yaratýcýlýk döneminde “Aforizmalar”ý yazmýþtý. O tarihlerde Kafka’nýn iç dünyasý büyük yýkýmlarla karþý karþýyaydý: Vereme yakalandýðýný daha yeni öðrenmiþ; uzatmalý niþanlýsý Felice Bauter’den ayrýlmýþtý. 14 yýl çalýþtýðý sigorta þirketinden hastalýðý nedeniyle izin almýþtý. Bu talihsizlikler karþýsýnda ailesine, ne evliliðini ne de ünlü yazar olarak kabul edildiðini gösterme þansýný yitirdiðini kabullenmek zorunda kalmýþtý.
Max Brod. Mutlu bir ihanetin adý. Kafka’yý insanlýk onun ihanetiyle tanýdý. 1024 yýlýnda kaldýrýldýðý Kierling Sanatoryumu’nda ölmeden önce tüm eserlerini yakmasý için vefakar dostu Max Brod’a teslim etti. O da, bunlarý yayýmladý.
Aforizmalar adlý yapýtýndan yaptýðým alýntýlar size ancak Kafka’yý tanýmanýz için ufak bir ipucu verebilir.
*Bastýðýn yerin iki ayaðýnýn kapladýðýndan daha büyük olamayacaðýný anlamak ne büyük mutluluktur.
*Kötüye bir kere kapýlarýný açmaya gör, kendisine inanýlmasýný beklemez artýk.
*Sen ödevsin. Ama görünürde öðrenci yok.
*Kötünün elindeki en ayartýcý silah, savaþa çaðrýdýr. Kadýnlarla yapýlan savaþa benzer, ki sonu yatakta biter.
*Ýnsan ancak olabildiðince az yalan söylediðinde olabildiðince az yalan söylemiþ olur; yoksa olabildiðince az yalan söyleme fýrsatýný bulduðunda deðil.
*Kafesin biri, bir kuþ aramaya çýktý.
*Kötünün ondan bir þeyler gizleyebileceðinize inanmanýzý saðlamasýna izin vermeyin.
*Ýyi, bir bakýma rahatsýzlýk vericidir.
*Ýnsanlarla iç içe olmak, insaný kendini gözlemeye götürür.
*Kendini insanlýða bakarak sýna. Þüphe edeni þüpheye, inananý inanca götürür bu.
*”Sein” sözcüðü Almancada iki anlama gelir: “var olmak” ve “onun olmak”.
*Av köpekleri henüz avluda oynaþýyor, ama avlarý, daha þimdiden ormanda ne kadar hýzlý koþarlarsa koþsunlar, ellerinden kurtulamayacaklar.
Sözü kitabýn arka kapaðýnda yer alan þu sözlerle tamamlayalým: Kafka’nýn yaþam ve ölüm, iyi ve kötü ve sanatýn iþlevi üzerine düþüncelerini açýkça ortaya koyan bu aforizmalara hakim olan hava bize Hölderlin, Rilke ve Heidegger gibi romantik ve post-romantik yazarlarý anýmsatýyor.
Kafka üzerinde düþünülmesi ve yeniden okunmasý gereken bir yazar.

Þanlýurfa’ya yaptýðým gezi sýrasýnda öðrendiðim bir halk deyimi ile yazýya son noktayý koyalým: “Ava gitmeyen tazýya kelle yedirilmez.”

Kaynak: Kafka, Franz, Aforizmalar, Çeviren: Osman Çakmakçý, 100 sayfa, Bordo-Siyah Klasik Yayýnlar, 2003 Baský, Ýstanbul